İnovasyon Haftası’nın ardından
Türkiye İnovasyon Haftası, “Türkiye inovasyonla geleceğe koşuyor” sloganıyla bu yıl üçüncü kez gerçekleştirildi. İzmir, Gaziantep ve Ankara’da yapılan toplantılardan sonra, geçen hafta İstanbul finalindeki katılımcı sayısının 30 bini aştığı tahmin ediliyor.
Toplantılarda konuşmacılar konuya ilişkin görüş ve değerlendirmelerini, önerilerini dile getirdiler. Biz de aşağıda, bu konuşmalar çerçevesindeki görüşlerimizi kısaca ortaya koymaya çalışacağız.
1- İnovasyon’un Türkçesi
Başbakanımız Sayın Ahmet Davutoğlu İstanbul toplantısının ikinci günü yaptığı konuşmada bu konuyu gündeme getirdi. İnovasyon’un güzel bir kelime olduğunu ve bu şekilde, İngilizce olarak kullanıldığında evrensel karşılığı olduğunu belirtti. Bu kelimeye Türkçe bir karşılık öneren Başbakanımız, “inovasyonun Türkçe karşılığını inove etmek lazım” diyerek, kendi önerisini şöyle dile getirdi: “uygulamalı yenilik”, ya da “uygulamalı buluş.” Başbakan Sayın Davutoğlu’nun da ifade ettiği gibi inovasyon kelimesi evrensel bir kavram. Türkçemizde de yıllardır kullanılıyor. Ama Türkçe bir karşılığını bulup inovasyon yanında onu da kullanmanın yadırganır olmadığını düşünüyoruz. Kavramın halkımızın geniş kesimlerince anlaşılması açısından bunun yararlı da olabileceğine inanıyoruz. İnovasyonun Türkçe karşılığına ilişkin bizim önerimiz farklı olacak. İnovasyonun ekonomik değere dönüştürülebilecek bir yenilik olması gereğinin bu tercümede vurgulanması gerektiğini düşünüyoruz. İnovasyonda buluş ve Ar-Ge kadar girişimciliğin de önemli olduğu, olayın ticari boyutunun gözardı edilmemesi gerektiği görüşündeyiz. Bu açıdan bizim inovasyonun Türkçe karşılığına ilişkin önerimiz şöyle olacak: “ticari buluş” veya “ticarileştirilebilir buluş.”
2- İnovasyon aşamaları
Başbakan Davutoğlu inovasyon konusunda seferberlik ilan ettiklerini, bu konuda yapılacak her çalışmayı desteklemek gerektiğini ifade etti. Davutoğlu inovasyonun beş aşamasını da şöyle sıraladı: i) Hayal aşaması, ii) Fikir veya Tez Aşaması, iii) Uygulama Aşaması, iv) Ticarileştirme ya da Pazarda Kârlılık Bulma Aşaması ve v) Rekabet Aşaması. Ayrıca inovasyonda sıçrama yapabilmek için özellikle temel bilimler alanında bir yenilemeye ihtiyaç olduğunu sözlerine ekledi.
Başbakanımızın akademik yönünün de belirginleştiği bu inovasyon aşamalarına katılmamak muhakkak ki söz konusu olamaz. Kanaatimizce buradaki ikinci aşamada vizyona işaret edilmesi, böylece inovasyon için hayal aşamasını vizyon geliştirmenin izlemesi gereğinin vurgulanması daha yerinde olurdu diye düşünüyoruz. Sıralamadaki son aşama olan “rekabet aşaması”nın ise hakikaten çok önemli olduğu, bu aşamanın inovasyonun sürekliliğini sağlama açısından olmazsa olmaz bir önem taşıdığı görüşündeyiz.
Aynı durum muhakkak ki Sayın Davutoğlu’nun temel bilimler konusundaki görüşleri için de geçerli. PISA araştırma sonuçlarında ülkemizin ancak kırkıncı sıralarda yer alması bu konuda içinde bulunduğumuz acıklı konumu açıkça gösteriyor. Kanaatimizce temel eğitim yanında, artık bir yabancı dil almanın ötesinde dünya dili olarak kabul edilmesi gereken İngilizce için de bir gereklilik. Eğitime ayrılan bütçenin en az GSMH’nın yüzde 10 olması ile 12 yıllık temel ve orta eğitim sonunda tüm çocuklarımız İngilizce’ye yeterince hakim olması konularının, Anayasamızda bile yer almasının gerekli olduğunu düşünüyoruz.
