"Gazi toplar" 97 yıl sonra gün yüzüne çıkacak
Çanakkale Savaşları sırasında boğazın savunması için Kumkale ve Halileli bölgelerinde kullanılan 9 top toprak altından çıkarılacak.
ÇANAKKALE - Çanakkale Savaşları sırasında boğaz savunması için merkeze bağlı Kumkale beldesi ile Halileli köylerinde konuşlandırılan, yıllar sonra çeşitli nedenlerle toprak altında kalan 9 top, 97 yıl sonra gün yüzüne çıkarılacak.
Çanakkale Valiliği, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanlığı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) ile Kumkale Belediyesi tarafından yürütülen çalışma kapsamında, toprağın yaklaşık 1,5 metre altında, namlu çapı 24-26 santimetre, namlu uzunluğu ise 5 metre dolayında olan topların gün yüzüne çıkarılması için ilk kazma vuruldu.
Bölgeye gelen Vali Güngör Azim Tuna, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Mesut Özel ile Kumkale Belediye Başkanı Süleyman Erte'ye, çalışmanın koordinatörü ÇOMÜ Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır tarafından bazı bilgiler aktarıldı.
Vali Tuna, yaptığı açıklamada, 1. Dünya Savaşı'ndan kalma topların, üzerinde bulundukları arazide toprak altında olduğunu söyledi.
Topların bir kısmının Kumkale beldesinde, bir kısmının ise Halileli köyünde olduğunu dile getiren Tuna, "Bu tip toplarımız İntepe dolaylarında da var. Topların gün yüzüne çıkarılmasına karar vermemiz bahar aylarında oldu. Havaların yağışlı geçmesi nedeniyle, toprağın kurumasını bekledik. Temmuzdan önce yapamazdık. Şimdi artık bu çalışmayı başlatıyoruz. En azından Kumkale ve Halileli civarındaki topları çıkarmış olacağız" dedi.
Tuna, topların uygun görülecek yerlere nakledileceğini ifade ederek, şöyle konuştu:
"Bu şekilde toplarımızı ziyarete açmış, 97 yıldır toprağın altında yatan bu topları, 'gazi topları' ilimize ve insanlarımıza tekrar kavuşturmuş olacağız. Bundan sonra İntepe bölgesindeki diğer topları çıkartıp, eksik kalan görevi yerine getirmeye çalışacağız. Çanakkale Savaşları ile ilgili Anadolu yakasında bu zamana kadar çok fazla bir şey yapılamadı. Hep Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı içindeki savaş alanlarında birtakım yatırımlar yapıldı. Bundan sonra, Çanakkale Savaşları'nın 100. yılı olan 2015'e kadar Anadolu yakasında insanlarımızın geldiğinde ziyaret edebileceği mekanlar oluşturmamız lazım. Çünkü Kumkale bölgesinde Fransızlarla çok kanlı muharebeler oldu. Şehitlerimiz var. Onlara yakışır bir şehitlik yapacağız. Orhaniye Tabyaları'nı yeniden tanzim edeceğiz. Bu toplarımızın bir kısmını da belki bu tabyalarda sergileyebiliriz. İşin başında uzman arkadaşlarımız var. Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan kazılar için gerekli izinler alındı. Artık çalışma başlayacak, inşallah bir ay sonra da topların toprak yüzeyine çıkmış halini görebileceğiz."
Konuşmanın ardından, Kumkale bölgesindeki topların bulunduğu araziye ilk kazmayı Vali Tuna, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Özel ile Kumkale Belediye Başkanı Erte vurdu.
Buradaki etkinliğin ardından çalışmanın koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Sayılır, Vali Tuna ve beraberindekileri Halileli bölgesine götürüp, burada toprak altında yer alan diğer topları gösterip, bilgilendirdi.
Gazi toplar
Çanakkale Boğazı'na yönelik 3 Kasım 1914 tarihinde girişilen saldırıdan, son düşman askerinin Gelibolu Yarımadası'ndan ayrıldığı 9 Ocak 1916'ya kadar faaliyet gösteren topların bazı aksamları, 1918'deki Mondros Mütarekesi'nin ardından kullanılmaması için tahrip edildi. Bölgeye yapılan göçlerin ardından, tarlaların tahsisi sırasında insanlar, topların üzerlerine toprak atarak arazilerini tarıma elverişli hale getirdi.