Türkiye ile AB 'prensip'te anlaştı

AB liderleri, Türkiye'nin zirvede sunduğu teklifi memnuniyetle karşılarken, gelecek 10 gün boyunca, bu konuda en geç haziran sonuna kadar vizelerin kaldırılmasını da içeren bir çalışma yürütmede mutabık kaldı.

Türkiye-AB Liderler Zirvesi sonunda, devlet ve hükümet başkanları ortak bir açıklama yayımladı. Açıklamada, sığınmacı krizi konusundaki AB-Türkiye Ortak Eylem Planı'nın uygulanmasında alınan mesafeden memnuniyet duyulduğu belirtilerek, "Türkiye, uluslararası korumaya muhtaç olmayan Türkiye'den Yunanistan'a geçen tüm göçmenleri hızlı bir şekilde kabul etmek ve Türk kara sularında yakalaman tüm düzensiz göçmenleri geri almak için Yunanistan ve Türkiye arasındaki geri kabul anlaşmasının uygulanmasına olan bağlılığını teyit etti" ifadesine yer verildi.

Liderlerin, sığınmacı krizinin çözümü için Türkiye'nin sunduğu yeni teklifi samimi şekilde memnuniyetle karşıladığı kaydedilerek, şunlar bildirildi:

"Liderler şu prensipler temelinde çalışmada mutabık kaldılar: Masrafları AB tarafından karşılanmak üzere Türkiye'den Yunanistan'a geçen yeni tüm göçmenlerin geri gönderilmesi, mevcut yükümlülükler çerçevesinde Yunan adalarındaki her bir Suriyelinin Türkiye tarafından kabul edilmesi karşılığında, Türkiye'den bir Suriyelinin AB ülkelerine yerleştirilmesi, Türk vatandaşları için vizelerin en geç haziran ayı sonuna kadar kaldırılması temelinde vize serbestisi yol haritasının uygulanmasının hızlandırılması, başlangıç olarak 3 milyar euroluk fonun mart ayı sonundan önce ilk projeler için kullanılmasını teminen harcamasının hızlandırılması, Suriyeliler için yeni fonlarda anlaşılması, Ekim 2015 AB Konseyi kararı temelinde mümkün olan en kısa sürede üyelik müzakerelerinde yeni fasılların açılması kararının hazırlanması, yerel halkın ve mültecilerin daha güvenli olabilecek alanlarda yaşamasına imkan verecek Suriye içindeki insani durumun iyileştirilmesi için Türkiye'yle çalışılması."

AB Konseyi'nin bu teklifin detaylarını 18 Mart'ta yapılacak AB Konseyi toplantısı öncesinde Türkiye'yle ele alacağı ve çalışmanın Avrupa ve uluslararası kanunlara saygı göstereceği belirtildi.

'Vizesiz seyahat haziran sonunda başlamalı'

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Türkiye’nin AB’ye sunduğu öneriler paketinde, Türk vatandaşları için vizesiz seyahatin en geç haziran sonunda başlamasını talep ettiklerini söyledi.

Davutoğlu, Brüksel’de yapılan Türkiye-AB Zirvesi'nin ardından AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ve AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ile ortak basın toplantısı düzenledi.

Türkiye-AB Zirvesi'nde, sığınmacı krizinin çözümü, Türkiye ile AB arasında işbirliğinin güçlendirilmesi konularında bir dizi yapıcı öneriler sunduklarını belirten Davutoğlu, bu önerileri gelecek hafta yapılacak AB zirvesine kadar birlikte ele alacaklarını kaydetti.

Davutoğlu, “Bizler, Türkiye’de gerekli yasal düzenlemeleri tamamlama konusunda üzerimize düşeni yapacağız. AB tarafı da kendi üzerine düşeni yapacak. En geç haziran sonunda Türk vatandaşlarının Schengen bölgesine vizesiz seyahat edebileceklerini umut ediyoruz” dedi. 

