'Parasını kullanma iradesi ihracatçıya bırakılsın'

Nurdoğan A. ERGÜN

İhracatçı için müjdeli haber hafta sonu geldi. İlk olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) yapılması zorunlu olan yüzde 40 döviz satış oranı düşürüldü. TCMB yeni bir düzenlemeye giderek normalleşme ve sadeleşme adımlarının bir parçası olarak ihracat bedelleri ve döviz kazandırıcı hizmet gelirlerinin döviz satış yükümlülüğü oranını yüzde 30’a düşürdü.

Türk ihracatçısı, Merkez Bankası rezervlerinin son bir ayda 60 milyar dolara yakın arttığına, dolayısıyla 2022 Nisan'da yapılan düzenlemeyle yüzde 40 ihracat gelirini TCMB’de bozdurma zorunluluğunun ortadan kalktığına dikkat çekmişti. TCMB’de bozdurulup TL’ye çevrilen parayı hammadde almak için tekrar dövize çevirdiklerini anlatan ihracatçılar, bu durumda kur makasının yarattığı ek maliyet artışından yakınıp bir an önce düzenleme talep etmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu yeni düzenlemeyi “Yetmez ama bir nebze rahatlatır” şeklinde yorumlayan ihracatçılar, yakın zamanda tamamen sıfırlanmasını umut ediyor. Yorumlarda “İhracatçının gelen parasını kullanma iradesi kendisine bırakılmalı” ifadesi ön plana çıkıyor.

Eximbank desteği 50 milyar dolara çıkıyor

İhracatçı için ikinci güzel haberi yine Cumhurbaşkanı Erdoğan verdi ve 2024 yılında Türk Eximbank desteğini 50 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Eximbank kredilerinin yanı sıra yatırım taahhütlü avans kredilerinin kapsamını, katma değeri yüksek ihracatı artıracak şekilde genişlettiklerini kaydederek, “Yıllık 100 milyar lira olmak üzere, üç yıl süreyle toplam 300 milyar liralık limit tahsis edilmesini planlıyoruz” dedi.

Bakan Ömer BOLAT: Alınan kararlar ihracatçımızı destekliyor

Yeni düzenlemeyi değerlendiren Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Dış ticaret dengesindeki belirgin iyileşme ve döviz rezervlerimizdeki yükseliş ile makroekonomik istikrar güçlenerek devam ediyor” dedi.

Mustafa GÜLTEPE: Tamamen kaldırılacağına inanıyoruz

İhracat bedellerinin Merkez Bankası’na satış oranının yüzde 40’tan yüzde 30’a indirilmesini önemli bir adım olarak değerlendiren Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, normalleşme adımları çerçevesinde bu uygulamanın yakın gelecekte tamamen kaldırılacağına inandıklarını belirtti. Gültepe, “İhracattaki büyümeyi sürdürülebilir kılmak için finansman koşullarının iyileştirilmesi ve yeni nesil teşvik mekanizmalarının devreye alınması da gerekiyor” dedi.

Ender DOĞAN: Yüzde 30 çok avantaj sağlamayacak

Daha önceden tedarikçilerle döviz üzerinden alışveriş yapıldığını hatta elektriği bile döviz üzerinden anlaşan fabrikalar olduğunu söyleyen Çorap Sanayicileri Derneği Başkanı Ender Doğan, “Tüm geliri döviz olan birçok ihracatçımız var. Bu nedenle döviz bozdurulması birçok firmamıza anlamsız ve yanlış geliyordu. Yurt içinde dövizle alışveriş durdurulduğundan beri, yüzde 40 bozdurulması firmalarımızı çok olumsuz etkilememeye başladı. Yine de yurt dışından tedarik yapan firmalarımız var ama hammadde, toplam maliyetlerinin yüzde 40’ını ancak oluşturuyor. Firmalarımız kendilerini bu duruma adapte etmişti. Yurt içinde Türk Lirası ile alışveriş kuralı devam ettiği sürece yüzde 40’tan 30’a inmesi, çok büyük bir avantaj sağlamayacak” dedi. Doğan, “Önemli olan istikrarı korumak. Önemli olan döviz bazlı maliyet yapmak, satış yapabilmek ve bunu uzun süre sabitleyebilmek. O da ekonomik istikrardan geçer” değerlendirmesini yaptı.

