YYS başvurularında beklenen düzeye gelinemedi

Bilindiği gibi A ve B sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKSB) 01.01.2017 tarihinde son buluyor yerini ise daha fazla kolaylaştırmayla beraber, dış ticaret firmalarından ilave şartların istenildiği Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) getiriliyor. Dünya genelinde uygulama alanı bulan bu yeni sistemde dünya arz güvenliğinin sağlanması ve uluslararası ticaretin önündeki engellerin azaltılması düşünülmüştür. Bunun için de mali yeterliliğe sahip, ticari kayıtları izlenebilen, emniyet ve güvenlik kriterlerini sağlayan firmaları “güvenilir firma” olarak değerlendirip daha az gümrük kontrolleriyle dış ticaretlerini devam ettirmeleri amaçlanmıştır. Ülkemizde ise hali hazırda uygulanan OKSB bunun bir alt aşaması olarak değerlendirilebilir. YYS sistemi için yönetmeliğin ilk yayım tarihinden bugüne kadar olan süreçte eksiklikler veya tereddüt edilen hususlar neredeyse adım adım giderilmiş oldu. Giderilmiş oldu olmasına ama YYS başvurularında istenen düzeye bir türlü gelinemedi. Bakanlığın sitesine bakıldığında sınırlı sayıda belge alan firmanın olduğunu, biraz fazlasının da inceleme aşamasında olduğunu görmek mümkün. Eğer bu şekilde gider sene sonunda da OKSB’ye süre uzatımı gelmezse gümrük idarelerinde işlem sürelerinin önceki yıllara döneceğini kestirmek zor değildir. Peki üç yıla yakın bir süre geçmesine rağmen neden yoğun iş hacmine sahip firmalar YYS’ye başvurmuyor ya da hazırlıklarını yapmıyorlar? Bunları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve firmalara bakan yönüyle şöyle sıralayabiliriz: 

- Son dönemde gümrüklerde yaşanan olaylar neticesinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın ithalat ve ihracat için kolaylaştırmaya bakış açıları ve bunların sahaya olumsuz yansımaları,
- Firmaların rasyonellikten uzak olarak son ana kadar bekleyen genel alışkınlıkları,
- A ve B sınıfı OKSB’nin 1.1.2017’de son bulacak olmasına rağmen, süre uzatımı olacağı düşüncesi,
- Süreçteki evrak hazırlığı ve benzeri durumların A ve B sınıfı OKSB’de olduğu gibi işleyeceği düşüncesi,
- Firma sahipleri ve üst düzey yetkililerinin konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmamaları,
- ISO 9001 ve ISO 27001 standartları için alt yapı hazırlık süreçlerinin tam anlaşılamamış olması, 
- ISO 9001 ve ISO 27001 standartlarına hazırlıklarının beşeri, fiziki ve ekonomik maliyeti,
- OKSB sahibi firmaların gümrük idarelerinde hızlı yürüyen işlemlere alışmaları ve bu işleyişin her zaman devam edileceğinin sanılması.