AB ile Türkiye arasında, geçen kasım ayında uzlaşmaya varılan eylem planının, Ekim 2016’da vize serbestliği öngördüğünü hatırlatan Davutoğlu, şöyle devam etti:

“Türkiye olarak vize serbestliğine, daha önce planlamış olduğumuzdan daha erken geçmeyi talep ettik. Çünkü bizler de Geri Kabul Anlaşması'nı planlanandan daha erken uygulamaya başlıyoruz. Vize serbestliğinin en geç haziran sorunda, Hollanda’nın dönem başkanlığı sırasında uygulanması konusunda mutabakata varmış olmaktan memnuniyet duyuyorum.”

Kaçak göçle mücadele

Başbakan Davutoğlu, Türkiye’nin kaçak göçle mücadelede AB ile daha önce varılan uzlaşma çerçevesinde adımlar atmaya devam edeceğini ancak AB’ye çok daha kapsamlı bir çözüm için de önerilerde bulunduğunu söyledi. Bu önerilerin gelecek günlerde Türk ve AB heyetlerinin birlikte çalışmasıyla ele alınacağını ifade eden Davutoğlu, şöyle konuştu:

“Türkiye’den giden yasa dışı, düzensiz göçmenleri, hangi ülke vatandaşı olduklarına bakmaksızın geri kabul etme yönünde cesaret isteyen bir karar almaktayız. Türkiye’nin Yunan adalarından geri kabul edeceği her bir Suriyeli göçmene karşı, AB’nin de Türkiye’den bir Suriyeli mülteciyi kabul edeceği inancıyla bunu yapmayı planlıyoruz. Bununla amacımız yasa dışı göçün önüne geçmek, insan kaçakçılarıyla mücadele etmek, Avrupa’ya gelmek isteyenler için yasal göç yollarını cesaretlendirerek onlara yardımcı olmak, bu süreci disiplin içinde yönetilir hale getirmek. Burada temel amacımız, insani bir amaçtır.” 

Davutoğlu, yüz binlerce Suriyelinin, Suriye’deki rejimin zalim uygulamalarından, terörden ve Rusya’nın hava saldırılarından kaçtığını, Türkiye üzerinden Avrupa’ya gitmeye çalıştıklarını belirterek, yaptıkları son önerilerde Ege Denizi’nde çok sayıda masum kadın ve çocuğun hayatını kaybettiği insani trajedilere son vermek istediklerini vurguladı.

Türkiye’nin bugün dünyada en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke olduğunu hatırlatan Davutoğlu, “Milletim adına büyük gurur duyuyorum. Bu kadar büyük sığınmacı sayısına karşın, Türk toplumunda bugüne kadar hiçbir ırkçı hareket, Suriyelilere karşı bir yaklaşım olmamıştır” yorumunu yaptı.

Türkiye’nin, AB’ye sığınmacı krizinin çözümüne dönük sunduğu yeni önerilerin, bazı basın organlarında yanlış yorumlara yol açtığını vurgulayan Davutoğlu, “Bugün Avrupa’da bazı basın organlarında gördüğüm başlıklar beni şaşırttı. Türkiye daha fazla para istiyor deniyor. Hayır, Türkiye’nin kimseden para istediği yok” dedi.

Davutoğlu, “Türkiye sığınmacılar için kendi ulusal bütçesinden harcama yapıyor. Şunu açıklığa kavuşturmak istiyorum. Bizim istediğimiz Suriyeli sığınmacılar için yükün adil bir şekilde paylaşılmasıdır” yorumunu yaptı.

AB ile Türkiye arasında geçen yıl, üzerinde uzlaşılan ortak eylem planının, Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılar için ilk aşamada 3 milyar avroluk yardım öngördüğünü hatırlatan Davutoğlu, bu kaynağın Türkiye için değil, Suriyeli sığınmacılar için harcanacağını vurguladı.

