TAV, 10 yılda 4.5 kat büyüdü

İSTANBUL - TAV Havalimanları Holding İcra Kurulu Başkanı ve Üst Yöneticisi (CEO) M. Sani Şener, 10 yılda 4,5 kat büyüme gerçekleştirdiklerini, 45 milyon yolcuya hizmet verdiklerini ve 12 bin 800 kişi çalıştırdıklarını belirterek, gelecekteki 10 yılda 100 milyon yolcuya hizmet etmeyi ve 50 bin çalışana ulaşmayı hedeflediklerini bildirdi.

Şener, TAV'ın işletmeye geçmesinin 10. yılı dolayısıyla düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada, 10 yılda ciddi başarılar elde ettiklerini dile getirerek, Türkiye'de bu süreye damgasını vuran 2 konunun havayollarında liberalleşme ve deregülasyon ile havalimanlarındaki özelleşme olduğunu söyledi.

Bu 10 yılda güzel şeyler yaptıklarını vurgulayan Şener, başarının 3 ortak noktasının çok akıllı olmak, çok çalışmak ve konjonktürün uygunluğu olduğunu söyledi.

Öykülerinin 10 günle başladığını vurgulayan Şener, Atatürk Havalimanı için "30 ay yapım dönemi olacağını, işletme dönemi için teklif verin" dediklerini anlatarak, "Biz işletme dönemine 3 yıl 8 ay 20 gün teklif verdik. Bizden başka 10 firma vardı, hepsi yıl ve ay verdiler, tek gün teklifi veren bizdik ve iki tane ikinci vardı 3 yıl 9 ayla, biz sadece 10 günle bu ihaleyi aldık. Yani 10 gün erken teklif vermek bugünkü bu firmanın 10. yılını kutlamamıza neden oluyor" dedi.

Havalimanı işletmeciliğinin çok ciddi ve değişik bir iş olduğunu gördüklerini, bu karmaşanın altından nasıl kalkacaklarının kendilerini çok ürküttüğünü belirten Şener, Boeing ve Airbus'un raporlarında 2020'de uçak sayısının 19 binlerden 36 binlere, yolcu sayısının 4 milyardan 9 milyara çıkacağının öngörüldüğünü, bu artışlara cevap verebilmek için çok ciddi bir havalimanı yatırımı olması gerektiğini gördüklerini, bunun üzerine stratejilerini büyüme ve küreselleşme olarak belirlediklerini bildirdi.

İnorganik büyümelerine değinen Şener, şunları kaydetti:

"Dedik ki Osmanlı imparatorluğunun kötü mirasının yanında iyi mirası da var. Bölgede kültürel, tarihsel, idari birliktelik, coğrafi yakınlık. Biz eğer büyüyeceksek Osmanlı sınırlarında büyümeliyiz. Çünkü oralarda bizi gerçekten çok seviyorlar, bunu da gördük yani hayallerimiz, belirli ölçülerde öngörülerimiz doğru da çıktı. Onun için Kuzey Afrika ve Orta Doğu, Kafkaslar ve Balkanlar'ı kendimize hedef seçtik 2000 yılında.

Dedik ki bu bölgede büyümemiz lazım ve Osmanlının iyi mirasından orada faydalanmamız lazım. Küreselleşme almış başını gidiyor. Eğer sermaye, ticaret ve teknoloji serbest dolaşacaksa bunları yönetenler de çok seyahat edecekler ve çok ciddi boyutta yolcu akışı sağlanacaktır. Bu öngörülerimizin hepsi tuttu. Şu anda TAV İnşaat ve TAV Holding olarak, Libya'dan Katar'a, Muscat'tan Gürcistan'a, Makedonya'ya kadar büyük bir bölgede havalimanı faaliyetini yürütmekteyiz.

