İşverenlere asgari ücret desteği 2017 yılında da devam edecek
Celal ÖZCAN
Geçmiş yıl artış oranlarıyla kıyaslandığında 2016’da asgari ücretin öngörülenden daha fazla artırılmış olması işgücü maliyetlerinin yükselmesine yol açmış ve bu çerçevede 6661 sayılı Torba Kanun’la 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 68’inci maddede yapılan düzenleme ile işverenlere çalışanların prim gün sayıları baz alınarak 2016 Ocak-Aralık döneminde uygulanmak üzere günlük 3.33 TL, aylık 99.90 TL Hazine desteğinden yararlanma imkanı getirilmişti. Çalışan sayısı yüksek, bana karşın genel ücret seviyesi düşük olan işyerleri açısından sağlanan Hazine desteği önemli bir yekün oluşturmaktadır.
2016 yılında asgari ücret desteğinden yararlanma sonuçları
Resmi yetkililerin yaptıkları açıklamalara göre, 2016’nın ilk 10 ayında destekten 1.449.425 işyeri, 8.739.362 işçi için yararlanılmış ve ayda yararlanılan destek tutarı 715 milyon 642 bin TL olmuştur. 2016’nın ilk 10 aylık verileri dikkate alındığında da, 2016’nın tamamında parasal anlamda işverenlere sağlanan asgari ücret destek tutarı yaklaşık 8.5 milyar liraya ulaşacaktır.
İşverenler asgari ücret desteğinden 2017 yılında da yararlanacak
2016 ‘da ekonomideki genel daralma durumu, 2017’de asgari ücrette yapılacak olan artış ve işverenlerin bu konudaki talepleri de dikkate alınarak, 2016’da sağlanan asgari ücret desteğinin 2017 yılında da devam etmesi amacıyla Hükümet tarafından hazırlanarak TBMM’ye 16.12.2016 tarihinde gönderilen “Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” da asgari ücret desteği ile ilgili düzenleme öngörülmüştür.
Önümüzdeki günlerde tasarının TBMM’deki görüşmeleri sırasında bazı değişiklikler olabilecek ise de aşağıda belirteceğimiz kapsam ve destek şartlarında fazla bir değişikliğin olmayacağı beklenmektedir.
Destekten yararlanacak olan işverenler
Asgari ücret artışından kaynaklanan Hazine desteğinden SSK (4/a) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlık ve ölüm sigortası) hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenleri yararlanacaktır. SSK (4/a) kapsamında sigortalı çalıştırsalar dahi kamu sektörü işverenleri (5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idareleri) söz konusu destekten yararlanamayacaklardır.
Yine, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için Hazine tarafından karşılanacak olan tutarlar, bu idarelerce işverenlerin hak edişlerinden kesilecektir.
Destek kapsamına giren sigortalılar
Asgari ücret desteğinden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecektir.
Sağlanacak olan destek tutarı
Söz konusu Hazine desteği SGK’da tescil edilmiş işyeri dosyası bazında uygulanacak ve SGK işyeri tescilinin 01 Ocak 2017 tarihinden önce veya sonra olmasına göre söz konusu destekten yararlanma şartları farklı olacaktır.
1 Ocak 2017 tarihinden önce SGK’da tescil edilmiş işyerleri
2016’nın aynı ayına ilişkin SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde prime esas günlük kazancı Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek tutar ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2017’de cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı ile Bakanlar Kurulu’nca tespit edilecek günlük tutarın çarpımı sonucu bulunacak toplam tutar, işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecektir.
2017 yılında SGK’da tescil edilecek işyerleri
2017’de SGK’da tescil edilecek olan işyerlerinde uzun vadeli sigorta kollarından (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) bildirimi yapılan sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları ile Bakanlar Kurulu’nca tespit edilecek günlük tutarın çarpımı sonucu bulunacak toplam tutar, işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecektir.
Bu durumda, asgari ücret desteğinden yararlanma bakımından 2017’de SGK’da tescil edilecek olan işyerleri daha avantajlı olacaktır.
Zira 2017’de tescil edilecek olan işyerlerinde, destek tutarına esas prim gün sayısı hesaplanırken sigortalıların sigorta primine esas günlük kazançlarının Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek tutar ve altında olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırları arasında bildirilen tüm sigortalıların prim ödeme gün sayıları hesaplamada esas alınacak ve Bakanlar Kurulu’nca tespit edilecek günlük tutar ile çarpımı suretiyle bulunacak toplam tutar kadar destekten yararlanılacaktır.
2016 yılı asgari ücret destek uygulamasında, yararlanılacak günlük destek tutarı 3,33 TL olarak Kanunda belirlenmiş iken, 2017’deki asgari ücret desteğinde yararlanılacak günlük destek tutarını belirleme yetkisi Bakanlar Kurulu’na verilmiştir. Bunun nedeni, 2017’de asgari ücrette ne kadar artış olacağının belli olmamasından kaynaklanmaktadır. Bakanlar Kurulu önümüzdeki günlerde 2017 yılı asgari ücretinin netleşmesiyle birlikte günlük asgari ücret destek tutarını da buna göre belirleyip duyuracaktır.
Yukarıda belirtilen hususlar dışında, işverenlerin asgari ücret desteğinden yararlanma şartları, yanlış ve yersiz yararlanma durumunda geri alınması, yararlanılacak olan asgari ücret destek tutarının SGK tarafından otomatik olarak hesaplanması ve bir sonraki ayda tahakkuk edecek prim borçlarına mahsubu gibi konular 2016 yılı asgari ücret destek uygulamasına benzer şekilde yürütülecektir.