Ünlü iktisatçı, tarihçi Divitçioğlu vefat etti

İSTANBUL - İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nin ünlü hocalarından Prof. Dr. Sencer Divitçioğlu yaşamını yitirdi. Daruşşafaka bağışçısı olan Divitçioğlu, kurumun Maltepe'deki tesislerinde dün sabah saatlerinde vefat etti. Eşi Sevgi Divitçioğlu, "Bir süredir rahatsızdı. Mide kanaması geçirdi, hastaneye kaldırıldı. Ancak kurtarılmadı" dedi. Divitçioğlu'nun cenazesi yarın ikamet ettiği Sarıyer - Demirciköy'de öğlen namazını takiben defnedilecek.

14 Şubat 1927'de İstanbul’da doğan Divitçioğlu, 1950 yılında İ.Ü. İktisat Fakültesi’ni bitirdi. 1951 - 1955 arasında Universite de Paris'te ‘Günümüzün Oligop Teorileri’ konlu tezi ile doktorasını yaptı. Ardından 6 ay süreyle ABD İndiana Üniversitesi’nde oyun teorisi üzerine çalıştı. Fransa’ya dönerek Paris’te Centre National de la Recherches Scientifique’de çalıştı. 1957'de Türkiye’ye dönerek İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. 1958'de doçent oldu. Marx'ta İktisadi Büyüme adlı doçentlik tezi İktisat Fakültesi Yayınları tarafından yayımlandı. 27 Mayıs 1960'dan sonra Turizm Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığı’na getirildi. Yine bu dönemde DPT'nin kuruluşunda bulundu. Dönemin hükümeti DPT'nin başına geçirmek istediyse de MİT'in 'solcudur' bilgisi üzerine bu gerçekleşmedi.

1962-1963 döneminde İngiltere’de Cambridge Üniversitesi’nde davetli profesör olarak Robinson, Kaldor, Pasinetti, Spaventa gibi dönemin önemli iktisatçılarla birlikte çalıştı. 1967'de Kemal Tahir'in önerisiyle başlayarak tamamladığı Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu adlı çalışması Fransızca, Yunanca dahil birçok dile çevrildi. Bu çalışması çok dikkat çekti. İç siyasi tartışmalarda önemli bir argüman oluşturdu. 1968-1969'da tekrar Paris’te bir yıl süreyle, 1973'de Cambridge’de ikinci kez üç ay süreyle çalıştı. 1975'te Boğaziçi Üniversitesi’nde doktora dersleri verdi. 1976'da profesörlüğe yükseldi.

Yurtdışındayken üniversiteden atıldı

Divitçioğlu, Paris’te davetli profesör olarak konferanslar verirken, Türkiye’de halen devam eden 12 Eylül rejimi tarafından 1402 sayılı yasa ile Türkiye’deki Akademik görevlerinden uzaklaştırıldığını bir ziyaret nedeniyle bulunduğu İsveç’te öğrendi. Bunun üzerine Nanterre Üniversitesi davetini bir yıl daha uzattı. Prof. Benetti ile doktora derslerine katıldı. Çeşitli iktisat kuramlarını matematiksel bir dille ele alan teorik çalışmaların ardından, tarihle uğraşmaya başladı.

“Sencer Divitçioğlu Anlatıyor”

DÜNYA Gazetesi Genel yayın Yönetmeni Hakan Güldağ ve Yardımcısı İbrahim Ekinci tarafından kaleme alınan; "Sencer Divitçioğlu Anlatıyor" isimli biyografi kitabında, eşi Sevgi Divitçioğlu'nun da büyük katkısıyla bu sıra dışı bir bilim adamının, bir iktisatçı- tarihçi olarak bilimsel yolculuğunun yanı sıra aile çevresi, çocukluğu, ilk gençliği, bilim ve sanat dünyasından tanıdıkları, bilim dışı ilgileri anlatıldı. Kitapta Divitçioğlu’nun bir dönem çok tartışılan Asya Tipi Üretim Tarzı’nın, Toplum ve Bilim Dergisi'nin, üniversiteden uzaklaştırıldıktan sonra kendi deyimi ile “İktisadiya’dan tarihistan”a göçünün hikayesi yer aldı. Divitçioğlu, tarihe geçişini, “Benim derdim bilinmeyen şeyleri çözmek. Hep öyle oldu. İktisatta da daha sonra yoğunlaştığım tarihte de… Tarihe üniversiteden atılmamızın arkasındaki nedenleri araştırmak için ağırlık verdim. Tarih, acaba bizlerin üniversiteden niçin atıldığını açıklayabilecek miydi? Bunu bize yapan devlet acaba nasıl bir devletti? Bunun kökeni neydi?” diyerek anlatmıştı.

Divitçioğlu'nun iktisat ve tarih alanında birçok ses getiren kitabı yayımlandı. Bunların bazıları şöyle sıralanabilir: Marx'ta İktisadi Büyüme, Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu, Marksist Üretim Tarzı Kavramı, Das Kapital Üstüne Çeşitlemeler, Değer, Üretim ve Bölüşüm, Mikroiktisat, Osmanlı Toplumunun Ekonomik Modeli; (Tarih alanında) Kök Türkler, Geçivermiş Gelecek, Nasıl Bir Tarih?, Oğuz’dan Selçuklu’ya, Osmanlı Beyliğinin Kuruluşu, Ortaçağ Türk Toplumları Hakkında, Orta - Asya Türk İmparatorluğu VI. - VIII. Yüzyıllar, Orta-Asya Türk Tarihi Üzerine Altı Çalışma, Meta Tarih - Ege Beylikleri.