Şirketlerde kolay birleşme yolu kimlere açık?

 

 

Değerli DÜNYA okurları öncelikle uzun bir aradan sonra sizlerle tekrar bir arada olmaktan mutluluk duyduğumu ifade etmek isterim. Bu yazımda yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte ticari yaşamda çok tercih edilmeye başlanan kolaylaştırılmış şirket birleşmesinin kapsamı ile ilgili bazı hususları ele alacağım. 

Özellikle çeşitli operasyonel nedenlerle birden fazla şirkette ortak olunması veya bir şirketin pay sahipliğinde birden fazla şirket kurulması sıklıkla karşılaşılan bir durum. Ortak olunan şirketlere bakıldığında ana şirketin yanında yavru şirket dediğimiz atıl şirketler de çok fazla olabiliyor. Şirket sahiplerinde ve yöneticilerinde son dönemde atıl şirketleri tasfiye etme yönünde tercihlerin arttığını görüyoruz. Şirketleri tasfiye etmek yerine mevcut faal bir şirket ile birleştirmek daha makul bir çözüm olarak karşımıza çıkıyor.

Özellikle grup şirketi veya aynı ortaklara sahip şirketler açısından birleşme işlemlerinde önemli sayılabilecek kolaylıklar söz konusu. Bu kolaylıklardan faydalanmak için Türk Ticaret Kanunu'nun 155'inci maddesindeki şartları taşıyor olmak gerek. Öncelikle Ticaret Kanunu'muza ilk kez giren kolaylaştırılmış birleşmede ortaklık yapılarının nasıl olması gerektiğini altını çizmek istiyorum. 

Yeni Türk Ticaret Kanunu kolaylaştırılmış şirket birleşmesini iki şekilde kabul ediyor. 

Birinci alternatifte, şirketler arasında ortaklıklarda %100'lük bir benzeşme aranmaktadır. Yani devralan sermaye şirketinin devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına sahip olması gerekiyor. Diğer bir ifade ile X AŞ %100 ortağı olduğu B AŞ'yi veya C Ltd.'yi birleşme yoluyla devralmak istediğinde kolaylaştırılmış yöntemi seçebilecek.

Ayrıca, bir şirket ya da bir gerçek kişi veya kanun yahut sözleşme dolayısıyla bağlı bulunan kişi gruplarının birleşmeye katılan sermaye şirketlerinin oy hakkı veren tüm paylarına sahip olmalıdır. Yani 5 ortaklı X AŞ ile B AŞ'nin tüm ortakları aynı ise kolaylaştırılmış birleşme mümkün. Burada X veya B AŞ'nin herhangi birinde birleşme gerçekleşebilecektir. Her iki şirketin ortağı tek bir kişi veya tek bir şirket olduğunda da birleşme yine kolaylaştırılmış şekilde yapılabilecek.

Ancak belirtmek istediğimiz bir husus ortaklardan en az birindeki farklılığın birleşmenin kolaylaştırılmış yapılmasının önünde engel olduğu. Yani, X AŞ'nin 4 ortağı B AŞ'nin 6 ortağı var ise bu durumda 4 ortak aynı olsa bile %100'lük benzeşme olmadığından kolaylaştırılmış birleşme yapılamayacağı sonucu çıkıyor. Hakim ortakların aynı olmasının bu sonucu değiştirmeyeceği kanaatini taşıyoruz.

Burada dikkat edilecek bir husus da oy hakkı veren hisselere sahip olunmasıdır. Şayet oydan yoksun hisse senedi sahibi ortak var ise bu ortaklar %100'lük oranın hesabında dikkate alınmayacaktır. Yukarıdaki örnek özelinde açıklarsak, B AŞ'nin X AŞ'den farklı olan 2 ortağı oydan yoksun hisseye sahip ise birleşme kolaylaştırılmış biçimde yapılabilecektir. Ancak bu husus birleşmenin tescili için ispatlanmak durumunda.

İkinci alternatifte ise devralan sermaye şirketi, devrolunan sermaye şirketinin tüm paylarına değil de oy hakkı veren paylarının en az %90'ına sahipse bu durumda da birleşme kolaylaştırılmış biçimde yapılabilir. Burada en fazla %10 hisseye sahip ortak veya ortakların birleşmeye iştirak etmeme hali söz konusudur. Zaten devralan sermaye şirketi devrolan sermaye şirketinin %100'üne sahipse sorun olmayacaktır. Eğer birleşmeye iştirak etmeme durumu var ve bu oran en fazla %10 ise azınlıkta kalan pay sahipleri için devralan şirkette bu payların denk karşılığı olan paylar verilmelidir. Ya da azınlık pay sahiplerine şirket paylarının gerçek değerinin tam dengi nakdî "ayrılma akçesi" verilecektir. İlave bir şart ise birleşme dolayısıyla ek ödeme borcunun veya herhangi bir kişisel edim yükümlülüğünün yahut kişisel sorumluluğun doğmaması gerekmektedir. 

Birinci alternatif ile ikinci alternatif arasında özellikle birleşme sözleşmesinin içeriği konusunda farklılık söz konusudur. Her durumda %100'lük pay sahipliklerinde birleşme işlemleri en kolay biçimde tamamlanmaktadır. 

Kolaylaştırılmış birleşmede normal birleşmeye göre aranan bazı şart ve evrak aranmadığı için zaman ve işlem bakımından son derece basittir. Sadece Anonim, Limited ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlere tanınan bu birleşme türünün özellikle grup veya aile şirketleri arasında reorganizasyonda çok tercih edileceğini düşünüyorum. 

Kolaylaştırılmış birleşme şartlarını taşımayan şirketlerde ise normal yolun tercih edilerek birleşme yapılması mümkün. Normal birleşmede genel kurul, birleşme raporları, inceleme hakkı gibi ek prosedürler süreci bir miktar uzatabilmektedir. 

Birleşme işlemlerine başlamadan önce şirketlerin mevcut ortaklık yapılarının mümkün olduğunda Türk Ticaret Kanunu'nun 155'inci maddesine uygun hale getirilmesi de kolaylıklardan faydalanmak açısından tercih edilebilir bir durumdur.