Vatandaşın portföyü de TL'nin payı da büyüyor
Kriz döneminde dövizden kaçarak yatırımlarını TL araçlara kaydıran yurttaşların TL'ye güveni krizden çıkış sürecinde daha da arttı.
Naki BAKIR
ANKARA - 'Sıcak para' olarak adlandırılan yabancı sermayenin yöneldiği ülkelerin başında Türkiye gelirken, kriz döneminde dövizden kaçarak yatırımlarını TL araçlara kaydıran yurttaşların TL'ye güveni krizden çıkış sürecinde daha da arttı. Yılın ilk on ayında yurttaşların TL araçlara yatırımı daha hızlı bir artış gösterdi; portföy yatırımlarının toplam tutarı ekim sonu itibariyle 700 milyar TL'ye, TL cinsi araçların bundaki payı da yüzde 80'e yaklaştı.
DÜNYA'nın; DPT, TCMB, BDDK, SPK, MKK, Emeklilik Gözetim Merkezi verilerine dayanak yaptığı hesaplamaya göre, yurt içi yerleşiklere ait hisse senedi, mevduat, DİBS, eurobond, yatırım fonu gibi araçlardaki portföy yatırımlarının toplam hacmi, ocak-ekim döneminde yüzde 13 dolayında 59.7 milyar lira büyüyerek 526.4 milyar liraya ulaştı. Buna karşılık döviz cinsi araçlardaki yatırım hacmi yüzde 9.4'lük bir artışla 112.5 milyar dolara çıktı. Başka bir deyişle dövize yatırımdaki artışın düşük kalması, kur düşüşünden kaynaklanmadı; söz konusu yatırımlar dolar cinsinden de daha yavaş arttı.
Ancak dolar kurundaki yüzde 5'lik düşüşle birlikte döviz cinsi portföyün TL cinsinden tutarındaki artış yüzde 3.9'la daha da düşük çıktı. Söz konusu tutar 6.1 milyar liralık bir büyümeyle 160.8 milyar lira oldu. Bu gelişmelerle yurt içi yerleşiklerin toplam portföy yatırım stoku ocak-ekim döneminde yüzde 10.6 oranında 65.8 milyar lira büyüyerek 687.2 milyon liraya ulaştı.
Yurttaşların portföy yatırım stoku son bir yılda da yüzde 14.7 oranında 88.2 milyar lira arttı. Anılan dönemde TL cinsi araçlardaki yatırım tutarı yüzde 18.6 oranında 82.7 milyar lira artarken, döviz yatırımlarının tutarı sadece yüzde 3.5 oranında 5.4 milyar liralık bir artış gösterdi.
Yurttaşın gözdesi mevduat
Mevduat, vatandaşın en gözde yatırım aracı olmaya devam ediyor. Ekim sonu itibariyle toplam portföyün 349 milyar 602 milyon lirayla yüzde 50.9'unu TL mevduat oluşturuyor. Döviz mevduatı da 144 milyar 989 milyon lira ve yüzde 21.1 payla ikinci sırada yer alıyor. Ekim sonu itibariyle portföye 61 milyar 243 milyon liralık TL ve 320 milyon TL değerinde de DİBS'e sahip bulunan yurttaşların İMKB'deki hisse senedi portföylerinin değeri de 52 milyar 394 milyon liraya ulaşıyor. Yurt içi yerleşiklerin portföyünde 29 milyar 285 milyon liralık yatırım fonu katılma belgesi bulunuyor.
Yurttaşların faiz bankacılık kuruluşlarındaki 29 milyar 737 milyon liralık birikiminin 19 milyar 230 milyon liralık bölümünü TL, 10 milyar 507 milyon lirasını ise yabancı para hesaplar oluşturuyor. Emeklilik yatırım fonu birikimleri de 11 milyar 478 milyon liraya ulaşan yurttaşların ekim sonu itibariyle 5 milyar 12 milyon liralık eurobond ve 3 milyar 146 milyon liralık da repo hesabı bulunuyor.
Dolarizasyon geriliyor
Yurttaşların ulusal paraya artan güveni paralelinde; "dolarizasyon" olarak adlandırılan ters para ikamesinde gerileme devam ediyor. Bir ülke yurttaşlarının, ekonomideki istikrarsızlık yüzünden kendi ulusal parasına güveninin azalması ve yatırım, birikim ve borçlarını çeşitli yabancı dövizlere kaydırılması anlamına gelen dolarizasyonun, yurttaşların portföy yatırım stokundaki oranı, ekim sonu itibariyle yüzde 23.4 düzeyinde oluştu.
