Türkiye-Ermenistan protokolüne dünyadan destek var

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER/LONDRA/MOSKOVA/BAKÜ/ANKARA - Türkiye ile Ermenistan arasında imzalanan protokollere dünya liderlerinden destek mesajları yağarken, Azerbaycan süreçten memnun olmadığını duyurdu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise bugün Merkez Karar Yönetim Kurulu'ndan (MKYK) sonra kapsamlı bir açıklama yapacak.

Zürih'teki imza töreninden sonra Londra'ya giden ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, "Türkiye ve Ermenistan'ın diplomatik ilişki kurulmasını amaçlayan protokolleri imzalamayı başardıklarını" ifade ederek, "kilometre taşı" olarak nitelediği protokollerin başarısı için ABD'nin elinden gelen herşeyi yapacağını kaydetti. Protokollerin imzalanmasından dolayı "çok mutlu" olduğunu da belirten Clinton, imza törenindeki ertelemenin de her iki taraftaki endişelerden kaynaklandığını söyledi.

Rusya da destekleyecek

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi sürecini desteklemeye hazır olduklarını söyledi.

Lavrov, imza töreninden sonra Rus gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi sürecini desteklemeye ve iki ülkeyle daha fazla işbirliği projeleri uygulamaya hazır olduklarını belirterek, söz konusu işbirliği alanlarına da elektrik enerjisi, ulaştırma ve iletişim konularını örnek olarak gösterdi.

Türkiye ve Ermenistan'ın bugün imzaladığı protokollerdeki hiç bir maddenin üçüncü bir tarafa zarar vermediğini kaydeden Lavrov, imzalanan protokollerin iki tarafın da kararlılığını yansıttığını ifade etti.

Türkiye ve Ermenistan'ın "bölgedeki güvenliğin güçlendirilmesine katkıda bulunacak bu tarihi protokolü" imzalamasını memnuniyetle karşıladıklarını söyleyen Lavrov, bu ülkeler arasındaki demir yolu bağlantısının organize edilmesine de yardıma hazır olduklarını vurguladı.

"Bunu çok sıcak karşıladığımızı saklamayacağım. Çünkü Ermenistan ve Türkiye, Rusya'ya dost ülkeler" diyen Lavrov, "Bu protokolün imzalanması sadece ilk adım ve şimdi bunun hızlı bir şekilde onaylanması ve pratiğe geçirilmesi gerekiyor" ifadesini kullandı.

İmzalanan protokollerin tarafların kapsamlı bir normalleşmeyi sağlaması için yapılması gereken faaliyetleri öngördüğünü vurgulayan Lavrov, söz konusu protokolün Türkiye ile Ermenistan'daki sosyo-ekonomik duruma olumlu etki yapacak ticari ve ekonomik temasların canlandırılmasına yardımcı olacağını kaydetti.

Rusya'nın bu süreci Türkiye ve Ermenistan ile elektrik enerjisi, ulaştırma ve iletişim sektörlerinde işbirliği projeleriyle destekleyebileceğini belirten Lavrov, Rus Birleşik Enerji Sistemleri (UES) şirketinin Ermenistan'dan Türkiye'ye elektrik enerjisi temini konusuyla ilgilendiğini, Rus Demiryolları şirketinin de iki ülke arasında Doğukapı-Ahuryan arasında demir yolu bağlantısı kurmaya hazır olduğunu söyledi.

"10 yıl önce hayal bile edilemezdi"

İngiltere Adalet Bakanı Jack Straw, Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik ilişki kurulması ve geliştirilmesine ilişkin protokollerin imzalanmasından dolayı çok memnun olduğunu söyledi.

Straw, Türk-İngiliz Ticaret ve Sanayi Odası'nın Londra'da, Royal Garden Otel'de düzenlediği ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in de katıldığı yıllık baloda, Türkiye ve Ermenistan'ın protokolleri imzalamalarından dolayı çok memnun olduğunu belirtti. Bakan Straw, "İlişkilerde şimdiye kadar kaydedilen ilerlemeleri memnuniyetle karşılıyorum. Bu çerçevede Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Erivan'a yaptığı ziyaret de çok önemli bir adımdı" dedi.

İki ülke arasındaki tarihi ilişkiler dikkate alındığında bu gelişmenin önemli olduğunu ifade eden Straw, "Bundan 10 yıl önce böyle bir gelişme ya da Cumhurbaşkanı Gül'ün Erivan'a ziyareti hayal bile edilemezdi" değerlendirmesini yaptı.

Ban Ki-mun: İkili işbirliğinin gelişmesi yolunda 'dönüm noktası'

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Türkiye ile Ermenistan arasında protokoller imzalanmasını "tarihi karar" olarak niteleyerek, bu gelişmenin iki ülkenin aralarında iyi komşuluk ilişkilerinin kurulması ve ikili işbirliğinin gelişmesi yolunda "dönüm noktası" oluşturduğunu belirtti.

BM Sözcülüğünden "Türkiye-Ermenistan normalizasyon sürecine" yönelik olarak yapılan açıklamada, Genel Sekreter Ban'ın Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkileri normalleştirmeyi hedefleyen iki protokolün Zürih'te bugün imzalanmasını memnuniyetle karşıladığı bildirildi.

Açıklamada, "Bu tarihi karar, iki ülkenin aralarında iyi komşuluk ilişkilerinin kurulması ve ikili işbirliğinin gelişmesi yolunda dönüm noktası oluşturmaktadır" ifadesi kullanıldı.

