Bu yılın ilk cari açık verileri

Cari açık Türkiye  ekonomisinin en önemli kırılganlık noktalarından birisi. Bu nedenle açığın boyutu her zaman ilgiyle ve bir doz tedirginlikle izlenir. Cari açığın azalması genellikle kırılganlığın azaldığı şeklinde yorumlanır. Açık büyüdükçe de ekonomide kırılganlığın arttığı düşünülür. Yıllar içinde cari açık adeta ekonominin "belaya bulaşma" barometresi olarak algılanır olmuştur. 

 

Hep söylüyorum, 1990'yıllarda yaşadığımız iktisadi krizler zihinsel altyapımıza köklü bir kriz motifi kazımıştır. En ufak bir esintiyi bizim aktörler kriz diye okurlar.  Bu zihinsel arka planın en önemli kriz göstergesi dış dengesizlik, yani cari açıktır. Açık büyüyüp, barometre görece daha yüksek bir basınca işaret edince belanın yani krizin yakında olduğu düşünülür. Açık boyutu daralınca da kriz olasılığından uzaklaştığımız şeklinde bir beklenti egemen olur. 

 

Geçtiğimiz yıl cari açığın önemli ölçüde daraldığını biliyoruz. Bu hem aylık bazda böyle oldu hem de yıllık bazdaki  bulgular ciddi bir daralma dinamiğinin devrede olduğuna işaret etti. Çoğumuz bu gelişmeyi 2012 yılında ekonominin beladan (krizden) uzak durduğu şeklinde okuduk.  İyimser olanlar  bunu ekonomide kırılganlığın azaldığı şeklinde yorumladı. Cari açıktaki daralmanın arızi nedenlerden kaynaklandığı, dolayısıyla kırılganlıkta temelli bir düzelme olmadığını düşünenlerimiz de oldu.                                                         

2013 yılında bu sürecin  daha da  heyecanlı bir safhasına geldiğimizi düşünüyorum. Bu yıl ya söz konusu daralma dinamiği sürecek ve Türkiye ekonomisinin en önemli kırılganlık noktası tamir edilmiş olacak; ya da cari açıkta daralma dinamiğinin gerçekten de arızi nedenlerden kaynaklandığı, bu nedenler etkisini yitirince eski kırılganlık boyutuna geri döneceğimiz anlaşılacak. 

Yeni yılın cari açık istatistiklerini  daha bir merakla,  biraz da tedirginlikle beklememizin geri planında bu noktadaki belirsizlik yatıyor. Sanırım açıklanan her istatistiği yine belaya bulaşma barometresi aracılığı ile okuyacağız. Her sayı bize belanın neresinde olduğumuzu  gösterecek. 

                                                        *                  *                   *

2013 yılının ilk ayına ilişkin ödeme dengesi istatistikleri dün açıklandı. Daha ilk rakamlardan büyük sonuçlar üretmek pek ikna edici olmaz tabii. Ama, eğer varsa, olası gelişmelerin ilk ipuçlarını  gözden kaçırmak da  doğru olmaz. 

Ocak ayında cari açık 5.63 milyar dolarak gerçekleşti. Ocak ayı cari açık düzeyini piyasalar 5.30 milyar dolar civarında bekliyordu. Dolayısıyla gerçekleşmenin beklenenin biraz üstünde olduğu söylenebilir. Eğer canınızı sıkıp, içinizi karartmak istiyorsanız  bunu cari açıkta  piyasaların öngörmediği bir hızlanma olduğu, dolayısıyla 2013 yılında daralma dinamiğinin daha ilk aydan yokuşa sürüklendiği şeklinde okuyabilirsiniz. Bunun kırılganlığın geri gelmekte olduğu şeklinde yorumlanabileceğini de düşünürseniz içiniz iyice kararır. 

 

Ama şimdilik böyle bir telaşa gerek olmadığını gösteren bir bulgu da var açıklanan verilerde. 2012 ocak ayına kıyasla bu senenin ilk ayında  cari açık düzeyi daha düşük. Geçen ocak ayında 5.73 milyar dolar olan cari açık bu senenin ocak ayında  5.63 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Yani, biraz hız kesmiş olmasına rağmen, aylık sayılarda cari açık boyutu hala küçülüyor. Sizi ne kadar keser bilmem ama,  isterseniz bunu cari açıkta daralma eğiliminin sürdüğü şeklinde okuyabilirsiniz. Cari açıktaki göreli daralmaya kırılganlıktaki azalmanın da devam ettiği şeklinde bir anlam yüklemek de mümkün kuşkusuz.

 

Bütün bunları tek bir aya ilişkin bulgularla temellendirmek mümkün değil kuşkusuz. Ama ilk işaretlerin 2012 yılında cari açığa hakim olan daralma dinamiğinin 2013 yılında yavaşlamaya başlayacağını  ima ettiği söylenebilir. 2013 yılının belli bir aşamasında cari açığın tekrar büyümeye başlama olasılığının yüksek olduğu anlamına gelir bu.