Sanayi işletmelerinde fiili hizmet zammı uygulaması
Ahmet Metin AYSOY - SGK Eski Başmüfettişi
Bu yazımızda sanayi işletmelerinde fiili hizmet zammının nasıl uygulandığını inceleyeceğiz.
1- Kurşun ve arsenik işleri, cam fabrika ve atölyeleri, cıva üretimi işleri sanayii, çimento fabrikaları, kok fabrikalarıyla termik santraller, alüminyum fabrikaları, demir ve çelik fabrikaları, döküm fabrikaları ile asit üretimi yapan fabrika ve atölyelerin fiili hizmet ile ilgili 5510 sayılı Kanun’un 40’ıncı maddesi kapsamında değerlendirilebilmesi için; bu işyerlerinde seri ve sürekli üretim yapılması ve bir grup işçinin çalışması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekir.
2- Fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan işyerlerinde çalışan sigortalıların çalışılan ayın bazı günlerinde kapsam dışı işlerde geçen süreleri ile kapsamda olan işlerde fiilen çalışmayarak risklerine maruz kalmadıkları 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da belirtilen tatil günleri ile yıllık izin, ücretsiz izin, ücretli izin, sıhhi izin ve eğitim kurs süreleri kanunun 40’ıncı maddesi kapsamında değerlendirilmez.
3- Kontrol, denetim ve idareciliğin gerektirdiği gözlem ve benzeri amaçlarla süreklilik arz etmeyen kısa süreli çalışmalarda bulunan sigortalılar fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmaz.
4- Sanayi işletmeleri işverenlerince fiili hizmet süresi zammına tabi çalıştırdıkları sigortalıların bildirimleri; prim ödeme gün sayısına 60 gün fiili hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılardan tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 29 nolu, prim ödeme gün sayısına 90 gün fiili hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılardan, tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 32 nolu, belge ile yapılır.
5- 5510 sayılı Yasa 4/a sigortalıları için uygulanacak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, %20 oranına; 40’ıncı maddeye göre 60 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1 puan, 90 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1,5 puan, eklenmek suretiyle bulunur.
6- Günlük çalışma süresinin bir bölümünde fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işlerde, çalışan sigortalılar çalıştıkları sürelerle orantılı olarak fiili hizmet süresi zammından yararlandırılır. Gönderilecek belgenin dönemine ait yapılan hesaplama sonucunda, fiili hizmet süresi zammı kapsamında geçen çalışma günlerinin küsuratlı çıkması halinde bu süre tam güne iblağ edilir, söz konusu belgenin dönemine ait fiili hizmet süresi zammının küsuratlı çıkması halinde ise tama iblağ yapılmaz. Ancak, tama iblağ işlemi sigortalının hizmet bildirimi veya emeklilik işlemlerinde bir defaya mahsus olmak üzere yapılır.
(5510 Sayılı Kanun madde 40, 81, SGK 2013-11 Sayılı Genelge)