Tarımda makineleşme tam gaz

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - TÜİK istatistikleri, Türk tarımının 'kasaban' günlerini çok geride bıraktığını, hızla makineleştiğini ortaya koyuyor. Tarımda geri kalmışlığın sembolü olan karasaban kullanımı kısıtlı miktarda hâlâ var. 2010 verilerine göre 59 bin civarında karasaban hala 'aktif' ve tarla sürümünde kullanılıyor. Ancak sayısı hızla azalıyor. Son 10 yılda karasaban sayısı 150 binlerden 59 bine inmiş. Buna karşın tarım makineleri sayısında büyük artışlar olmuş.

Karasaban gibi, tarımda 'eski'yi temsil eden hayvan pulluğu, döven gibi tarım aletlerinin sayısında da büyük düşüşler var. Hayvan pulluğu sayısı 266 binden yarı yarıya azalarak 137 bine gerilemiş. Döven sayısı 57 binden 19 bine düşmüş. Bu eski aletlerin hala kullanılıyor olmasının bir nedeni de küçük tarım aile işletme yapısı. Bu aile işletmelerinde arazi ölçekleri oldukça küçük. Bu durumlarda bir biçer döver makinesi yatırımı fizibl olmadığı için eski aletlerle devam ediliyor. Eski aletler yaşam alanı bulsa bile Türk tarımında genel olarak 'makine' kullanımında hızlı artış dikkat çekiyor.

İncelenen son yılda traktörlü çayır biçme makinesi sayısı 34 binden 61 bine, römork sayısı 926 binden 1 milyon 61 bine, kulaklıklı traktör pulluğu 880 binden 1 milyon 14 bine, tarımda makineleşmenin sembolü sayılan traktör sayısı 948 binden 1.1 milyona çıkmış. Tarımda, hayvanla çekilen çayır biçme makinesi sayısı bin 564'e düşerken traktörlü çayır biçme makinesi sayısı 34 binlerden 62 binlere ulaşmış. Yine hayvanla çekilen hububat ekim makinesi sayısı 506 adet gibi yok denecek bir düzeye inerken, kombine ekim makinesi sayısı 153 binden 187 bine çıkmış.

Damla sulama tesisi patlaması Su kaynaklarının verimli kullanımı ve vahşi sulamanın önlenmesi bakımından büyük önem taşıyan damla sulamada hükümetin verdiği teşvikler ve bilinçlenme tesis sayısına yansımış. Son 10 yılda damla sulama tesisi sayısı 58 binden 246 bine ulaşmış. Bu gelişme sadece eski aletlerin hızla terkedilmesinin yanı sıra sulama tekniklerinde de eski ve zararlı usullerin hızla vazgeçildiğini gösteriyor.

Türkiye'de tarım alanlarının büyüklüğü 22 milyon hektar olarak veriliyor. Bu geniş alanda tarımdaki makineleşme verimi kat kat artırıyor. Ancak bazı kıyaslamalara göre daha gidilmesi gereken çok yol var. 1.000 hektara düşen traktör sayısı İngiltere'de 87, Almanya'da 92, Fransa ve İspanya'da 69 adede ulaşıyor. Türkiye'de 2007 rakamlarına göre 38. Bu sayı son üç yılda 50'ye ulaşmış gözüküyor.

Bölgesel farklılıklar var

Tarımsal makinelerin bölgesel dağılımı, bazı bölgelerde karasaban tarımının Doğu ve Güneydoğu'da daha fazla yapıldığını gösteriyor. Türkiye'de trafiğe kayıtlı traktör sayısı 1 milyon 368 bin olarak veriliyor. Bunun 1.1 milyonu tarımda kullanılıyor. Tarımda kullanılanların yüzde 80'i Marmara ve Ege bölgelerinde. Bu da tarımda makineleşmenin batı bölgelerinde daha yoğun olduğunu gösteriyor.