Türkiye ekonomisi 2010'da da karamsar ekonomilerden biri olacak

Aykut HALİT / Grant Thornton Türkiye Başkanı

Geçen sene bu zamanlar Grant Thornton'un bugüne kadar tespit ettiği en düşük -%16 olan iyimserlik/karamsarlık endeksi görülmüşken, bu sene 2010 için +%24'lik bir oran ile dünyadaki aile işletmeleri için endekste ciddi bir geriye sıçrama görülmektedir.

36 farklı ülkede 7,400 Aile İşletmesini kapsayan Uluslararası Ticaret Raporu anketi 18 senedir yapılmakta. Bu araştırmanın sonucunda en az 10 tane ekonominin Uluslararası Para Fonunun (International Monetary Fund) araştırma sonuçlarının aksine daha iyimser oldukları tespit edilmiştir.

Şili, Hindistan, Avustralya, Vietnam ve Brezilya ekonomileri %70+'lik bir oranı aşarak dünyadaki en iyimser ekonomiler olarak tespit edilmişlerdir. Hemen arkasından Güney Afrika, Çin, Singapur, Kanada ve Hong Kong %60+'lık oranlarla gelmektedir (bu 2009 yılının en büyük fikir değişimini göstermektedir) (lütfen figür 1'e bakınız). Türkiye %13'lük bir oran ile sıralamanın daha alt taraflarında yer almaktadır. Sıralamanın en altında ise birçok Avrupa Ülkesinin karamsar olduğu gözlenmektedir. İtalya, Danimarka, Finlandiya ve Fransa %9'luk bir oran ile sıralamanın altlarında bulunurken, Yunanistan (%-23) ve İrlanda'nın (%-42) durumları daha da vahim olmaktadır. Geçen seneye nazaran çok az bir artış görülmüş olsa bile İspanya (%-56) ve Japonya (%-72) en karamsar ekonomiler olarak belirlenmiştir.

Uluslararası Para Fonunun GSYİH 2009 sonuçları ile karşılaştırılınca, ekonomik krizden sakınan ekonomiler (örneğin, Avustralya, Çin, Hindistan ve Vietnam) veya az etkilenen ekonomiler (Brezilya, Hong Kong, Kanada ve Yeni Zelanda) doğal olarak sıralamanın en üst noktalarında yer almaktadır.

Ancak Uluslararası Para Fonunun GSYİH 2010 sonuçlarına bakılırsa yüksek iyimserlik oranları Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada, Malezya ve Almanya gibi coğrafi olarak muhtelif ekonomilerde oransızlık derecesinde gözlemlenmektedir. (Lütfen Figür 2'ye bakınız).

2010 yılının istihdam beklentilerine bakılırsa, Avrupa'da bulunan işletmeler dünyanın diğer yerlerinde bulunan işletmelere nazaran çok daha karamsar denilebilir. Avrupa ülkelerinde oranlar %-1 civarında belirtilmişken Asya Pasifik ve Latin Amerika bölgelerinde oranlar %+33 ve %+42 arsında değişmekte. İş verme için negatif oranlar İrlanda ve İtalya da %-14'lük bir oranla başta olmak üzere Fransa da karamsarlık oranı %-10 ve İspanya da ise %-8'dir.       

Aşağıda sunulan grafikler 2010 da Türkiye'de yer alabilecek önemli ekonomik etkenlerin ön görünümüdür. Görsellerden yapılabilecek analiz, Türkiye'nin ekonomisinin 2009'a nazaran 2010'da daha iyi olacağıdır. Ancak, Türkiye'de istihdam seviyesinin iyiye gitmesi Türkiye'nin ekonomisinin genel anlamda düzeleceği anlamına gelmez. 

Toplanan bilgiler ile sorulması gereken en önemli soru, ekonomik geleceğin Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından daha doğru bir şekilde tahmin edilip edilememesidir. Bu sonuçların yayınlanması ile birlikte 2010 Uluslararası Para Fonu GSYİH sonuçlarına karşılık olarak, işletmeler faaliyet gösterdikleri sektörlerden alınan sonuçlarının doğru olmasını umacaktır.

Aile şirketlerinin Pazar payları önem taşıyacak

Kanaatimce ekonomik krizden dolayı işletmeler daha uygun maliyetli ve değişken bir hale gelmiş bulunmaktadır, bunun avantajlarını ekonomik krizden çıkarken göreceklerine inanıyorum. Küreselleşme, ekonomik krizi en çok tetikleyen neden olarak öne sürülmüştü fakat gerçek şudur ki, iktisadi durgunluktan çıkmak için de aynı süreci süratlendiren ana sebeplerden biri olacaktır. Hindistan, Brezilya ve Çin gibi hızla gelişen büyük ekonomiler dünyanın geriye kalan ekonomilerini krizden çıkarmak için çaba sarf ederken, söz konusu ekonomiler de ileriye yönelik kalkınma düşüncelerinde daha iyimser olmaya başlamışlardır.

Son olarak eklemek istediğim bir not; Aile İşletmeleri bugünün pazarında  %8'lik bir pazar payı ile gün geçtikçe daha da önem taşımaya başlamışlardır. Bu durumun iş dünyasının olumlu düşünceler içine girmesine neden olacağına umuyorum."