2016 yılı tahminleri
Muhtemelen izliyorsunuz. Dünyanın hali karışık. Küresel boyutlarda 2016 yılının 2015’den iyi olacağı düşünülüyor. Bu görüşe ben de katılıyorum . Ama kapsamı oldukça dar bir öngörü bu. Henüz ulusal ekonomilerin tekil performansları hakkında bir sağlam bilgi sahibi değiliz. Genelde bu yıl ulusal ekonomilerin daha iyi olacaklarına dair iyimser söylemler var. Bunlar henüz tahmin kuşkusuz. Henüz bu görüşleri destekleyecek hacimde bir veri seti yok ortada.
Sanırım daha önce de söylemiştim, gelen yıla ilişkin tahmin yapma işini ben biraz nafile çaba gibi görüyorum. Ama bu tahmin işi de neredeyse ulusal spor haline gelmiş durumda. Tabii bizi de içine çekiyor. Yıllık bazda tahminler yapıyoruz.
Dikkat ederseniz çoğul konuşuyorum. Zira bu işi bir ekip olarak yapıyoruz. İzleyenler bilir biz bir takım olarak uzun süre ‘Ekodiyalog’ adı altında haftalık televizyon programları yaptık. Her hafta bu gruptan üç kişi programa katıldı. Asaf Savaş Akat, Deniz Gökçe, Mahfi Eğilmez, Ege Cansen ve benden oluşan ekip yürüttü bu işi. Başından beri bu ekip her yılın başında yıllık tahmin yapma işini sürdürdü. Yılın başında Ekodiyalog’da tahminlerimiz açıkladık. Hem kendi aramızdaki tartışmalarda hem de izleyicilerden gelen tepkilerle tahminlerimizi gerçekçiliğini sınadık. Sonra, yılın ortasında ve sonunda olmak üzere iki kez de yine televizyonda tahminlerimizdeki isabet düzeyini tartışmaya açtık. Gerekli görenler bu tartışmalarda tahminini revize etti. Tahmini çok sapan azar işitti, çeşitli takılmalara maruz kaldı. Sonunda madalya falan almadık ama çok eğlendik.
Ekodiyalog’a son vereli epey oldu. Ama biz herkese açık tahmin seanslarına devam ettik. Bu süreçte bize Cnbc-e’ den Servet Yıldırım da katıldı. Her yılın başında yıllık tahminler yapıyoruz ve televizyonda umuma açıklıyoruz. Kimin ne işine yarıyor bilmiyorum ama biz hâlâ eğleniyoruz. Ekip bu seneye ilişkin tahminlerini yarın (Çarşamba) sabah Servet ve Mahfi’nin NTV televizyonundaki programında açıklayıp, tartışacak. Ben de kendi tahminlerimi tartışacağım. Çoğunu zaten önceki yazılarımdan biliyorsunuz. Toplu bir görüntü belki işe yarar diye size de iletiyorum.
2015 yılı büyümesi yüzde 3 civarında olacak gibi görünüyor. Yılın ilk çeyreği sonundaki daha düşük tahminlerden bu düzeye gelindiği için yıl sonunda bu sayı makul ve normal olarak algılanmaya başladı. 2016 yılında büyümede bu makul algısını bozacak bir hızlanma olması zor görünüyor. Büyük olasılıkla yıl içinde büyümeyi kışkırtacak politikalar da izlenmeyeceğini düşünüyorum. Bu nedenle 2016 yılında büyüme hızının yüzde 3.8 oranında olacağını tahmin ediyorum.
Süre gelen göç nedeniyle işgücü piyasasına ilişkin sayıların resmi tahminlerin bulgularından farklı bir konuma geldiği kanısındayım. Bu nedenle 2016 ve sonrasında işsizliğin tahmini en zor değişken haline geleceğini düşünüyorum. Bu gelişmenin işsizliği alışık olduğumuzdan daha katı bir konuma iteceği kanısındayım. 2016 yılında işsizliğin yüzde 9.0 civarında takılı kalacağını tahmin ediyorum. 2015 yıl sonu TÜFE enfl asyonu yüzde 8.3 olarak gerçekleşti. Petrol fiyatlarındaki düşüşün bu yıl daha yerleşik bir şekilde iç fiyatlara yansıyacağını, kur geçişkenliğinin iç fiyatlara yansımasının da azalacağını düşünerek 2016’da tüketici fiyatlarındaki artışın yüzde 7.5 civarında kalacağını düşünüyorum.
Enerji fiyatlarındaki gerilemenin bir süre daha devam edeceğini ve yılın ikinci yarısında yükselse dahi 2016 yılının ortalamasının önceki yılın altında kalacağını düşünüyorum. Bu bizim enfl asyon düzeyimizi etkilediği kadar dış dengemizi de etkiliyor. Bu durumda 2015 yıl sonu itibariyle yüzde 4.9 olacağı öngörülen cari açık-GSMH oranının 2016’da yüzde 4.5 düzeyine gerileyeceğini tahmin ediyorum.
Kamu maliyesindeki disiplinli uygulamanın bütçe açığını gerilettiğini biliyoruz. 2015 yılının ikinci yarısında bu disiplinden sapıldığı izlenimini veren gelişmeler oldu. Siyasi tercihlerin 2016 yılının bütçe harcamalarını artıracak yönde bazı gelişmelere neden olduğu da biliniyor. Bu koşullarda 2015’de yüzde 1.5 düzeyine gerilediği düşünülen bütçe açığının 2016 yılında yüzde 1.8 civarına çıkabileceğini düşünüyorum.
Döviz kurunun tahmini hep zordur. 2016 yılında bu zorluğun daha da artacağı kanısındayım. Ulusal ve uluslararası istikrarın bütünüyle elden kaçmayacağı varsayımı altında 2016 yılı sonu itibariyle dolar kurunun 3.20 civarında olabileceğini düşünüyorum.