İhracatçıdan 850 dolarlık asgari ücret çıkışı geldi

Nurdoğan A. ERGÜN

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2024’te toplam 402 milyar dolarlık mal ve hizmet ihracatı için yol haritasını oluşturdu. Cumhuriyetin ikinci 100 yılına rekorla başlamayı hedefleyen TİM, 2024’te ağırlıklı olarak ABD, Çin, Hindistan gibi büyük pazarlara odaklanacak.

2024’te 267 milyar dolarlık mal ve 135 milyar dolarlık hizmet ihracatı hedeflediklerini bildiren TİM Başkanı Mustafa Gültepe, “Alternatif ve potansiyel pazarlarımızı uzak-yakın demeden radarımızda tutmaya devam edeceğiz. Ağırlıklı olarak ithalat potansiyeli yüksek, en çok alım yapan büyük pazarlara yöneleceğiz” dedi.

TİM olarak bu yıl ABD’ye en az 5, Çin’e 3, Hindistan ve Kanada’ya da 2’şer heyet düzenleyeceklerini aktaran Gültepe, ayrıca birbirlerini tamamlayacak sektörlerle de ortak heyet etkinlikleri planladıklarını kaydetti. “İşimizin 2023’ten daha kolay olmadığını biliyoruz” diyen Gültepe, küresel ekonomilerde de yılın ikinci yarısından önce bir canlanma beklenmediğini kaydetti.

Bazı sektörlerin geçen yıl olduğu gibi yüksek maliyetler nedeniyle fiyat tutturmakta zorlandıkları için rakip ülkelerle rekabette zorlanacağını dile getiren Gültepe, “27 sektörümüzün katılımıyla düzenlediğimiz delegeler çalıştayında tüm senaryoları göz önünde bulundurarak yol haritamızı belirledik. 2024’te ağırlıklı olarak ABD, Çin, Hindistan gibi büyük pazarlara odaklanacağız. OVP’de 2024 için 267 milyar dolarlık mal ihracatı öngörülüyor.

135 milyar dolarlık hizmet ihracatı hedefimizle birlikte çıtayı bu yıl 402 milyar dolara çıkardık. 12. Kalkınma Planı’nda 2028 için öngörülen 375 milyar dolarlık mal ihracatının yanı sıra hizmet ihracatında da 200 milyar dolara ulaşabileceğimizi düşünüyoruz” diye konuştu. Gültepe, Çin’de makine, tarım ve gıda ürünlerindeki pazar potansiyeline işaret etti.

"Sıkıntının yüzde 80’i ekonomi politikalarından"

2023’te Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 0.6’lık artışla 255.8 milyar dolar olduğunu hatırlatan TİM Başkanı Gültepe, hazır giyim ve konfeksiyon, çelik gibi ana sektörler başta olmak üzere 13 sektörde yaşanan ihracat düşüşüne dikkat çekti. Gültepe, “13 sektörden 12’sinde küresel talep geriledi.

Ancak yedi sektörde Türkiye’nin ihracatında küresel talepteki daralmadan daha fazla düşüş var. Tablo bize bu sektörlerde pazar kaybı yaşadığımızı gösteriyor. Örneğin en büyük ihracatçı sektörümüz olan otomotiv, geçen yıl 42 ülkede pazar kaybı yaşadı. En çok ihracat yapan sektörler arasında üçüncü sırada yer alan hazır giyimin 39, beşinci sıradaki çeliğin 43 ülkede pazar kaybettiğini görüyoruz” dedi.

İhracatta yaşanan pazar kayıplarının yüzde 20’sini dünya pazarındaki talep daralmasına bağlayan Gültepe, “Yüzde 80’i ise Türkiye içerisindeki ekonomik politikalardan kaynaklı. Evet, kur her şey değil, dünya pazarı daraldı ama daralan pazarda bizim farklı bir politika ile daha fazla pay alabilmemiz lazımdı” vurgusu yaptı.

"850 dolarla rekabet etme şansımız yok"

Asgari ücretin sanayi üzerinde yarattığı baskıya da değinen Gültepe, üst üste yapılan rekabet gücüne zarar verdiğini savundu. “Asgari ücret zamları piyasadaki dengeyi bozdu” diyen Gültepe, Türkiye’nin bugün işçilik maliyetlerinde AB ülkelerinden bile önde olduğunu söyledi.

Gültepe, “Baharla birlikte ekonomide düzelme bekliyoruz ama bu Merkez Bankası ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın politikalarına bağlı. İşçilikte 850 dolarla rekabet etme şansımız yok. Ayrıca enflasyonla mücadele de edilemez. Altıncı aya geldiğimizde yine ücret artışları konuşulursa enflasyon kontrol altına alınamaz” yorumunu yaptı. Öte yandan kur artışının da enflasyona paralel olması gerektiğine dikkat çeken Gültepe, denge için yılsonunda doların en az 41-42 TL olması gerekliliğine işaret etti.

Kızıldeniz’de yaşanan gelişmelere de değinen Gültepe, "Navlunda 40’lık konteyner fiyatları 3 bin doların üzerine çıktı. İthalatta biraz sıkıntı yaratacaktır ancak böyle ihracatımıza az da olsa katkısı olacaktır. Pandemide 15 bin dolarlara çıkan konteyner fiyatları kadar olmasa da özellikle hızlı tüketim grubunda Türkiye’nin yakınlık avantajı siparişlere bir ivme kazandırabilir" dedi.

“Üretim komşu ülkelere kaçıyor”

Şu anda teknoloji ve makine odaklı sektörlerde yatırım olduğunu anacak emek yoğun sektörlerin mevcudu korumaya çalıştığını söyleyen Mustafa Gültepe, “Artan maliyetler ve kur politikası sonucunda rekabet gücümüzü kaybediyoruz. O nedenle de özellikle yurtiçinde yatırım yapılamıyor. Yatırımlarda kaçma eğilimi oluştu. Geçmişte bunu Mısır’da yaşadık. Bugün ise Fas, Tunus, Cezayir gibi ülkelere yatırımlar gidiyor. Biz önlemini almazsak Türkiye’den yatırımlar komşu ülkelere kaçar” dedi.

"İlk çeyrekte istihdam kayıpları yaşanabilir"

Başta hazır giyim ve konfeksiyon sektörü olmak üzere emek yoğun sektörlerde yılın ilk çeyreğinde istihdam kayıpları olabileceğini aktaran Mustafa Gültepe, dünyadaki alım gruplarından Türkiye’deki alımlarda yüzde 30 civarında düşüş olduğunu bildirdi. Gültepe, sektörde şu ana kadar 200 bin kişilik kayıp yaşandığını da aktardı. Gültepe, "Sektörel kümelenme modeline geçip sektörleri yeniden konumlandırmalıyız. Teknoloji yatırımları evet ama mevcut sektörleri de korumalıyız ki istihdam gücümüzü koruyalım” vurgusu yaptı.