Yastık altında ne kadar altın var?

Altın ile ilgili kişilerin ve kurumların açıklamalarına bakılırsa, yastık altında ne kadar altın olduğu tam bir muamma. Gerçekten, halkımızın kenarda köşede sakladığı altınların yekûnu fevkalade bir servet değerinde mi yoksa dikkate almaya değmeyecek bir meblağ mı?

Yastık altı altın diye tabir ettiğimiz şey aslında, kısaca, finansal sistemin dışında; evde, işte vs. muhafaza edilen altınları ifade ediyor. Bunların miktarının ne kadar olduğuyla alakalı farklı söylemler var. İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı'na göre yastık altında, olsa olsa en fazla 1000 ton altın mevcut (5 Temmuz 2012, DÜNYA Gazetesi) Uzunca bir süredir ifade edilen ve daha itibar gören açıklamalarda ise beş bin ton altının yastık altında olduğu tahmininde bulunuluyor. Bu tahminlerle, cari fiyatlarla 100 milyar TL ile 500 milyar TL'lik bir değerden bahsediliyor yani.
Hangisi doğru? Bin tondan başlayıp beş bin tona ulaşan tahminlerden doğru olanı hangisidir, gerçekten de ülkemizde yastık altında ne kadar altın var? Bu konuda yapılmış en ciddi çalışma Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na ait. Merkez Bankası'nın 23 Ekim 2012'de duyurduğu "Ekonomi Notları" çalışmasına göre, Türkiye'de mevcut yastık altı altın artışı 1984'ten bu yana 2189 ton. Merkez Bankası çalışmayı kabaca şu şekilde yaptı: 1984 yılından bugüne, yabancı ülkelerden gelen altın miktarını hesapladı, yani işlenmiş ve işlenmemiş altın ithalatı toplamı. Buna ülkemizde üretilen altın miktarını ilave etti. Bu genel toplamdan da işlenmiş ve işlenmemiş altın ihracatı çıkarıldı ve 2189 ton verisine ulaşıldı.

Bu çalışma hakkında bilinmesi gereken en önemli konu Merkez Bankası'nın 1984 yılından önce ülkemizdeki altın miktarını sıfır olarak kabul etmesidir. Hepimizce malum olduğu üzere, bu yıldan evvel de yastık altı altın ülkemizde hep revaçta idi. Bu çalışmayı şu şekilde okumak daha doğru olur, 1984'ten bu yana yurt dışından getirdiğimiz ve ürettiğimiz altınlardan yurt dışına sattıklarımızı çıkarınca, ülkemizde kalan altın miktarı 2189 tondur. En az bu kadar daha altının evvelce ülkemizde stoklarda olduğunu kabul edersek, yastık altında olduğu tahmin edilen altının beş bin ton civarında olduğunu ifade edenlerin tahmini en doğrusu gibi görünüyor. Nitekim Bloomberg de 29 Ekim 2012'de, ülkemizdeki yastık altı altın tahminini beş bin ton olarak duyurdu. Bu altınlar Türkiye'de mevcut 17,5 milyon haneye paylaştırılmış olsa, hane başına düşen altın miktarı 250-300 gram olmakta.

Beş bin ton, 500 milyar TL'lik bir kaynak çok ciddi bir meblağ. Yaklaşık 275 milyar dolarlık bu birikim Finlandiya, İsrail, Singapur ve Portekiz gibi birçok ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'sından fazla, hatta bu tutarın üzerinde GSYH'si olan sadece 34 ülke var ve Türkiye GSYH'sinin de yaklaşık üçte birine tekabül etmekte bu meblağ. (Dünya Bankası, ülkelerin 2011 GDP'leri) Bu kadar ciddi bir kaynağın atıl olması ve ekonomi dışında öylesine beklemesi ise gerçekten içler acısı bir durum. Ekonomi dışındaki her bir kuruşun nasıl sisteme, ülke ekonomisine dâhil edilebileceği ile ilgili ciddi çalışmalar yapılması gerekiyor.