Türk bayrağına Nordbank ambargosu
Murat ERDOĞAN
İSTANBUL - Yeni gemi alımlarında Türk armatörlerine finansman desteği sağlayan öncü bankalardan biri olan HSH Nordbank, Karahasan Denizcilik ile olan mahkemeyi kaybedince Türk bandırası ve sicilini kara listeye aldı. Bankanın kredi isteyen ve şu ana kadar kredi kullanmış armatörlerden gemilerini yabancı bayrağa geçirmelerini istediği belirtiliyor.
Alman HSH Nordbank Türk armatörlerine en çok kredi sağlayan banka olarak biliniyor. Bir Türk armatörle ihtilafa düşen Nordbank'ın geçtiğimiz aylarda Türkiye'deki mahkemeyi kazanmak için rüşvet verdiği ile ilgili haberler gündeme gelmişti. Yedi yıllık bir geçmişe sahip dava, HSH Nordbank'ın Karahasan'a gemi yapımı için verdiği kredileri geri alamadığını iddia ederek şirketin gemilerini limanda tutuklatıp satmasıyla başladı.
HSH Nordbank verdiği kredilerle satın alınan 5 gemiye Türkiye dışındaki limanlarda el koyup krediyi tahsil etmiş oldu. Karahasan Denizcilik de HSH Nordbank hakkında şirkete zarar vermekten dolayı tazminat davası açmış ve kazanmıştı. Ekim 2010'da HSH Nordbank mahkemeyi kaybetti ve armatör şirkete 75 milyon euro tazminat ödemeye mahkum oldu.
Banka, mahkemenin kararını Danıştay'a taşıdı ve sonuç bekliyor. Bu davadan sonra Nordbank dahil bazı Avrupa banklarının, daha önce kredi alan Türk armatörlerden kredileri geri çağırdığı veya Türk bayraklı gemileri yabancı bayrağa geçirmelerini talep ettiği belirtiliyor. Hatta bankanın Türk bandırasının riskli olduğu ile ilgili uluslararası finans kuruluşlarına sirküler ettiği iddia ediliyor. 11 Mayıs'ta İstanbul'da düzenlenen Marine Money konferansına katılan Nordbank Avrupa Gemicilik Organizasyonu Başkan yardımcısı Dr. Jerzy Majewski, konu ile ilgili sorularımızı yanıtsız bıraktı. Görüştüğümüz bazı hukukçular ise iddiaların doğru olduğunu ifade ediyor.
2004 yılından önce bir banka ile Türk armatör arasında bir hukuk ihtilafı oluştuğunu dile getiren Deniz Ticaret Odası danışmanı Prof. Fehmi Ülgener ise beli bankaların, Türk armatörlerin yabancı bayrağa geçmeleri halinde daha uygun kredi vereceği ile ilgili görüşleri var. Fakat Türk Ticaret Kanunu'nda gayet güvenilir bir döneme girdik. Gemilerin yabancı limanlarda el konulması konusu yeni kanunda kapsama alındı. Uluslararası sözleşmeler iç hukuka dahil edildi" diye konuştu.
Yerlikaya Hukuk Bürosu'ndan Sema Yerlikaya ise iddiaları doğruluyor ve ekliyor "2010 yılında, bir kampanya, Türk bayrağına karşı her yönden harekete geçti." Son 6 aydır özellikle gemi finansmanı yapan başta Alman bankaları Avrupalı ve diğer yabancı kuruluşların Türk bayraklı geminin satın alınmasında Türk armatörüne kredi vermeyeceklerini açıkladığını söyleyen Yerlikaya, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Bununla da yetinmeyip yürürlükteki mevcut kredi sözleşmelerini yeniden gündeme getirdiler. Zaten oynak ve zor piyasalarda düşen gemi ve navlunların durumu sebebiyle, teminat varlık bedeli ile kredi borcu arasındaki nispetin banka aleyhine düştüğünü ileri sürerek ilave teminatlar arayışına geçtiler. Bankaların yeniden yapılandırma taleplerine, bu kez Türk bayrağından çıkma (transfer) ve yeni kredilerde Türk bayrağından vazgeçme şartı getirilmeye başlandı."