Yabancı çalışan geçici değil, temelli gelecek

 

 

İSTANBUL - Türkiye'deki yabancıların ikamet haklarını içeren ve henüz tasarı aşamasında olan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK), Türkiye'deki yabancıların çalışma izinleri konusunda büyük değişiklikler içeriyor. Yakın zamanda kanunlaşması beklenen tasarıda, yabancıların ikamet izin ve süreleri yeniden belirlenirken; 'süresiz ikamet izni' hakkı geliyor. Yasayla birlikte yabancı öğrenciler ve uluslararası koruma statüsüne sahip olan yabancılar da çalışabilecek.

 

Mevcut çalışma izinleri kanununda yabancılara, Türkiye'de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları veya toplam altı yıl kanuni çalışmışlarının ardından süresiz çalışma izni verilebiliyor. Çalışma şartları kolaylaşacak Geçen hafta başlanan Meclis'teki görüşmelerin ardından yasalaşması beklenen YUKK, yabancılara verilen genişletilmiş haklar nedeniyle 'iş dünyasında dengeleri değiştirebilir' yorumlarına neden oldu. Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Hukuku Uzmanı Sözer Çizmeci, yabancıların ülkemizde çalışma hakları önündeki prosedürleri azaltmanın en çok know-how açısından önemli olduğunu vurgularken, böylece kalifiye işgücünü Türkiye'ye getirmenin kolay hale geleceğini belirtti. Çizmeci, şöyle devam etti:

"YUKK, bir anlamda Türkiye'nin göç kanunu olacak. Tasarıda yer alan uzun dönem ikamet izni başlığı altında, yabancılara süresiz ikamet izni verilmiş olacak. Bu Türkiye'de bir ilk. Bundan önce yabancılar Türkiye'de geçici statüdeydiler. Süresiz oturum izni olan bir insanın, burada kendisini geçindiriyor olması beklenir. Bir sonraki

dönemde Türkiye'de süresiz oturum izni almış yabancıya Türkiye'de çalışmasını kolaylaştırıcı bazı değişiklikler de söz konusu olacaktır."

 

 

 

 

Tasarı aynı zamanda yabancıların Türkiye'deki ikamet izinlerini düzenleyen 5683 sayılı 'Yabancıların İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanunu' da ortadan kaldırıyor. Tasarının 123. maddesi ile 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanun kapsamında önemli değişiklikler getiriliyor. "Özellikle 2010 yılından bu yana yabancıların çalışma izinleri rejiminde yapılan değişikliklerle yabancıların Türkiye'de çalışmalarının önü zaten açılmış oldu" diyen Çizmeci şunları dile getirdi:

 

"Örneğin, Türkiye'ye bir mimar ya da mühendis gelecekse Türkiye Mimarlar ve Mühendisler Odası Birliği ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın görüşü alınıyor. Bu mimar odaya kayıt olmak ve geldiği yerdeki profesyonel yeterliliğini kanıtlamak zorunda. Aynı zamanda akademik yeterliliğini kanıtlamak için diploma denkliği almak zorunda. 2010 yılında 4817 sayılı kanun ve bu kanunun uygulama yönetmeliğinde yapılan değişiklikler ile yabancı mimar ve mühendislere bir yıl süreli ön izin verilmeye başlandı. Bu ön izin yenilenmiyor. Ancak, ön izin ile yabancılar en fazla bir yıl süreliğine, akademik ve mesleki yeterlilik ile ilgili işlemleri tamamlanıncaya kadar, bu yükümlülükleri yerine getirmeden çalışabilmekteler. Ön izin olayı Türkiye'deki mühendisler için çifte standart oluyor. Bizim özellikle yabancı üniversitelerden mezun olan mühendislerimiz, ön izin hakkına sahip olmadığı için bu prosedürleri yerine getirmek zorunda."

 

Öğrenciler de çalışabilecek

 

Türkiye'de şimdiye kadar çalışma hakkı olmayan yabancı öğrenciler de yasayla birlikte çalışabilecek. Çizmeci, "Önlisans ve lisans öğrencileri Türkiye'de bir yılı doldurduktan sonra çalışma izni alabilecek" diye konuştu. Diğer taraftan sadece ön lisans öğrencisi yabancılar haftada 24 saatten fazla olmamak kaydı ile çalışabilecekler. Lisans, yüksek lissans ve doktora öğrencileri için böyle bir sınırlama bulunmuyor.

 

 

 

 

Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz:

Sadece üst düzey yönetici değil, uzman da gelmek istiyor. Kariyer.net veritabanındaki rakamlar yabancı uyrukluların ülkemizde çalışma isteğinin arttığını gösteriyor. Kariyer.net'e eklenen özgeçmişlerin sayısı 2010'dan 2011'e yüzde 34, 2011'den 2012'ye yüzde 112 arttı. Gelen özgeçmişleri incelediğimizde satış danışmanı, mühendis, muhasebe uzmanı, stajyer, sekreter, öğretmen, yönetici asistanı ve tercüman gibi alanların ağırlıklı bulunduğunu görüyoruz. Yönetici pozisyonlarında çalışan ve bu pozisyonlara başvuranların sayısı oransal olarak oldukça az. Önce yöneticilerle başlayan bu trend artık uzman seviyesinde de devam ediyor ve iş gücünde giderek sınırlar yok oluyor. Özgeçmişlerin geldiği ülkelere baktığımızda bu ülkelerin Türkiye ile yakın ticari ve kültürel ilişkileri bulunduğunu görüyoruz. Bu

ilişkiler arttıkça ülkemiz de giderek yabancı adaylar için cazip hale geliyor. Özgeçmişlerin hangi ülkelerden geldiklerine baktığımızda ilk sırada Almanya var. Bunu Bulgaristan, Azerbaycan, Rusya, ABD, Kırgızistan, Afganistan, İran ve Yunanistan takip ediyor.

 

Mercer Türkiye Genel Müdürü Sibel Yücesan:

Yasa geçtiği takdirde, ücret ve yan haklar konusunda dengeleri değiştirir. Daha az ya da yüksek ücretle arz-talep dengesi değişecektir. Gelenlerin çoğu beyaz yakalı olacaktır. O yönde değerlendirmek de lazım. Yasa bir tarafı korusa da değiştireceği pek çok şey de olacak.

 

Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (MireKoç) Direktörü Prof. Dr. Ahmet İçduygu:

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu iş dünyasının çok yararlanacağı bir yasa olacak ve pek çok aksaklıkları ya da eksiklikleri gidereceğini düşünüyorum. Kanunda yer alan 'süresiz ikamet izni' ile yabancı yöneticilerin de

çalışma şartları iyileşecek.