Organik büyümede ne yaptık? Dedik ki Atatürk Havalimanı bölgenin en büyük havalimanlarından bir tanesi. Burada çok ciddi bir büyüme olacağına inandık. Çünkü İstanbul 3 bin yıllık bir liman şehri, dünyanın önemli merkezlerinden biri.

1999'da deprem olmuştu, 2000 yılında depremin büyük etkisi vardı, 2001 krizi oldu, 11 Eylül olayları, Afganistan, Irak savaşları, SARS hastalığı, kuş gribi, şimdi domuz gribi, Atatürk Havalimanı'nı bütün krizler transit geçti. Biz dedik ki Atatürk Havalimanını transit merkezi yapalım. Hakikaten Atatürk Havalimanı şu anda çok iyi bir transit merkezi oldu, 3 milyona yanaştı transit yolcusu."

10 yılda 10 havalimanı

Şener, 2003 yılında 2005 yılında havalimanını devredeceklerini göz önüne alarak, bu işi geliştirmeleri gerektiğini söylediklerini belirterek şöyle devam etti:

"Bir gece önce de Martin Luther King'in filmini seyretmiştim. Oradaki 'I have a dream' (Bir rüyam var) lafını söyleyerek toplantıya girdim. 'Biz hayallerimizi kısa tutmayalım, 10 yılda 10 havalimanı hedefimizi koyalım ve bu rüyamızı gerçekleştirmek için uğraşalım' dedik. Şu anda Mart 1'de Makedonya'da 2 havalimanına başlıyoruz Ohrid ve Üsküp, bununla birlikte 10 yılda 10 havalimanı hedefimizi başarmış oluyoruz.

Biz 10 havalimanını aldık, arkasından 2 tane Türkiye'nin en büyük yer hizmetleri şirketini kurduk, TAV İnşaat gibi Türkiye'nin en büyük inşaat şirketlerinden birini de kurduk, 10 milyar dolarlık iş var şu anda elinde, IT şirketi kurduk, bir sürü servis şirketi kurduk o zaman dedik ki bizim hayallerimiz biraz kısa kalmış."

TAV Havalimanları olarak 7 proje şirketlerinin 10 havalimanını yönettiğini, 7 tane de servis şirketlerinin bulunduğunu belirten Şener, havalimanları şirketlerinin birer özel proje finansmanı aldığını bunlara Holding'in kefil olmadığını, hepsinin gelecekteki gelirlerinden borcunu ödeyecek şekilde borçlandırılmış ve çok iyi finansal şekilde yapılandırıldıklarını anlattı.

Bütün dünya servis işlerini taşerona verirken kendilerinin bu işler için 7 şirket kurduklarını dile getiren Şener, "Bu bir matriks sistem, matriks organizasyonel mimari, çok zor bir mimari çünkü bu mimaride bilgi aktarmazsanız perişan olursunuz. Biz burada bilgiyi aktarmayı en önemli sinerjimiz olarak gördük ve bu işi becerdik" dedi.

Şener, her sene sektörün önemli konferansı Global Airport Development'a gittiğini 2000 yılında ilk gittiğinde en arka sıralarda oturduğunu ve kimseyi tanımadığını, kimsenin de kendisini tanımadığını belirterek, "Ben şimdi 2008'de, 2009'da bu konferansa gittiğimde ilk konuşmaları yapanlardan birisiyim" dedi.

"630-640 euro ciro bekliyoruz"

Şener, 2000 yılında 144 milyon euro ciro yaptıklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Bu sene (2009'da) halka açık şirketimiz olan TAV Havalimanları'nın cirosunu 630 ile 640 milyon euro arasında bekliyoruz. Yani 10 yılda neredeyse 4,5 katı bir büyüme olmuş. EBITTA'mızı da bu sene (2009) 160 ile 170 milyon euro arasında bekliyoruz. 2008'de ciromuz bundan yüzde 1 daha aşağıdaydı 627'ydi EBITTA'mız da 141'di. Yani ciroda yüzde 1 ile 3 arası artış bekliyoruz, EBITTA'da da yüzde 15 ile 20 artış bekliyoruz. Gideri çok iyi yönettik. Hiçbir işçi çıkarmadık. 2008 yılında 11 bin 200 işçimiz, 2009 yılında 12 bin 818 işçimiz vardı. Kriz döneminde bunu becerdik.

