Zeybekci: Rusya'ya DİB imtiyazı sürdürülebilir değil

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, referandum çalışmaları için geldiği memleketi Denizli'de basın mensuplarıyla sohbet toplantısı yaptı. Zeybekci, burada Rusya ile Türkiye arasındaki son ekonomik gelişmeleri yorumladı. 

İthalat tedbirlerine ilişkin soru üzerine Zeybekci, tarım ürünlerine yönelik koruma tedbirleriyle yurt içinde stoklama, spekülatif ve yukarı yönlü fiyat hareketlerini önlemeyi amaçladıklarını söyledi. Zeybekci, "İçerideki üretimi korumak için tarım ürünlerine yönelik koruma tedbirleri, belki dünyada en yüksek ülkelerden biriyiz. Buğdayı, arpayı, mısırı yüzde 130 vergiyle koruyoruz ama bunu ihracatçı 'dahilde işleme rejimi'yle sıfır vergiyle getirdiği zaman, Türkiye'de kullanmamak kaydıyla işleyerek ihraç ediyor. Son zamanlarda Rusya ile yaşadığımız meseleyi onlar anlıyorlar ama anlamak belki işlerine gelmiyor." ifadelerini kullandı.

"İhracatta istekli, arzulu ve hırslı, ithalatta nazlı bir politika izliyoruz" diyen Zeybekci, bazı ürünlerin ithalatından kaçınılamayacağına işaret etti. Zeybekci, İstanbul Ticaret Odası Başkanı İbrahim Çağlar'ın "Çengelli iğneyi bile Çin'den ithal eder hale geldik" şeklinde açıklamaları olduğunun anımsatılması üzerine de "Bu nereden baktığına bağlı. Çengelli iğneyi üretmemiz stratejik bir yatırım mı? Bunu İTO başkanımız farklı amaçla söylüyor. Çin ile ilgili özel çalışıyoruz. Bu ülkeden aldığımız tüm ürünleri ara malıysa ayrı, tüketim malıysa ayrı, hele hele Türkiye'de üretilebilen mallarsa ayrı çalışıyoruz. Şu anda Çin'den yaklaşık 28 milyar dolar civarında ithalatımız var. Diğer taraftan 10'da biri kadar da ihracatımız var. Bu bizim için kabul edilebilir değil." değerlendirmelerinde bulundu.

Çin'e karşı Türkiye'deki üreticiyi koruduklarına dikkati çeken Zeybekci, "Oyuncakları Çin'den getirmez Türkiye'de üretirsek birazcık pahalı olur hem de sağlık açısından sıkıntılar var. Çin'i çok yakından izliyoruz. Her seferinde tek tek, ürün ürün bunları uygulamaya koyuyoruz." diye konuştu.

'Rusya'ya taleplerimizi ilettik'

Zeybekci, özellikle tarım ürünleri konusunda Rusya'yla yaşanan gelişmelerin sorulması üzerine de Kasım 2015'teki krizden önce Türk ürünlerinin bu ülkeye sıfır vergiyle tamamen serbest şekilde olmasa da girdiğini, Rusya'daki Türk firmalarının Türkiye'den istihdamına kısıtlama getirilmediğini ve nakliye şirketlerine yönelik yasakların olmadığını hatırlattı.

Uçak krizinden sonra iki ülke arasında gerilen ilişkilerin normalleşmesi için yüksek düzeyli toplantılar yapıldığını belirten Zeybekci, Türk tarım ürünlerinin alınmamasına karşılık Türkiye’nin Rusya’dan yaptığı 1 milyar 830 milyon dolarlık ithalatın 1,35 milyar dolarının Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİB) kapsamında getirildiğini bildirdi. Kalan kısmın vergileri ödenerek ithal edildiğini anlatan Zeybekci, Rusya ile görüşmelerde yasakların kaldırılmasına yönelik taleplerini ilettiklerini aktardı. Zeybekci, “DİB kapsamında bizden lisans alan ihracatçılarımız, buğday, makarnalık buğday, mısır, ham ayçiçek yağı ve diğer tarım ürünlerini bu kapsamda Rusya'dan değil, başka ülkelerden almak istiyorlar. Biz de onların bu taleplerini Ekonomi Bakanlığı olarak haklı gördük. Bizim kesinlikle bir yasağımız yok. Rusya’dan ürün almak isteyen herkes vergilerini ödeyerek ürünlerini getirebilir ama Rusya’nın yasak diye bir kelimesi var." değerlendirmelerinde bulundu.

'Bu imtiyaz artık sürdürülebilir değil'

Rusya’nın DİB kapsamındaki uygulamayla ilgili sorularına yazılı cevap verdiklerini bildiren Zeybekci, "Türkiye olarak Rusya’ya hiçbir yasak koymadık ama ihracatçılarımıza verdiğimiz Rusya’ya yönelik DİB kapsamındaki bu imtiyaz artık sürdürülebilir değil.” dedi.

Türk tarım ürünlerinin başta AB olmak üzere dünyanın birçok ülkesine ihraç edildiğine dikkati çeken Zeybekci, Türkiye’den Rusya'ya giden domateslerin imha edildiği haberlerinden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Zeybekci, Rusya’nın ithalat yasağı koyduğu Türk tarım ürünlerinin önemli bir kısmını üretemeyeceğine de işaret ederek, "Üretemez ki… Üzüm mü üretecek?” ifadelerini kullandı.

İlgili Rus bakanlarla telefonda görüştüğünü kaydeden Zeybekci, "İnşallah yakında her şeyi görüşeceğiz. Her an görüşebiliriz. Cumhurbaşkanımızla gittiğimizde bu konuları gündeme getirdiğimiz için onları davet ettik. Ekonomi Bakanı, KEK Başkanı ile görüştük ve Türkiye’ye davette bulunduk.” bilgilerini paylaştı.

'Booking kararı teknik olarak doğru'

Zeybekci, "booking.com"a yönelik kararın teknik anlamda doğru olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

“Türkiye’de bu kadar büyük bir operasyon yapacak ve ticari faaliyette bulunacaksın ama bir ofisin olmayacak, teknik anlamda doğru ama her doğru da iyi midir, değil midir? Türkiye’nin menfaati için ilgili firmayla tekrar diyaloğa geçmek, bunu da turizm sektörümüze bırakmamak lazım. Orada iş biraz duygusal bir tarafa gitmiş durumda. Aklı selimle davranmak, bizim şartlarımızla o firmayı Türkiye’ye kazandırmak lazım. Türkiye’ye gelsin, biz de onun endişelerini giderelim. Farklı şekilde, teşviklerle, desteklerle ikna edebiliriz diye düşünüyorum.”