210 milyar dolarlık rekor dış finansman ihtiyacı

Yapılan seçimlerin ar­dından yeni bir yol ha­ritası ile yoluna devam etmesi gereken Türkiye’yi, dış borç geri ödemeleri, cari açık finansmanı ve deprem mali­yetleri dolayısıyla, gelecek bir yılda 200-210 milyar dolayın­da bir dış finansman ihtiyacı­nın beklediği belirlendi.

Merkez Bankası’nın dün açıkladığı kısa vadeli dış borç istatistiklerine göre kamu ve özel sektörü ile Türkiye’nin gelecek bir yıl içinde yapması gereken toplam dış borç geri ödemesi mart sonu itibariyle 203,3 milyar dolar oldu. Bu­nun da 42,7 milyar dolarını merkezi yönetim ve yerel yö­netimler ve kamu bankaları olmak üzere kamu, 39,3 mil­yar dolarını Merkez Bankası, 121,3 milyar dolarla en büyük bölümünü ise özel sektör ya­pacağı geri ödeme oluşturdu.

Gelecek bir yıl içinde ya­pılacak dış borç geri ödeme­lerinin toplam 94,4 milyar dolarlık bölümünü yurt dışı yerleşiklerin Merkez Banka­sı’ndaki mevduatları ile ban­kalardaki döviz tevdiat hesap­ları (DTH) ve TL mevduatları oluşturuyor. Tüm bu mevdu­at kalemlerinin yüzde 90’ının vadesinin yenileneceği var­sayılırsa, gelecek bir yılda bu alanda yapılması gereken top­lam geri ödeme 118 milyar do­lar civarına düşüyor.

Dış borç geri ödemelerinin yanında, hızla büyüyen cari işlemler açığı da ülkenin dış finansman ihtiyacını büyütü­yor. Merkez Bankası verileri­ne göre geçen yılın mart so­nunda 18,3 milyar dolar olan yıllık cari açığın son bir yılda yaklaşık üçe katlanarak bu yı­lın mart sonunda 54,2 milyar dolar olduğu dikkati çekiyor.

İhracat-ithalat makasının aleyhte açılmaya, dış ticaret açığının büyümeye devam et­mesine rağmen cari işlemler açığının iyimser bir tahminle bu düzeylerde kalacağı varsa­yıldığında bile gelecek bir yıl da net dış borç geri ödemeleri ve cari açık finansmanı topla­mında ihtiyaç duyulan dış fi­nansman ihtiyacı 173 milyar doları buluyor.

Depremlerin ilave katkısı

6 Şubat’ta 11 ilde büyük yı­kıma yol açan ve üretim, ihra­cat ve milli gelir boyutları ile genel olarak ülke ekonomi­sine darbe vuran depremle­rin maliyeti de dış finansman ihtiyacını büyüten ekstra bir kalem olarak devreye girmiş bulunuyor.

Depremlerin yol açtığı tah­ribatın toplam maliyeti resmi hesaplarda 103,6 milyar dolar civarında. Deprem hasarları­nın giderilmesinde kullanı­lacak kaynakların temininde başvurulacak dış borçlanma miktarı ise 30-35 milyar do­lar olarak tahmin ediliyor.

Buna göre, gerçekleştirile­cek tahmini net dış borç ge­ri ödemesi, cari açık finans­manı ve deprem hasarlarının giderilmesinde kullanılacak miktarın toplamı olmak üze­re, yeni ekonomi yönetimi­nin ilk bir yılında Türkiye’nin bulması gereken dış finans­manın hacmi, kabaca bir tah­minle şimdiden 200-210 mil­yar dolar arasında bir büyük­lüğe işaret ediyor.

Dış kaynak maliyetlerinde hızlı yükseliş

Türkiye’nin döviz gelir-gideri makasının aleyhte açılması, cari işlemler açığını büyütürken, cari açığın sağlıklı finansmanına katkı yapacak olan uluslararası doğrudan yatırım girişleri, kredi derecelendirme kuruluşlarınca verilen kredi notlarının dip seviyelere inmesi nedeniyle giderek azalıyor. Ülke CDS’i ise uzun süredir yüksek düzeylerde seyrediyor. Swaplar hariç döviz rezervlerinin “eksi” düzeylerde olması, dış yükümlükleri karşılamayı güçleştiriyor. Yüksek boyutlardaki dış kaynak ihtiyacı dolayısıyla Türkiye, uluslararası piyasalarda yüzde 10-12 düzeylerinde aşırı yüksek dolar faizi vererek borçlanmak zorunda kalıyor. Yeni ekonomi yönetiminin, yapısal reformlarla yeni bir yol haritasını hayata geçirmesi bekleniyor.