Sosyal girişimcilik

Son yıllarda gönüllülük sektörü özel sektörü uzun zaman önce öğrendiklerini keşfetmiş ve sosyal girişimcilik kavramı ortaya çıkmıştır. Sosyal girişimci; sosyal etki, yenilikçilik, sürdürülebilirlik ve büyümeyi temel alarak yoksulluktan sağlığa, çevreden insan haklarına kadar birçok konuda çalışan kişilerdir. Bu kişiler bir problemden veya bir ihtiyaçtan yola çıkarak uzun dönemli projeler geliştirir, projeyi sürdürür ve sosyal dönüşümü sağlanmasına katkı yaparlar. Burada bu kişilerin amacı tek bir proje yapmak değil, toplumsal ve sosyal ihtiyacı veya sorunu çözecek sürdürülebilir sistemler kurmaktır. Sosyal girişimci çözüme ulaşılana dek yılmadan çalışmayı sürdürebilecek vizyon ve kararlılığa sahip kişilerdir.

İyi bir girişimci için yeni bir fikir ve düşünce çok değerlidir. Sosyal girişimciler toplumun en önemli sosyal sorunlara yenilikçi çözümler üreten kişilerdir. Bu kişiler toplumsal sosyal sorunlarla mücadele eden ve önemli değişim için yeni fikirler sunan hırslı ve kararlıdırlar. Devlet veya özel sektörün el atmadığı veya yetersiz kaldığı alanlarda toplumun ihtiyaç ve isteklerine göre yeni ve farklı sistemler ve çözümler geliştirir, uygularlar. Bu kişiler hayalcidirler ve aynı zamanda gerçekçidirler. Başkalarının uygulamadıkları yöntem ve teknikleri veya başkaları tarafından uygulanan teknik ve yöntemleri geliştirerek kendi yöresi ve toplumu için adapta eden kişilerdir. Günümüzde değer üretmenin tek yolu ekonomik değer değildir. Ekonomik değerin yanına sosyal değer ve insani değerleri de çok önemlidir. Sosyal değerler insanlık, doğa gelecek kuşaklar için yapılan işlerdir.
Lider sosyal girişimciler eyleme fikirlerini kanalize ederek vatandaşların ihtiyacı olan çok şeyi yapabilirliğini kanıtlarlar, yerel ve evrensel modelleri geliştirebilirler. Örneğin mikro kredinin (mikro finans) kurucusu Nobel Ödüllü Bangladeşli iktisatçı Muhammed Yunus’un geliştirdiği sistem birçok ülke tarafından yoksullukla mücadelede insanlara umut ışığı olmuştur. Mikrofinans ile geleneksel olarak bankacılık ve ilgili hizmetlere erişemeyen, tüketiciler ve serbest çalışanlar da dahil, düşük gelirli müşterilere veya kredi dayanışma gruplarına finansal hizmetlerin sunulmuştur.

Sosyal girişimciler anlaşılabilir, ahlaki, kullanıcı dostu vatandaşların yararlarını maksimize edecek yaygın destek bulacak işler yaparlar. Bu kişiler kendileri şirketleri, dernek ve vakıflarıyla topluma liderlik ederler, kanat önderidirler, vatandaşlara bir rol model olurlar. Örneğin Hayrettin Karaca başarılı iş hayatının ardından hayatını çevre alanında ülkenin en etkin ve yaygın sosyal girişimcilik örneklerinden biri olan TEMA Vakfını kurmuştur. TEMA Vakfı etkin savunuculuk faaliyetlerini başarılı doğa koruma ve kalkınma modelleri ve yaygın çocuk, genç ve yetişkin eğitimleri ile birleştirerek ülke düzeyinde bir gönüllü ağı haline gelmiştir.

Sosyal girişimciler bir partiye veya bir görüşe hizmet etmezler, bütün toplum ve insanlığa hizmet ederler. Sosyal girişimciler toplumda fark yaratacak, ayrım gözetmeksizin dünyadan fakirliğin, açlığın, susuzluğun, hastalıkların, çevre kirliliğinin giderilmesini ve insan bilincinin geliştirilmesine katkı yaparlar. Bu kişiler Dünyada tüm ekonomik modellerde, farklı siyasi görüşlerin olduğu yerlerde, farklı dinlerin olduğu ülkelerde ortak bir güdü ile hizmet ederler, sosyal değer yaratırlar.

Dünya’da sosyal girişimcilere ABD’de kadın hakları mücadelesi Susan B. Anthony, Hindistan’da toprak Bağış Hareketi'nin kurucusu ve lideri Vinoba Bhave, (Hindistan): Toprak Bağış Hareketi'nin kurucusu ve lideri. İngiltere’de Modern hemşireliğin kurucusu Florence Nightingale, Fransa’da Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunun kuruluşuna ve buradan da Avrupa Birliği'nin tohumlarını atan Jean Monnet örnek olarak gösterilebilir.
Sosyal girişimci profesyonel bir lider gibi çalışır ve gerekli liderlik ve girişimcilik becerilerini topluma katkı sağlamak için kullanır. Ticari alanda kullanılan pazarlama, iletişim, iş geliştirme gibi yöntemleri kendi misyonu doğrultusunda en etkin şekilde kullanır. Kurduğu sistem kar edebilir. Ancak bu kar paydaşlar tarafından bireysel kazanç olarak kullanılmaz. Kâra odaklanmak yerine daha büyük sosyal dönüşümleri gerçekleştirecek modeller üzerine odaklanır.

Sonuç olarak iş dünyasının yüzünü değiştiren girişimciler gibi, sosyal girişimciler de toplumsal dönüşümün önemli araçlarıdır. Başkalarının göremediğini görerek yeni fırsatlar yaratırlar, sistemleri değiştirirler ve yeni yaklaşımlar bularak toplumun önemli sorunlarına çözüm getirirler. Ticari bir girişimcinin yeni sanayiler kurması gibi, sosyal girişimciler de toplumsal sorunlara yenilikçi çözümlerle yaklaşır ve bu çözümleri geniş ölçekte uygularlar. Türkiye’nin gelişmesi ve muasır medeniyetler seviyesine ulaşmasında sosyal girişimci sayısın artması önemlidir.