Krizde yatırım seçenekleri
ABD'de federal hükümetin kapanması, borç tavanı sorunu ile birleşti. Borç tavanının artırılmaması teknik olarak ABD'yi temerrüde düşürecek. 17 Ekim'e kadar borç tavanı yükseltilmese de, alternatif bir çözüm bulunur. Hazine 1 trilyon dolarlık madeni para basabilir. Bu para, Hazine'nin Fed'deki hesabına aktarılır. Borçta 1 trilyon dolarlık azalma olur. Borç tavanının bu miktarda artırılması ile aynı şeydir. Madeni para basılmazsa, farklı opsiyonlar kullanılır. Fed yasaya karşı gelerek, Hazine'den direkt olarak tahvil alabilir. Bu şekilde Amerika temerrüde düşmemiş olur. Sonrasında Fed suçlanır mı? Olabilir. Piyasaların ve küresel sistemin çökmesinden iyidir. Prestij kaybı gibi konuları geçiniz. ABD'ye not vermek bile gereksizdir.
Ekonomistler "İki taraf nasıl olsa anlaşır'' der, ben "Süre dolsa bile, ekstrem bir çözümle bu iş hallolur'' derim. Bir şekilde bu iş biter. Sürecin, dünyanın en büyük ekonomisi üzerinde yaratacağı riskler göz ardı ediliyor. Bugünü de eklersek, altı günde ABD ekonomisinin kaybı 2 milyar dolar. Süre uzadıkça güvensizlik artar. Tüketiciler harcamalarını, işletmeler yatırımlarını kısar. Ev kredisi başvuruları azalır. Bunların yaratacağı negatif dışsallıklar, ekonomiye tahmin edilenden de büyük bir darbe vurabilir. ABD'de borçların azaltılması süreci devam ediyor. Hane halkının borçluluk oranı son dönemde düşse de, tarihsel açıdan bakıldığında hala yüksek sayılır. Durumunu toparlamaya çalışanların psikolojisi bozulabilir. Kısacası, günlük 300 milyon doların üzerinde kayıp yaşayan ekonominin zararı daha büyük olabilir. 15-20 günlük bir zaman diliminden sonra, çarpan etkisi artar.
Böyle bir durumda, "Fed tahvil alımlarına devam eder'' beklentisine girilebilir. Reel ekonomideki sıkıntıların çözümünde tahvil alım programlarının etkisi tartışılır. Tahvil alım programları, "kişisel portföy tercihleri'' ve "beklentiler'' kanalları ile çalışıyor. Reel ekonomiye katkısının fazla olmadığını düşünüyoruz. Tabii yatırımcılar, "Bu işin sonunda hangi piyasa nasıl etkilenir'' sorusuna yanıt arıyor. En kötümser senaryoda, ABD'de reel ekonominin darbe alacağı da düşünülürse, tahviller olumlu etkilenebilir. Çünkü faizler düşük kalacaktır. Sadece çok kısa vadeli kağıtlar olumsuz etkilenebilir. Pek ihtimal vermiyoruz, ancak temerrüde düşülürse, Amerikan tahvillerinin güvenli liman olarak görülebileceğini düşünüyoruz. Bir kaos durumunda, devlet tahvillerinden başka ne alınır?
Faizler düştükçe, gelecekteki nakit akışları daha değerli olacağı için, hisselerin cazibesi artabilir. Tabii bu cazibe de kapanma süresi ile ilişkilidir. Süre uzadıkça, yukarıda da yazdığım negatif dışsallıklar hisseler üzerinde baskı yaratabilir. Kötüleşen mevcut koşullar, beklentileri etkiler. Şirketlerin beklenen karları aşağı yönlü revize edilir.
Döviz piyasasında doların zayıfladığı gözleniyor. Özellikle de AUD ve diğer emtia paraları karşısında. TL'nin bu paralar ile ilişkisi iyi olduğu için, buradan destek alıyor. EUR/USD'ın bu konjonktürde 1.37'yi görebileceğini düşünüyorduk. Henüz gerçekleşmedi. Kurumsal yatırımcıların kenara çekilmesi ile ortam kısa vadeli düşünen spekülatörlere kaldı. Orta dönemli düşünen yatırımcılar, EUR/USD'da 1.35-1.40 bölgesinden kademe kademe euro satışı yapabilir.
Borç tavanı tartışmalarında altın genel olarak yükselir. Geçen hafta 1277 dolara kadar düştükten sonra, bu hafta 1328 dolara kadar yükseldi. Çözüm gelmedikçe, altın dengeli durabilir. Fakat ekonomideki hasar, deflasyon baskısını artırabilir. Yatırımcılara, "Altın enflasyonda mı, deflasyonda mı yükselir" sorusunu sorsanız, cevap "enflasyon" olur. Belki de, sorun bittikten sonra, altını yine kendi piyasa dinamikleri içinde değerlendirmek gerekiyor.