3- Ar-Ge yanında girişimcilik
Toplantının yine ikinci gününde bir konuşma yapan General Motors ve Microsoft gibi uluslararası şirketlere de inovasyon konusunda danışmanlık yapan Navi Radjou çok önemli bir konuya işaret etti. “Parayla inovasyon olmaz” diyen Radjou, büyük şirketlerin Ar-Ge’ye yılda yaklaşık 650 milyar dolar harcamalarına rağmen, ticari başarı sağlayabilen inovatif ürün ve hizmet geliştirmekte zorlandıklarını söyledi. Kanaatimizce bu örnek, girişimcilik tarafı yeterince desteklenmeyen inovasyon girişimlerinin başarı şansının çok az olduğunu göstermektedir. Bu nedenle küçük işletmelerde inovasyonun girişimcilik kanadına gereken önem verilmelidir. Büyük işletmelerde de, Türkçemize “iç girişimcilik” olarak tercüme edilen intrapreneurship olgusu ihmal edilmemelidir.
İnovasyonda girişimciliğin önemi TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici’nin konuşmasında da ağırlıklı bir şekilde gündeme getirildi. Bilgiye dayalı büyüyen ekonomilerin temelinde inovasyon, inovasyonun temelinde ise girişimciliğin bulunduğuna işaret eden Ümit Leblebici, TEB olarak 2 yıl önce Türkiye’nin en kapsamlı girişim bankacılığı hareketini başlattıklarını ifade etti. Melek yatırımcı konseptini müşterilerine sunan ilk banka olduklarını, İstanbul’da 2 yıl önce faaliyete geçen TEB Girişim Evi ve Kuluçka Merkezine şimdi de TİM ile işbirliği içinde Anadolu’ya yaymaya başladıklarını sözlerine ilave etti. “Bundan sonraki adımda ODTÜ Teknokent ve yine TİM işbirliğiyle ABD’de Silikon Vadisi’nde Girişim Evi açmak” var dedi. TEB Girişim Evlerinde ücretsiz eğitim, danışmanlık, mentorluk ve mekan hizmetleri veriliyor.
Arçelik Genel Müdürü Levent Çakıroğlu da Ar-Ge’ye verdikleri önem sayesinde beyaz eşya pazarının yarısına denk gelen coğrafyada son 5 yılda ikinci sıraya yükseldiklerini belirtti. Son 6 yılda AB’nin en hızlı büyüyen markası olduklarını söyledi. İşletmelerin geleceğini de inovatif olmanın belirleyeceğini, inovatif çalışmalarını sadece ürünle sınırlamadıklarını, işletmelerinde tüm üretim süreçlerinde inovasyon çalışmaları yaptıklarını söyledi.
Arçelik Genel Müdürü’nü bu çalışmalarından dolayı kutlarken, yukarıda aynı günün konuşmacılarından biri olan Navi Radjou’nun büyük şirketlerin Ar-Ge harcamalarını inovatif sonuçlara dönüştürmede başarısızlıklarla karşılaştıkları konusundaki uyarısının da dikkate alınması gereğini bir kez daha vurgulamak istiyoruz: İster girişimcilik isterse iç girişimcilik olsun, ister KOBİ’lerde ister BOBİ’lerde olsun, inovasyonda girişimcilik konusu ihmal edilmemelidir. Girişimciliğe en az Ar-Ge kadar önem verilmelidir. Bizim kişisel görüşümüze göre, inovasyonlarda Ar-Ge’ci ve girişimcilik ilişkisinde dominant olan taraf girişimciliktir. Kanaatimizce, yurdumuzda eksikliği en çok duyulan meslek de girişimciliktir. İşletme sahipliği, iş adamlığı veya patronluk değil!