Melisa TOKGÖZ: Sıfırlanması yönünde talebimiz sürüyor

Finansmanın tüm ihracatçıların en önemli gündem maddesi haline geldiğini dile getiren İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Melisa Tokgöz, “Bu indirim biraz da olsa ihracatçıyı destekleyecektir. Ancak Merkez Bankası’na döviz satma zorunluluğunun tamamen kaldırılması taleplerimiz devam ediyor” açıklamasını yaptı.

Ali KÜÇÜK: Bir nebze rahatlatsa da yeterli değil

Döviz bozdurma zorunluluğunun yüzde 40’tan yüzde 30’a düşürülmesini “Yeterli değil ama bir nebze de olsa düşürülmesine şükrediyoruz” şeklinde yorumlayan İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ali Küçük, asıl zorlandıkları konunun TL’yi koruma kanunu olduğunu söyledi. Küçük, “Bu bizi daha çok zorluyor. Hammaddeye dolar olarak ödeme yapıyoruz. Kurda zarar ederek ödemeler yapıyoruz. Bir an önce düzelmesini umut ediyoruz” dedi. Küçük, asıl beklentinin satış zorunluluğunun kaldırılması olduğunu da belirtti.

Kazım TAYCI: İhracatçı gelen parasını kendisi kullansın

Merkez Bankası’na döviz satış zorunluluk oranının yüzde 40’tan 30’a çekilmiş olmasını memnuniyetle karşılayan İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, “Merkez Bankası’nın döviz durumu veya bu yüzde 40’lık kararın alınma sebepleri her ne ise, eğer bugün şartlar daha uygunsa tamamıyla kaldırılması, ihracatçının gelen parasını kullanma iradesinin kendisine bırakılması en doğrusudur” yorumunu yaptı.

Şeref FAYAT: İthal hammaddeye bağlı ihracatçılar etkilendi

Merkez Bankası’na döviz bozdurma zorunluluğunun sektörel anlamda farklı talepler doğurduğunu söyleyen  TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat, “Sektörümüz özelinde yüzde 40 zorunluluk sorun değildi çünkü ihracatımızın ithal hammaddeye bağımlılığı çok az. Fakat bazı sektörler var ki en az yüzde 70 ithal hammadde kullanıyor. Onlar için tabi ki sıkıntı büyümüş oldu. Ayrıca zaten TL’ye dönecekler için dövizin sabit kaldığı bu dönemde dövizden TL’ye dönerken yüzde 2 prim avantaj sağlıyor” dedi.

Ahmet GÜLEÇ: Oranın sıfırlanmasını umuyoruz

Gelişmeyi 'olumlu' bulan TİM Başkan Vekili ve Mobilya Dernekleri Federasyonu Başkanı Ahmet Güleç, “Temennimiz uzak olmayan bir tarihte bu uygulamanın tamamen kaldırılması” dedi. Güleç, “Merkez Bankası’nın döviz rezevlerindeki iyileşmeyi de yakından takip ediyoruz. Umarım o taraftaki iyileşmenin bir sonucu olarak yüzde 30’a inen oran tamamen sıfırlanır” dedi.

Cem SEVEN: Sıfıra insin kur makasından zarar etmeyelim

İhracatçının Merkez Bankası’na döviz satma zorunluluğunun yüzde 40 seviyesinden yüzde 30’a indirilmesini iyi bir adım olarak yorumlayan Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği Başkanı Cem Seven, bununla beraber oranın sıfıra çekilmesinin ihracata olumlu katkı sağlayacağına işaret etti. Seven, ihracatçının kur makasından da zarar etmeyeceğini dile getirdi.