Senaryolar ile yönetim

İş hayatı ve sosyal yaşam birçok olayın gerçekleşme olasılığı ile karşı karşıyadır. Kimi zaman bu olasılıklar olumlu sonuçlar doğursa da bazen çok ciddi problemlere sebebiyet verebilir. Bu nedenle ister yönetici ister birey olarak, senaryolar ile başarıyı kovalamak gündemimizde olmalıdır. Senaryo ile yönetim anlayışı gelecekteki olası durumları öngörme ve bu durumlara karşı hazırlıklı olup, eylem planlarının oluşturulması bakımından ciddi öneme sahiptir. İş hayatı uzun bir ralli gibidir. Nerede hangi durum ile karşılaşacağınızı bilmek ve olası durumlara karşı gerekli tedbiri almak, sizin daha güvenli ve hızlı hedefe ulaşmanızı sağlayacaktır. Çıktığınız yolda senaryolarınız sizin kendi co-pilotunuzdur.

Belirsizliğin yüksek olduğu dönemlerde hedeflere ulaşabilmek oldukça güçtür. Bu gibi zamanlarda duyarlılık analizleri ile gelir-gider tablosu ve bilanço üzerindeki sapmalar ölçülmeye çalışılır ve olası riskler tahmin edilir. Ancak tam anlamıyla geniş kapsamlı bir öngörü sağlamadığı için duyarlılık analizleri yöneticilere kısmen fayda sağlamaktadır.

Senaryolar ile yönetim düşüncesi ikinci dünya savaşı sonrası orduların olası kayıplarını en aza indirmek ve zaferi garantileyebilmek için ortaya çıkmıştır. Günümüzde ise yaratıcılığı teşvik ederek optimum kurumsal planlama sağladığı için tercih edilmektedir. Senaryo kurgulama yapabilmenin çeşitli yöntemleri vardır, bunlardan en çok tercih edileni ise beyin fırtınasıdır. Beyin fırtınası ile fikir üretebilmek için 5-9 kişilik bir yaratıcı düşünce grubu oluşturulur. Bu grubun üyeleri olaylara dışarıdan bakabilen ve olayın bütününü görebilen özelliklere sahip olmalıdır. Bu kişiler işletme içinden veya dışından olabilir. Dikkat edilmesi gereken nokta, işletmenin her bölümünün temsil edilebilmesidir.

Yaratıcı düşüncelerin ve senaryoların oluşturulabilmesinde her fikir önemlidir, bu nedenle bir düşüncenin mantıklı veya mantıksız olmasına bakılmaz. Önemli olan o düşünce parçacığının sonuçta elde edilebilecek bilgi kütlesine uyum sağlayabilmesidir. Senaryo üretme sürecine başlamadan önce bilgi kaynaklarından isabetli tahminlerde bulunabilmek için geleceğe dönük verilerin alınmasında fayda vardır. Ana senaryoya ulaşmadan önce yan senaryolar üretilerek skor puanları önem sırasına göre belirlenir. Buradan hareketle ciddi öneme sahip yan senaryolar bir üst ana senaryoya doğru birleştirilir. Tek bir ana senaryo elde edilecek diye bir kural yoktur. Her işletmenin mutlaka çoklu A B C senaryoları olmalıdır. Senaryo kurgulama örgütsel öğrenme sürecini güçlendirir aynı zamanda bir işletmenin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koyar. Bunların yanı sıra kurumsal planların elastikiyetinin ve dayanıklığının test edilmesine olanak sağlar. Kurumsal stratejilerin başarı şansının ölçülmesi ve stratejilerin kırılma noktalarının belirlenmesinin ardından alternatif eylem planları oluşturulmalıdır. Bu alternatif eylem planları, gerçekleşmesi muhtemel durumlarda işletmeye zaman kazandırarak yeni duruma adaptasyonu kolaylaştırır. 

Senaryo kurgulamak genel bir amaç için veya belirli bir hedefe yönelik olabilir. Yada alınan kararların test edilmesi için kullanılabilir. Asıl olan çalışanların geleceğe yönelik düşünmelerini sağlamak ve öngörüler doğrultusunda gerekli tedbirleri alarak muhtemel durumlara hazır olmaktır. Tatsız sürprizler ile karşılaşmak istemeyen her örgüt mutlaka fikri hazırlığını yaparak kendi senaryolarını oluşturmalıdır. Çünkü başarılı olmanın yolu geleceğe hazırlanmaktan geçer.