Tüketicinin 'güvensizliği' ekonomik canlılığa engel

 

 

İSTANBUL - Türkiye ekonomisinde 2012 yılında yaşanan yavaşlamanın temel faktörü olan iç talepteki daralma eğilimi bu yıl ilk çeyrekte de kendini hissettirdi, beklenen canlanma gerçekleşmedi. Beraberinde ekonomik büyümeyi getirecek olan talepte canlanma konusunda belirleyici konumdaki "tüketici güveni"nde özellikle mart ayı göstergeleri, daha da umut kırıcı oldu. Martta tüketici güven endeksi düştü; işsizlikte yükseliş bekleyenler arttı, ekonomik durum beklentisi kötüleşti, tasarruf eğilimi de geriledi. 

TÜİK ve Merkez Bankası işbirliğiyle yürütülen Tüketici Eğilim Anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksinin mart ayı sonuçları açıklandı. Buna göre tüketici güven endeksi, martta önceki aya göre yüzde 2.3 düşüşle 74.9'a geriledi. Tüketici güven endeksi, geçen yılın aynı ayındaki düzeyinin ise yüzde 5.6 altına indi. Geçen yılın mart ayındaki değeri 79.3 olan tüketici güven endeksi, paralelinde ekonomide yavaşlama, büyüme hızında düşüş yaşanan izleyen iki çeyrekte gerileyerek ekimde 69.3'e kadar inmişti. Yılın son aylarında kısmen toparlanan endeks, yılı 73.6 düzeyinden kapamıştı. Tüketici güven endeksi bu yıl da ocakta önceki aya göre yüzde 3 artışla 75.8, şubatta da yüzde 1.2 artışla 76.7 olmuştu. Tüketici güven endeksi, ilk iki ayda, yavaşlama yılı olan 2012'nin ise altında seyretmiş; geçen yılın aynı ayına göre ocakta yüzde 4.1, şubatta yüzde 3.7 düşük daha çıkmıştı. Mart ayında ise endeksin hem geçen yılın aynı ayına, hem de bir önceki aya göre düşüş göstermesi, iç talepte daralma eğilimine güçlü bir gösterge oluşturdu. 

 

İşsizlikte artış beklentisi

 

Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisine ilişkin endeksin şubat ayında 91.6 olan değeri, martta yüzde 6.2 azalarak 85.9 değerine geriledi. Bu azalış, işsiz sayısında artış bekleyenlerin oranındaki yükselişten kaynaklandı.

Şubat ayında 99 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi, martta yüzde 1 oranında azalarak 98'e geriledi. Bu azalış gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı beklentisindeki tüketicilerin sayısındaki azalmayı gösterdi.

 

Tasarruf etme ihtimali azaldı

 

Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimalini gösteren endeksin değeri de bir önceki aya göre yüzde 1 azalarak 25.1'den 24.9'a geriledi. Bu düşüş, tüketicilerin gelecek bir yılda tasarruf etme ihtimallerinin azaldığını gösteriyor. Hanenin gelecek 12 aylık döneme ilişkin maddi durum beklentisini yansıtan endeksin değeri de önceki aya göre yüzde 0.1 oranında azalarak mart ayında 90.8 oldu. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının azalmasından kaynaklandı.  

Geçen yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında ise martta hanenin maddi durum beklentisinin yüzde 1.2, genel ekonomik durum beklentisinin yüzde 4.8, İşsiz sayısı beklentisi endeksinin yüzde 9.5, tasarruf etme ihtimaline ilişkin endeksin de yüzde 9.9 gerilediği belirlendi.