Zarar sigortası nedir, yaptırmayana ceza verilir mi?
Soner ALTAŞ / Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi
[email protected]
Soru: Öanonim şirketinin yönetim kurulu üyesiyim. Şirketimiz halka açık bir şirket değil. Yeni TTK ile tüm anonim şirket yönetim kurulu üyeleri için zarar sigortası getirildiğini duydum. Bu sigorta nedir ve zorunlu mudur? Bu sigortayı yaptırmazsak ne olur? Cezalı duruma düşer miyiz?
Cevap: Bu konuda birçok anonim şirketten soru almaktayız. Dolayısıyla okurumuzun sorusu aslında ülkemizdeki hemen hemen bütün anonim şirket yönetimlerinin cevabını merak ettiği bir konu. Evet, okurumuzun duyduğu doğru, yeni TTK'nın 361'inci maddesinde anonim şirket yönetim kurulu üyelerine ilişkin zarar sigortasından bahsediliyor. Ancak, hemen okurumuzun ve anonim şirket yönetimlerinin yüreklerine su serpelim: bu sigorta zorunlu değil, isteğe bağlı. Yani, dileyen anonim şirket kurulu üyeleri bu sigortayı yaptıracak, yoksa Devletin bu konuda şirketlere sigorta yaptırın demesi söz konusu olmayacak.
Bu sigorta nedir, neleri kapsar, onu da açıklayalım. Yeni TTK'da geçen bu zarar sigortası, aslında batıda "Directors and Officers Liability Insurance", yani "Yöneticilerin ve Müdürlerin Sorumluluk Sigortası" adıyla yıllardır uygulanmakta olan ve kısaca D&O olarak adlandırılan bir tür sorumluluk sigortasıdır. Yönetim kurulu üyelerinin ve yöneticilerin, görevleri esnasında işledikleri haksız fiillerden ötürü açılan davalar nedeniyle oluşacak zararları ve masrafları kapsamaktadır. Kasten yasadışı fiillerde bulunmak yahut haksız kazanç/kâr payı elde etmek ise D&O sigortasının kapsamına girmemektedir. Bu sigortayı yaptırmanın altında yatan temel mantık, kısaca, yönetim kurulu üyelerinin ve üst düzey yöneticilerin, kişisel sorumluluklarına gidileceğine dair bir tedirginlik yaşamadan şirkete yönelik stratejik karar almaları ve risk üstlenmeleridir.
Batıda yaygın olan bu sigorta çeşidi, ülkemizde nadiren bilinmekte ve uygulanmaktadır. Bu sigortanın ülkemizdeki bütün anonim şirket yönetimlerini kapsayacak şekilde uygulanması da bugün itibariyle mümkün görülmemektedir. Nitekim, yeni TTK'nın gerekçesinde Türk sigorta endüstrisinin bu kadar büyük bir riski taşıyabilmesinin mümkün olmadığı açıkca vurgulanmıştır. Buna karşılık, dileyen anonim şirket yönetimlerine bir imkan sağlaması bakımından zarar sigortası yeni TTK ile yasal düzenlemeye kavuşturulmuştur.
Peki, yönetim kurulu üyelerine sağlayacağı güvence haricinde, bu sigortayı yaptırmanın şirkete olumlu bir katkısı olacak mıdır? Eğer şirket pay senetleri borsada işlem gören bir anonim şirket ise, yani halka açıksa, "yönetim kurulu üyelerinin, şirket sermayesinin yüzde yirmibeşini aşan bir bedelle sigorta ettirilmiş olması" Sermaye Piyasası Kurulu'nun ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın bültenlerinde duyurulacak ve kurumsal yönetim ilkelerine uygunluk değerlendirmesinde dikkate alınacaktır. Yani, kurumsal yönetim anlamında şirkete olumlu bir katkı sağlayacaktır. Eğer şirket halka açık değil ise, böyle bir katkı dahi söz konusu olmayacaktır. Bu yönüyle anılan sigortayı yaptırıp yaptırmamak tamamen anonim şirket yönetimlerinin takdirindedir.