Zirai ilaç kullanımı kontrol altında

ANKARA - Tarım ürünleri ve gıdalardaki ilaç kalıntısı nedeniyle yaşanan sorunların çözümü için tarımsal ilaç kullanımında kayıt zorunluluğu getirildi.

Çiftçiler, üretim aşamasında kullandıkları tarımsal ilaç ve diğer kimyasallar hakkında kayıt tutacak ve kullandıkları bu ürünlerin faturalarını, bakanlığın takibini sağlamak üzere sonraki hasat zamanına kadar saklayacak. 

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın Bitkisel Üretimde Kullanılan Kimyasalların Kayıt Altına Alınması ve İzlenmesi Hakkında Yönetmeliği, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Bitkisel ürünlerin üretiminden pazarlama aşamasına kadar geçen süreçte kullanılan Bitki Koruma Ürününün (BKÜ) Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına ve diğer kimyasalların teknik tavsiyelerine uygun ve kontrollü olarak kullanılmasını, Türk Gıda Kodeksi ve kalıntı değerlerine uygun bitkisel ürün arzını, tüketici sağlığı ve çevrenin korunması ile üründe izlenebilirliğin sağlanmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen yönetmelik, 2010 yılına kadar aşama aşama zorunlu olarak uygulanacak.

Çiftlikten sofraya

Halen ihracat ağırlıklı bazı ürün ve illerde gönüllülük esasına göre uygulanan tarımsal ilaç kullanımında kayıt sistemi, yönetmelik ile zorunlu hale getirilmiş oldu. Yönetmelikle, tarımsal ürünlerde "çiftlikten sofraya" izlenebilirliğin sağlanması amaçlanıyor.

Yönetmelik hükümleri, sera ve örtü altı üretiminde bugünden, ticarete konu olan taze meyve ve sebze ürünlerinde 1 Şubat 2009'dan, diğer ürünlerde ise 1 Şubat 2010'dan itibaren uygulanacak.

Yönetmelik, bitkisel üretimde kimyasal kullanımına bağlı sorunların önlenmesi amacıyla, bakanlık, üreticiler, ürünü toptan alanlar ile ihracatçıların sorumluluklarını ve ilgililere yönelik yaptırımları belirliyor. Bakanlık, kayıt sistemini teşvik etmak amacıyla, sisteme uyan üreticiler için farklı destekleme esasları getirebilecek.

Yönetmeliğe göre bakanlık; üreticilerin kimlik, üretim yeri ve üretim aşamasında kullandıkları BKÜ ve diğer kimyasalların kayıt sistemini hazırlayacak veya hazırlatacak. Bitkisel üretimde kullanılan BKÜ ve diğer kimyasalların tavsiyelerine uygun kullanımının denetimini yapacak ve kalıntıyı izleyecek. Sağlıklı üretim için eğitim, yayım ve benzer her türlü tedbiri alacak.

Üreticiler de üretim yeri, üretim parseli, üretim deseni ve kimlik bilgileri ile işletmeye ilişkin diğer bilgileri Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) girilmek üzere bakanlık il ve ilçe müdürlüklerine bildirecek. Ayrıca, uyguladığı BKÜ ile diğer kimyasalların kaydını tutacak. Çiftçiler, tarım ürünleri ve gıdalarda ilaç kalıntısının izlenebilirliği açısından, kullandığı BKÜ ve diğer kimyasal maddelerin faturalarını ve uygulama kayıtlarını bir sonraki hasat zamanına kadar saklayacak. Uygulama bilgilerini, talep edildiğinde bakanlık görevlilerine, ürün almak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlara verecek.

Denetim ve analizler sonucunda kalıntı limitleri açısından uygun çıkmayan ürünleri, çiftçiler imha edecek. Üreticisinin kimlik, üretim yeri ve üretim aşamasında kullandıkları BKÜ ve diğer kimyasalların kayıtlarının bulunduğu "ürün kimliği" olmayan bitkisel ürünler satışa sunulamayacak.

Üreticinin danışmanlık hizmeti alması durumunda; serbest danışman veya bünyesinde serbest danışman çalıştıran kurum ve kuruluşlar, sözleşme yaptıkları üreticinin görev ve sorumluluklarını üstlenerek, üreticilere ait kayıtları tutacak.

Alıcılar da ürün kayıt sistemi kuracak

Yönetmelik, toptancılar ve ihracatçılar gibi bitkisel ürün alanlara da sorumluluk getiriyor. Bitkisel ürünü, toptancı, hal tedarikçisi, ihracatçı, kabzımal gibi toptan alanlar; üretim aşamasında kullanılan BKÜ ve diğer kimyasal uygulama kayıtlarının tutulduğu ürün kimliği bulunan bitkisel ürünleri alacak. Farklı üreticilerden almış olduğu bitkisel ürünlerin üreticisine ulaşılabilecek bilgileri içeren üretici bazında ürün kayıt sistemini oluşturacak.

Alıcılar, işleme, tasnif veya paketleme yerlerinde barkot veya kimlik sistemini oluşturup, bu sistemi ürün ambalajına işleyecek.

BKÜ ve tarımda kullanılan diğer kimyasalları satanlar da satışlarına ait kayıtları güncel olarak tutacak.

Tarım il ve ilçe müdürlükleri de üreticilerin kimlik, üretim yeri, üretim parseli, üretim deseni ve işletmeye ilişkin diğer bilgilerini kayıt sistemine girecek. Üreticiler, serbest danışman veya bünyesinde serbest danışman çalıştıran kurum ve kuruluşlar tarafından tutulan kayıtları kontrol edecek, tavsiyelere uygun olanları onaylayıp bir sonraki hasat zamanına kadar saklayacak. BKÜ ve diğer kimyasal uygulamaların denetimi amacıyla usulüne uygun olarak ürün numunesi alacak ve bakanlıkça yetkilendirilmiş laboratuvara gönderecek.

İl ve ilçe müdürlükleri, analiz ve kontrollerde beyan ve tavsiye dışı uygulamaların tespiti halinde, Türk Gıda Kodeksine uygun olmayan ürünü imha edecek veya ettirecek, ayrıca gerekli yaptırımları uygulayacak.

Cezai yaptırımlar

Üretim aşamasından sonra ürünün işleme, tasnif, paketleme, depolama, pazar, market veya ihracat aşamasında tespit edilen olumsuzluklardan; izlenebilirliği sağlanmışsa üretici, izlenebilirliğin sağlanmadığı durumlarda ise ürünün sahibi olan kişi veya kuruluş sorumlu olacak. Ürününde ikinci defa kalıntı tespit edilen üreticinin ismi, toptancı ve ihracatçılara duyurulacak.

Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uymayanlar hakkında, 6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu ile 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun cezaya ilişkin hükümleri uygulanacak.