Başbakan Davutoğlu, şöyle devam etti:

“Bu, Suriyeli sığınmacılara verilecektir. Türk vatandaşları için tek bir avro harcanmayacaktır. Avrupa kamuoyunda bazı çevreler sanki Türkiye para için yalvarıyor görüntüsü vermeye çalışıyor. Türkiye’nin kendisi için paraya ihtiyacı yoktur. Türkiye tüm bunları kendi ulusal bütçesinden ödemektedir. Sadece kamplarda olan sığınmacılar için bugüne kadar 10 milyar avro harcama yapmıştır.”

AB’nin Türkiye’ye sağlayacağı mali kaynakla çok hızlı bir şekilde Suriyeli sığınmacı çocuklar için okullar açmayı ve daha iyi sağlık hizmeti vermeyi amaçladıklarını belirten Davutoğlu, bu şekilde sığınmacıların daha iyi standartlara kavuşacaklarını kaydetti.

Türkiye’nin, AB’nin ilk aşamada sağlayacağı 3 milyar avroluk kaynağa ek olarak, yeni bir yardım diliminin gerekli olduğuna inandığını vurgulayan Davutoğlu, bunun da AB’ye sunulan öneriler paketinde yer aldığını söyledi. 

AB üyelik süreci

Türkiye’nin AB ile işbirliğinin sadece sığınmacı krizi ve insani konularla sınırlı olmadığını, yeni dönemde Türkiye’nin AB üyelik sürecini daha da ileriye taşımayı hedeflediklerini aktaran Başbakan Davutoğlu, şöyle devam etti:

“Bu, bizim için stratejik bir konudur. Türkiye’nin AB’ye entegre olmasını istiyoruz ve bunun uluslararası alanda yeni bir momentum yaratacağını düşünüyoruz. Suriye konusu hepimize açıkça şunu göstermiştir: Türkiye ile AB arasında çok daha gelişmiş, çok daha entegre bir stratejiye ihtiyaç vardır.”

Davutoğlu, Türkiye’nin AB üyelik sürecinde 5 yeni müzakere başlığının açılmasını istediğini, bu konuda da AB’den mümkün olan en kısa sürede adım beklediklerini vurguladı.

Türkiye’nin, Brüksel’deki zirvede gündeme getirdiği önerileri hakkında Avrupalı mevkidaşlarıyla son derece yapıcı görüşmeler yaptıklarını ve işbirliği ruhuyla hareket ettiklerini anlatan Davutoğlu, bu görüşmelerin gelecek günlerde devam edeceğini kaydetti.

Davutoğlu, şöyle devam etti:

“Gelecek hafta 18 Mart’ta AB zirvesinde yeniden bir araya geleceğiz. Bu öneriler metni, bizim tarafımızdan hazırlandı. Şimdi gelecek zirveye kadar birlikte çalışacağız. Bu hedefleri pratikte nasıl yaşama geçirebileceğimizi ele alacağız. Birbiriyle müzakere eden iki heyet gibi değil, insanlığın geleceği, sığınmacıların onuru için ortak bir şekilde çalışan tek bir ekip gibi bu konuları ele alacağız.”

"Ben tüm sözlerin yerine getirileceğinden eminim"

Türk vatandaşlarına sağlanacak vize serbestisine ilişkin düşünceleri sorulan Davutoğlu, “Ben tüm sözlerin yerine getirileceğinden eminim. Bu sıradan bir taahhüt değil. Eğer konsey ve komisyon bu amaca bu denli adanmış durumdaysa bu konuda şüphe edemem” ifadesini kullandı.

Verilen tüm sözlerin tutulacağına inandığını belirten Davutoğlu, “Bugün Hollanda lideri de bizimleydi. Tüm temel kurumlar, bu kurumların liderleri ve temsilcileri haziran ayının sonuna kadar vize serbestisi için söz verdiler. Kurallar ve temel prensipler çerçevesinde yeni fasılların bloke edilmeden açılması, finansal destek sağlanması konusunda söz verdiler. Bugün uzun görüşmelerin ardından birbirimizi çok iyi bir şekilde anladığımızı düşünüyorum. Hepimiz sözlerimizi tutmak konusunda kararlıyız” diye konuştu. 

