Savunma sanayii ABD'nin tahtını salladı

Savunma harcamaları / Prof. Dr. Nurettin BİLİCİ / Çankaya Üniversitesi

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

 

2012 yılı itibariyle dünya savunma harcamalarının toplam tutarı 2 trilyon dolar civarına ulaşmıştır . Bu rakam dünya toplam GSYH'sinin %2.5'ine tekabül etmektedir. Yani dünya, parasının %2.5'ini savunma alanına harcamaktadır. Bu oran ABD'de %5, İsrail'de %6.5, Rusya'da %4, Çin'de %4, AB 27 ortalamasında %1.8'dir. Ülkemizin durumunu biraz sonra değerlendireceğiz.

2 trilyon dolar civarındaki dünya toplam savunma harcamasının %43'ü ABD, %15 civarındaki kısmı da Avrupa Birliği ülkeleri tarafından yapılmaktadır. Bu rakamlar, dünya olaylarına yön verme gücü ile silah gücü arasındaki paralelliği de ortaya koymaktadır.
Güçlü silaha sahip olabilmek için para gerekir. Paraya ulaşabilmek için de, gerektiği yer ve zamanlarda kullanılacak ölüm makinelerine sahip olmak gerekir. Arap Baharı veya Büyük Ortadoğu Projesi diye isimlendirilen ve yakın çevremizde binlerce insanın telef olmasına sebep olan olayların temelinde aslında bu çıkar veya çıkarlarını koruma çatışmaları yatmaktadır.
ABD-AB bloğunun karşısında yer alan Rusya, Çin, Hindistan, İran gibi ülkelerin savunmaya ayırdıkları paranın dünya toplamı içindeki payı henüz %20'leri bulmamıştır . Ancak bu ülkelerin savunmaya ayırdıkları payın ağırlığı son yıllarda düzenli bir şekilde artmaktadır. Bu artış, adı geçen ülkelerin dünya ekonomisi içindeki ağırlıklarının artışına paralel bir seyir izlemektedir.
Savunma harcamalarına ayrılan paranın yarısı civarındaki kısmı personel için, %10-30 civarındaki kısmı Ar-Ge için harcanmaktadır. Ar-Ge'nin payı ABD'de %30'u bulmaktadır. AB ortalamasında ve ülkemizde ise bu pay %20'ye yaklaşmıştır. Ülke toplam Ar-Ge harcamasının dağılımı şeklinde bakıldığı vakit ise, savunma harcamalarına en fazla pay ayıran ülke ABD'dir. ABD toplam Ar-Ge harcamalarının %55'ni savunma sanayini geliştirmek için kullanmaktadır. Bu oran AB'de %15'te, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde ise %5 civarında kalmaktadır .
Savunmaya en çok para harcayan dünya ülkelerinin, savunma sanayinde de ileri düzeyde olduklarını ve harcadıkları paranın önemli bir kısmını, belki daha fazlasını, silah satışlarından geri kazandıklarını ifade etmemiz gerekir.
Ülkemize gelince, son 10 yılda savunma harcamalarımızın milli gelire oranında önemli bir düşüş yaşandığını görmekteyiz. Savunma harcamalarını kullanan kamu kurumlarının içinde; Milli Savunma Bakanlığı bütçesinin yanında, Savunma Sanayii Destekleme Fonu, Jandarma, Sahil Güvenlik gibi kurumlar da bulunmaktadır. Son 10 yıla kadar savunmaya ayırdığımız para GSYH'mizin %4'ü civarında iken, bu oran günümüzde %2 civarına düşmüştür. Bu değişiklik, ayrılan paranın miktar olarak düşmesinden ziyade, GSYH'mizin büyümesinden kaynaklanmıştır. Güneydoğu sorununun silahsız yöntemlerle çözümünün gerçekleştirilmesi durumunda bu oranın daha da aşağılara inmesi beklenebilir.
ABD, savunma gücü ve bu gücün de yardımıyla elde ettiği zenginliği sayesinde, Yirminci Yüzyıl'ın başından bu yana dünyanın efendisidir ve dünya olaylarına yön vermektedir. Günümüzde, ABD'nin ürettiği silahları başkalarının da üretebilir hale gelmesi, ABD'nin bu efendilik tahtını sallamaktadır. Karşı cephe adım adım güçlenmektedir... ABD ve AB ise tahtlarını korumak için yeni arayışlar peşindedirler... Afganistan, Irak, Libya, Mısır, Suriye'de dökülen kanlar aslında hep bu arayışlarla ilgilidir...
Bu anlattıklarımızdan çıkacak sonuç da şudur:
Savunmasız olmaz. Bir de bu işten para kazanıyorsanız tadına doyum olmaz.

 

Bu konularda ilginizi çekebilir