Teknogirişim sermayesi desteği programı ön başvuruları başladı

Muzaffer Barış MORGÜL / Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müfettişi

1 Nisan 2008'de yürürlüğe giren 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun'da (Ar-Ge Kanunu) yer alan ve bir süredir en popüler destek mekanizması olan teknogirişim sermayesi desteği programına başvurular 1 Ekim 2012 tarihi itibariyle başladı.

Söz konusu destek programına başvuru yapabilecekler (girişimciler)

1- Örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenciler,
2- Yüksek lisans veya doktora öğrencileri,
3- Lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok beş yıl önce almış kişiler olarak sayılmıştır.

Desteklenmesi uygun bulunan girişimci, firmasını kurmasının ardından en fazla 100 bin TL hibe ile bir yıl süre boyunca fonlanmakta; ödemeler bir iş planı çerçevesinde bir defaya mahsus olmak üzere, teminat alınmaksızın ve hibe olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Bu program ile sadece fikri olan girişimcilerin proje aşamasında şirketleşmiş girişimciler olarak ar-ge yapmaları, yenilikçi teknolojik ürün geliştirmeleri ve böylece fikirlerini pratiğe dökmeleri hedeflenmektedir.
Yukarıda sayılan girişimciler tek bir iş fikri (proje) ile ancak gerçek kişi olarak başvuru yapabilmekteler, tüzel kişilik başvuruları ise değerlendirmeye alınmamaktadır. Anılan programa ön başvuru projenin konusu ve amacı, teknolojik niteliği, proje konusuna yönelik pazar öngörüleri hazırlanarak bakanlığa yapılmakta, iş fikri Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü tarafından ar-ge niteliği, inovativ yönleri dikkate alınarak ön incelemeye alınmaktadır. İlk değerlendirmenin ardından içerik olarak yeterli bulunan iş fikri sahibinden kurulması öngörülen işletmenin 1 yıllık detaylı eylem planını ve kısa, orta, uzun vadeli yönetim ve pazarlama stratejilerini içeren iş planını sunması istenir. Söz konusu iş planı, çoğunluğu Bakanlık dışından seçilecek ve iş planlarının ilgili olduğu teknoloji alanlarında uzmanlık / deneyim sahibi kişiler olmak kaydıyla üniversite, araştırma kurumları, sanayi kuruluşları ve benzeri kurum ya da kuruluş mensuplarından oluşan en az 5 kişilik bir komisyon tarafından değerlendirilir. Teknolojik yenilik ve rekabetçi yönü yeterli bulunmayan iş fikirleri komisyonca reddedilir. Desteklenmesi uygun bulunan girişimcilerle teknogirişim sermaye desteği sözleşmesi imzalanır.
Teknogirişim sermayesi desteği alan girişimcilere sağlanan destek ve teşvik unsurları aşağıdaki şekildedir.

-  100 bin TL tutarında hibe:
- Ar-Ge indirimi: Teknogirişim sermaye desteğinden faydalananlarca yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı kurum kazancının ve ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır.
- Gelir vergisi stopajı teşviki: Bu destekten yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için yüzde doksanı, diğerleri için yüzde sekseni gelir vergisinden müstesnadır.
- Sigorta primi desteği: Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
- Damga vergisi istisnası: Ar-Ge Kanunu kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmaz.
- TOBB desteği: Destekten faydalanan girişimciler tarafından kurulan işletmelerin, kuruluş maliyetlerinin azaltılmasını temin için, bu işletmelerin 2012 yılında Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlanacak olan kuruluş ilanlarına ait ilan yayım bedelleri kelime ücreti 1 kuruş ve gazete beher bedeli de 1 kuruş olarak alınmaktadır.

2011 döneminden itibaren söz konusu desteğin her sene için 500 kişiye 100 bin TL (toplamda 50 milyon TL) dağıtılması planlanmıştır. 2012 teknogirişim desteği için 1597 aday başvurmuş, 289 proje desteklenmeye değer bulunmuştur. Programın 31.12.2023 tarihine kadar yılda bir kez uygulanması öngörülmektedir.

Teknogirişim desteğinden yararlananlara TÜBİTAK tarafından da bir destek paketi sunulacağı yakın bir zamanda açıklanmıştır. Desteği alan girişimcilerce üretilen çıktı (prototip) üzerinde daha fazla ar-ge çalışmasına ihtiyaç duyulduğu taktirde, girişimcilerin detay tasarım, ticari prototipin geliştirilmesi, denemeler ve saha testleri gibi faaliyetleri TÜBİTAK tarafından desteklenecek; bu kapsamda kurumca 550.000 TL tutarında ilave bir ödemeyi ve ürünün ticarileştirilmesinde mentörlüğü de içeren bir destek paketi girişimcilere kullandırılacaktır.

Teknogirişim sermaye desteğinden yararlanan girişimciler daha sonra çoğunlukla KOSGEB ve TÜBİTAK, TEYDEB desteklerinden de faydalanmakta olduğundan, bu girişimcilerin Ar-Ge ekosisteminin en canlı organizmaları olan teknoparklar içerisinde yer almaları sonucunda hem dışarıya göre daha uygun ofis kira ücretleri ödeyebilmekte hem de kendisiyle benzer konuları çalışan teknopark firmalarının katkıları ve deneyimlerini paylaşabilmektedir.

Son başvuru 1 Kasım'da
2013 yılı Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı ön başvuruları 01 Ekim-01 Kasım 2012 tarihleri arasında alınmakta olup, ön başvuruların online olarak (online başvuru adresi: biltek.sanayi.gov.tr) yapılmasının ardından çıktısının alınıp ekleri ile birlikte ıslak imzalı olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü'ne teslim edilmesi gerekmektedir.
Destek süresinin (bir yılın) sonunda teknogirişimcilerin çabalarının başarısız kalmalarının önüne geçmek amacıyla TÜBİTAK tarafından da ürünlerinin pazarlanması ve tanıtılmasına yönelik program setinin hayata geçirilmesi ile birlikte teknogirişimcilerin önceki yıllarda yaşadığı "yalnız bırakılma" eleştirisi giderilmiş olmakta olup, GSYH'ye oranı halen yüzde 1 dolayında bulunan Ar-Ge harcamalarının 2023'te yüzde 3 olarak hedeflendiği dikkate alındığında teknogirişim sermayesi desteğinden yararlananların bu uzun yolda katacağı sinerji göz ardı edilmemelidir.