EBITTA, yani gelir eksi gider daha çok artıyor, gideri çok iyi kısmayı becerebildiğimiz için. Ama bir nedeni de trijenerasyon yaptık, kendi elektriğimizi, ısımızı ve soğutma suyumuzu biz üretiyoruz bunun da gideri planlamada çok büyük etkisi oldu. Doğal gazla yapıyoruz, çok ciddi oranda tasarruf ettik 2,5 milyon euro."

Şener, 2010 için beklentilere ilişkin bir soru üzerine halka açık bir şirket olduklarını anımsatarak, "SPK kızıyor ona devamlı" dedi.

TAV Havalimanları Holding'te işe 2000 yılında 402 kişiyle başladıklarını, şu anda 12 bin 800 kişi olduklarını bildiren Şener, "41 milyon yolcuya hizmet veriyoruz, 300 havayoluna 400 bin kişiye hizmet veriyoruz yılda, 1 milyon metrekare hizmet verdiğimiz alan var. TAV inşaat da 1 milyar 672 milyon dolarlık proje bitirmişler 9 milyar 250 milyon dolar ellerinde proje var. 2 milyon 720 bin metrekare havalimanı inşa ediyorlar ve onlarda da 14 bin kişi çalışıyor. TAV Grubu olarak derseniz 25 bin kişi çalışıyor çok ciddi bir rakam ve 10 yıl önce bu yoktu" diye konuştu.

Ancak büyümekten çok kalkınmayı konuşmayı seven bir yönetici olduğunu vurgulayan Şener, Türkiye'nin büyümesi kadar kalkınmasına da katkıda bulunduklarını söyledi.

Şener, "10 bin saat teorisi"ni anımsatarak, şöyle devam etti:

"Günde 3 saat uzmanlık alanında çalışırsan 10 yılda ancak uzman, virtüoz oluyorsun. Biz 10 yılımızı doldurduk. 10 bin saatimizi doldurduk, bundan sonra uzman olarak ne yapacağız? Bu sefer hayallerimizi kısa tutmayacağız. 10 yılda 100 milyon yolcuya hizmet ediyor olacağız inşallah ve 50 bin çalışanımız olacak, hedefimiz bu" şeklinde konuştu.

Havaş'ı 2-3 yıl içinde halka arz edilecek

M. Sani Şener, bir soru üzerine, Havaş'ı piyasaya göre ama 2-3 yıl içinde mutlaka halka arz edeceklerini bildirdi.

Suudi Arabistan'daki çalışmalarına ilişkin de Şener, Al-Rajhi Group ile hem inşaat şirketlerini hem de Havalimanları Holding'i ortak yaptıklarını belirterek, yap-işlet-devret şeklinde ihaleye çıkarılacak Medine Havalimanı ihalesine birlikte gireceklerini söyledi.

Şener, sektörde büyümenin İstanbul'dan Doğuya doğru olacağını belirterek, "Dünya bundan sonra İstanbul'dan sonra başlıyor. İstanbul'dan doğuya doğru her yerde olacağız. Makedonya'ya da çok önem verdiğimizi belirtmek istiyorum. Buradaki 2 havalimanının işletmesini 1 Mart'ta devralıyoruz ve Üsküp'te yeni bir terminalin inşaatına başlıyoruz" dedi.

Şener, dünyada 2009'da hava trafiğinin yüzde 9, Avrupa'da yüzde 7 oranında düştüğünü belirterek, "TAV genelinde yüzde 2 arttı, amiral gemimiz İstanbul'da da artış yüzde 5 civarında" bilgisini verdi.