Genel Sekreter Ban'ın bu gelişmenin Güney Kafkaslarda da barışa, güvenliğe ve istikrara katkıda bulunacağından emin olduğu belirtilen açıklamada, Ban'ın iki ülke arasındaki ilişkilerin tamamen normalleşmesini sağlamak için söz konusu iki protokolün Türkiye ve Ermenistan meclislerince hızla onanmasını umduğu da kaydedildi.

AB Komisyonu: Güney Kafkasya'daki anlaşmazlıkların çözümü için bir adım

AB Komisyonu, Türkiye ile Ermenistan arasında protokoller imzalanmasından memnuniyet duyduğunu ve "bu protokolleri, Güney Kafkasya'daki anlaşmazlıkların çözümü için bir adım olarak gördüğünü" bildirdi.

AB Komisyonunun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Benita Ferrero-Waldner'in açıklamasında, "Komisyon, bunun Güney Kafkasya bölgesinde barışa ve istikrara yönelik cesur bir adım ve iki tarafın uzlaşmaya hazır olduğunu gösteren gerçekten tarihi bir karar olduğunu düşünüyor" ifadesini kullandı.

Ferrero-Waldner, bu protokollerin imzalanmasının özellikle Yukarı Karabağ konusunda çözüme ulaşılması için yeni bakış açıları yaratacağını belirttiği açıklamasında, "Ermenistan ve Azerbaycan'ı sorunlarını barışçı yollardan çözmeleri için çabalarını artırmaya davet ediyorum" ifadesine yer verdi.

AB Komisyonunun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn de yaptığı açıklamada, "Türkiye ve Ermenistan'ın bugünkü taahhütlerini yerine getirmekte de aynı cesareti göstereceklerini umduğunu" söyledi.

Olli Rehn, "Bu, tüm bölge için iyi bir örnek teşkil edecektir" diye konuştu.

Azerbaycan anlaşmadan memnun değil

Bakü, "Ermenistan güçlerinin işgal altındaki Azeri topraklarından çıkarılmadan Türkiye'nin, Ermenistan ile ilişkilerini normalleştirmesinin Azerbaycan'ın çıkarlarına aykırı olduğunu" bildirdi.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, her devletin başka bir devletle ilişkisini belirlemesinin o devletin kendi egemenlik hakkı olduğu ifade edilerek, "Ancak, Ermenistan güçleri Azerbaycan'ın işgal edilmiş topraklarından çıkarılmadan, Türkiye'nin, Ermenistan ile ilişkilerini normalleştirmesi Azerbaycan'ın ulusal çıkarlarına aykırıdır ve Azerbaycan ile Türkiye arasında tarihi köklere dayanan kardeşlik ilişkilerinin ruhuna gölge düşürür" görüşüne yer verildi.

Azerbaycan'ın bölgedeki bütün sınırların ve iletişim hatlarının açık olmasından yana olduğu belirtilen açıklamada, "ancak şu andaki durumda Türkiye-Ermenistan sınırlarının açılmasının bölgesel barış ve güvenlik yapısını şüphe altına koyduğu" savunuldu.

Türkiye ile Ermenistan arasında imzalanan "diplomatik ilişkilerin kurulması" ve "ilişkilerin geliştirilmesi" konulu protokoller nedeniyle yapılan açıklamada, Azerbaycan tarafının tutumunun değişmediği kaydedildi.

Ermenistan'ın, Azerbaycan'a saldırısı ve Azerbaycan topraklarını işgal etmesi nedeniyle Türkiye'nin 1993 yılında bu ülkeyle sınırlarını kapattığı hatırlatılan açıklamada, Ermenistan'ın saldırganlığı sonucunda Azerbaycan topraklarının yüzde 20'sinin işgal edildiği ve 1 milyona yakın Azerbaycan vatandaşının kendi topraklarında mülteci konumuna düştüğünü, ayrıca işgal altındaki bölgelerde Azerbaycan'ın tarihi ve kültürel mirasının yok edildiği belirtildi.

Geçen süre içerisinde BM Güvenlik Konseyi ve Genel Kurulu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), İslam Konferansı Teşkilatı (İKT) ve diğer uluslar arası kuruluşlar tarafından Ermenistan'ın saldırgan politikasının kınandığı, Ermenistan güçlerinin işgal ettikleri bölgelerden çıkarılmasının ve Azeri mültecilerin kendi topraklarına dönmesi talep edilen çok sayıda karar ve bildirinin kabul edildiği, ancak Ermenistan'ın saldırganlığına ve işgaline son verilmesi konusunda bir ilerleme sağlanamadığı da açıklamada ifade edildi.

Konuya ilişkin (Yukarı Karabağ ve Türk-Ermeni ilişkileri) Türkiye'nin üst düzey yöneticileri ve özellikle Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 14 Mayıs 2009 tarihinde Azerbaycan'ın Milli Meclisi'nde dile getirdiği düşüncelerin, Azerbaycan tarafından esas kabul edildiği vurgulandı.

Başbakan Erdoğan açıklama yapacak

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, "Türkiye ile Ermenistan arasında imzalanan protokollere" ilişkin olarak, Merkez Karar Yönetim Kurulu'ndan (MKYK) sonra kapsamlı bir açıklama yapacağını bildirdi.

Başbakan Erdoğan'ı İstanbul dönüşü sırasında Esenboğa Havalimanı'nda bekleyen gazeteciler, Erdoğan'dan Türkiye ile Ermenistan arasından imzalanan protokol konusunda bir değerlendirme yapmasını istedi.

Başbakan Erdoğan, yarın AK Parti'nin MKYK toplantısı olduğunu hatırlatarak, toplantıdan sonra kapsamlı bir değerlendirme yapacağını belirtti.