"Üniversiteli böcekler" sebzeleri koruyacak

ANKARA - Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi akademisyenleri, tarımda ekonomik kayba yol açan "yaprak kurdu", "domates güvesi" ve "yeşil kurt" gibi böcekleri ilaçlamaya ihtiyaç duymadan doğal ortamında yok eden bir arı türü yetiştirdi.

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Özkan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, zararlı böceklerin çiftçilerin korkulu rüyası olduğunu, tarımda milyonlarca lira kayba yol açtığını, bunları yok etmek için kullanılan zirai ilaçların, bal arıları ile faydalı böcekleri de etkilediğini söyledi.

Bu zararlılara karşı ilaçlama yöntemiyle mücadele edildiğini ancak sebzeler üzerinde ilaç kalıntısının önüne geçilemediğini ifade eden Özkan, uzun süredir zararlılara karşı biyolojik mücadele için çalışma yürüttüklerini anlattı.

Özkan, 1998'de Adana'da pamuk tarlalarında araştırma yaparken keşfettikleri bir arı türünü incelemeye aldıklarını, bitkilerdeki böcekleri doğal ortamında yok eden bu arı sayesinde ilaçlamaya gerek duyulmadığını belirlediklerini bildirdi.

Özkan, "Tespit ettiğimiz 'chelonus oculator' adlı parazitoid böcek, zararlının yumurtasının içine kendi yumurtasını bırakarak, zararlıyı yok ediyor" dedi.

-"Sadece bizim ülkemizde var"

Biyolojik mücadele tekniklerinin herhangi bir zararının olmadığına işaret eden Özkan, "Yurt dışında özellikle gelişmiş ülkerde ilaçların yerine bu faydalı türlerin kullanımı çok yaygın. Ülkemiz gerçekten biyoçeşitlilik açısından çok zengin. Örneğin bu böcek, sadece bizim ülkemizde var. Böyle türler doğada çok olmasına rağmen kullanmıyoruz. Bu noktada üniversiteler çok etkin çalışabilir. Çalışma grubumuzla çok kısa sürede bu parazitoidimizi çiftçilerle buluşturmayı hedefliyoruz" diye konuştu.

-"Arı için yetkililerden destek istiyoruz"

Prof. Dr. Özkan, "Yetkililerin arının tanıtımına destek vermesini istiyoruz. Arının tanıtımına destek verildiğinde, böcekleri yok etmek amacıyla kullanılan zirai ilaçlar da azalacak" değerlendirmesinde bulundu.

-"Günde 20 bin parazitoid arı üretebiliyoruz"

Türkiye'de ilaç kullanımının yaygın olduğunu vurgulayan Özkan, şunları kaydetti:

"Zirai ilaçların yüzde 95'inden fazlası yurt dışından geliyor. Yaptığımız araştırmalarda bu böcek tüm testleri geçti. Laboratuvarda üretim koşulları, üreme potansiyelleri, depolanma ve nakliye koşulları gibi birçok teknik konudaki çalışmaların ardından küçük çaplı kitle üretimi yapabildik. Laboratuvarda günlük 20 bin parazitoidi üretmemiz mümkün. Ancak bunu tarımda kullanabilmemiz için daha büyük üretimler gerekiyor. Üretimi sağlayabilmek için de bir tesis tasarladık. Bu tesisi gerçekleştirmek için çeşitli kurum ve kuruluşlardan görüşler alıyoruz."

Türkiye'de böcek üreticiliğinin çok kısıtlı olduğuna dikkati çeken Özkan, bunu artırmayı amaçladıklarını dile getirdi.

-"Yılda 60 kez ilaçlama yapılıyordu"

Ziraat mühendislerinin önerileri doğrultusunda kullanılsa da zararlılara karşı uygulanan her ilacın yan etkilerinin bulunduğunu anlatan Özkan, biyolojik mücadele sayesinde ilaç kullanımının düştüğünü kaydetti.

Çiftçilerin ilaçlamayı, etkisinin kısa sürede görülmesi, uygulanmasının kolay ve ekonomik olması, ürünün verimi ile kalitesini artırması gibi özellikleri nedeniyle tercih ettiğini aktaran Özkan, "Biyolojik mücadele, tarım ilacı kullanımını azaltıyor. Yakın zamana kadar bir serada yıl sonuna kardar 60'a yakın ilaçlama yapılıyordu. Ancak bu parazitoidlerin ve benzerlerinin kullanılmasıyla sayı yılda 5'e indi. Biyolojik mücadele, çevre, üretici ve ülke ekonomisi için müthiş avantaj" diye konuştu.