Merkez’in sınırı nedir?
Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya kısa bir süre önce ‘‘Konjonktür gereği, dönem dönem piyasa dalgalanmaları yaşanıyor. Para politikası duruşunun bu oynaklıklara bire bir karşılık vermesini beklemek doğru değil’’ açıklamasını yapmıştı. Son günlerde döviz kurlarında yukarı yönlü sert hareketler gözleniyor. Euro/TL ve sterlin/TL pariteleri rekor üstüne rekor kırıyor. Ekonomideki aktörleri daha fazla ilgilendiren dolar/TL kuru 3.98 olan tarihi zirvesine çok yaklaştı. Merkez’in müdahale etmesi gerekiyor mu? Kurumun sınırı nedir? Bu noktada sözlü müdahaleler yetersiz kalabilir. Yeni aksiyonlara ihtiyaç duyulabilir. Mevzu sadece yabancı yatırımcıların Türk tahvillerinde satışa geçmeleri, bu nedenle tahvil faizlerinin yükselmesi değildir. Bunlar daha çok plaza ekonomistlerinin ve stratejistlerinin gerekçeleridir. Türkiye’de önce özel sektörün bozulan algısının düzeltilmesi gerekir. Yatırım ortamı iyileşmeden, vatandaşın ekonomiye yönelik algısı düzelmeden, yabancı yatırımcı Türk Lirası cinsi varlıklarda satış yapsa ne olur?
Önümüzdeki dönemde TCMB gerekirse faizleri artırır. Bugün çıkan yabancı yatırımcı koşa koşa geri gelir. Spekülatörü ikna etmek kolaydır. Önemli olan içerideki algıyı toparlamaktır. Farklı sektörlerden insanlarla sohbet ediyorum. İşlerin iyi olduğunu söyleyen birisine denk gelmiyorum. Herkes ciroların belirgin bir şekilde düştüğünü söylüyor. Genel belirsizlik hali etkili oluyor. Tabii bu haletiruhiyeyi belirleyen ekonomi dışında faktörler var. Afrin’i aldık, bundan sonrası ne olacak? Münbiç operasyonu olası mıdır? Baskın bir seçim olur mu? Bu kadar soru işareti içinde özel sektörden bir şey beklemek iyimserlik olur. İyi ekonomik performansın sürmesi kamu harcamalarına bağlı olacak. Bu da doğal olarak bütçe açığının artması ve faizler üzerinde baskı oluşması anlamına gelir.
Dolarda yaşanan yükselişten sonra benzin fiyatlarına zam geldi. Bu fiyat artışıyla fiyatlar tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. Bu bir kısır döngüdür. Enflasyonu düşürmeye çalışıyoruz. Özellikle dolar kurunun vurduğu darbeler; ulaştırma fiyatlarından ithal ürünlerin fiyatlarına kadar her şeyi etkiliyor. Enflasyon beklentileri bozuluyor. Enflasyon tahminlerindeki değişim uzun vadeli faizleri etkiliyor. Merkez Bankasının üzerindeki baskı giderek artıyor. Merkez’in faizleri artırması zor gözüküyor. Kurum diğer politika araçlarını kullanma yoluna gidebilir. Başkan Çetinkaya zaten ‘‘Para politikasında sürprizler olabilir’’ vurgusunu yapmıştı. Global piyasalarda tedirginliğin arttığı bir dönemden geçiyoruz. Süreci çok iyi yönetemedik. Türk Lirası en fazla değer kaybeden para birimi oldu. Merkez’in işi zor gözüküyor.