‘Tek Pencere’ ve gümrüklerimiz

İhap SUBAŞI

En büyük ekonomik hareketin olduğu yerler gümrükler ve gümrüklü alanlardır.
İddia edebilirim ki, işlevler bazında, en temiz kalmış mahalleler olarak gümrüklerimizi gösterebiliriz. Gümrük konusunu bilmeyen, anlamak imkanına sahip olmayanlar, gümrükteki küçük bir olayı, abartarak, kaçakçılık fiilini işledi diye, konuyu kamuoyunun gündemine maalesef acımasızca taşırlar.

Şöyle oldu, böyle oldu gibi haber mahreçli yazılar, konu üzerinde yorumlar, sayfalar doldurur. Halbuki kaçak nedir ve ne değildir diye bilmeyenlerce, gümrüklerin suçlanması, suçtan dolayı idam edilmeleri bir türlü önlenememiştir. Çünkü, gümrüklerimizin bir koruyanı yoktur. Aman bana da bulaşır korku ve endişesi gümrük çalışanlarını yalnız bırakmıştır. Tekrarında yarar görmekteyim ki, gümrüğe gelen ve beyan edilenbir emtianın kaçakçılığı olamaz ya, nesi olur, kusur ve yanlışı olur. Onunda 5383 sayılı gümrük kanumumuzda yeri vardır, ilgili maddesi 241'dir. Buna göre para cezası ile yanlış beyan ve yanlış hesap düzeltilir. Tabii ki, hüsnüniyet ve samimiyet, olayımızın anahtarıdır. Eski zamanlarda, ikinci muayeneler vardı. Bu muayeneleri gümrük müfettişleri yapardı. Şimdi ise, muayene memurları, müdür ve müdür muavinleri bu teftişi yapıyor. Herhangi yanlış ve hatadan dolayı mükellefini, savcılıklara sevk ediyorlar.

Gümrük müşavirlerinin, başında asılı demoklesin kılıcı misali duran, gümrüğümüzde yürürlükteki 5607 sayılı kaçakçılık yasası, hakikaten çok acımasız ve ağır cezalar, içerir. Bu yetmiyormuş gibi 5326 sayılı kabahatler kanunu, 5607 kaçakçılık yasası ile irtibatlandırılarak gümrükteki işlemler bu ağır ve acımasız, yasalar gözleminde seyrine devam ediyor.

Şimdide en son, "Tek Pencere" diye bir sistem ve uygulamaya yürürlük kazandırılmak isteniyor. Eğer kötü bir niyet taşıyorsa işlevin, mükellefi bu sistemde yararlanması, zor bir durum, ortaya koyar. Peki bu kötü niyeti nasıl teşhis edip, anlayacağız bu sistemde: işte en önemli nokta budur.
Sen malı vesaik üzerinden tetkikle mükellefine verirsen, fiziki muayeniy mal üzerinde yapmadan, bu tek pencere sistemini işlettirsen, yakın bir zamanda, çok büyük hatalara sebep olabilirsin.

ükellef malını alıp gittikten sonra, işlevde kusur varsa, onu arasın ki bulasın ortalarda onu göremezsin, kaybolabilirler. Atı alan Üsküdar'ı geçer misali çok uygun bir gözlemdir bu olaylar için. Demek ki, Avrupa'ya has bir usul ve metodun bizde de, işlemesi, isteniyor. ama işletilmesi çok zor ve netameli koşullar yaratacağı varsayım değildir. O nedenle, gümrüğümüzdeki, elektronik ağının işletilmesi ideal bir uygulama olacaktır. Bunun, işlemesi, işlevlerdeki zaman ve çabukluğu sağlar. Kırmızı sarı ve Yeşil hat kontrollü işlevlerdeki doğruluğu sağlar. Bir yanlış var ise bu mekanizma ile doğrusu saptanır. Böyle bir sisteme, uzman kişiler, hükmederse çok iyi işleyen bir metoda sahip olunur.

Demek ki, çok iyi düşünüp ve çok iyi bir çalışma gerektirir, gümrük konularındaki hareketlilik.