Davutoğlu, Türkiye’de ifade özgürlüğüne ilişkin bir soruya ise “İfade özgürlüğü konusu bizim için temel bir değer. Sadece Avrupa Birliği’nin değeri değil, Türkiye demokrasisinin de değeri. Medyamızı takip edenlerin farkında olacağını düşünüyorum. İzleyenler birçok gazetenin hükümete karşı geldiğini, hepimizi ağır bir şekilde eleştirebildiğini görecektir. Bu düşünce özgürlüğüdür. Bizzat kendim eski köşe yazarıyım. Akademisyen olarak gazetelerde yazdım. Düşünce ve medya özgürlüğüne karşı en ufak sınırlamaya karşıyım” diye cevap verdi. 

AB Konseyi Başkanı Tusk

AB Konseyi Başkanı Donald Tusk'da Türkiye'nin sığınmacı krizinin çözümü için sunduğu teklifle ilgili çalışmalara devam edileceğini ve 10 gün sonra yapılacak AB Liderler Zirvesi'nde yeniden ele alınacağını bildirdi. 

Tusk, AB-Türkiye Ortak Eylem Planı uygulanmasına rağmen Türkiye'den Yunanistan'a akışın çok yüksek olduğu ve ciddi düzeyde azaltılması gerektiğinde mutabık kaldıklarını söyledi. Türkiye'nin, Türk kara sularında yakalanan göçmenleri geri alacağını kaydeden Tusk, "bunun yasa dışı göç günlerinin sonu anlamına geldiğini" kaydetti. 

Türkiye'nin sunduğu yeni teklifi memnuniyetle karşıladıklarını ifade eden Tusk, "Şu ilkeler temelinde birlikte çalışacağız: Türkiye'den Yunanistan'a giden yeni düzensiz göçmenlerin geri gönderilmesi, vize serbestisi yol haritasının hızlandırılması, Suriyeli mültecilere harcanacak 3 milyar avronun tahsisinin hızlandırılması ve ek fonların kullanılması, üyelik müzakerelerinde yeni fasılların açılması için çalışmalar yapılması, Suriye'de daha güvenli olabilecek alan imkanlarına bakılması ve bir Suriyeliye karşı bir Suriyelinin yeniden yerleştirilmesi. Bu teklifle ilgili olarak bir sonraki AB Liderler Zirvesi'ne kadar Türk tarafıyla beraber çalışacağız." 

"Prensipte anlaştık"

AB Komisyonu Başkanı Juncker da prensipte anlaşmaya vardıklarını belirterek, şöyle konuştu: 

"Türkiye, uluslararası korumaya muhtaç olmayan tüm göçmenleri hızlı bir şekilde geri alacak. Türkiye, Yunan adalarındaki Suriyeli sığınmacıları kabul edecek. Her kabul edilen bir Suriyeli için Türkiye'den bir Suriyeli AB'ye yerleştirilecek. Bu ezber bozan bir uygulama olacak. Yararlı bir uygulama olacak. Çünkü bir yandan insan kaçakçılığı şebekelerini çökerteceğiz öte yandan AB'ye yasal yollardan gelinmesi mümkün olacak. Böylece Suriyeliler, Ege'yi geçebilmek için kaçakçılara ödeme yapmak zorunda kalmayacak." 

Bunların Yunanistan'a da faydalı olacağını ifade eden Juncker, "Prensipte vardığımız bu anlaşma iyi bir tercih ve yasal olarak uygulanabilir. Ancak yeniden yerleştirmelerle ilgili daha fazla tartışılmaya ihtiyaç var. Prensipte anlaştık, AB Konseyi 10 gün içinde detaylara son şeklini verecek" diye konuştu.