Sigortanız nasıl olsun?

İhracatta teslim şekillerini FOB ve CIF ile kısıtlayıp, işlemlerini bunların üzerine bina etmeye çalışanların ve konteyner için FCA yerine FOB kullananlar da okur ümidiyle bunları yazıyorum.

CIF ve CIP kuralları hariç olmak üzere diğer tüm 9 kuralda taraflar, kendi sorumluluk alanlarını kapsayacak şekilde, kendileri için uygun gördükleri sigortayı yaptırmakta özgürdürler. Sadece bu iki kuralda (CIF/CIP) ihracatçı (satıcı), ithalatçısının (alıcının) lehine olacak şekilde sigorta yaptırmakla mükelleftir. Her ne kadar bu iki kuralda ihracatçı (satıcı), yurtdışına nakliyeyi ayarlayıp bedelini ödüyorsa da bu nakliye sırasında oluşacak kayıp ve hasardan mesul değildir. Ancak, kullandığı teslim şekline göre, malların teslim edildiği varsayılan noktaya kadar olabilecek olan tüm kayıp ve hasardan mesuldür.

EXW/işyerinde teslim kuralına uygun olarak sattıysanız, alıcının göndereceği araca yükleme sorumluluğunuz olmadan teslim edeceğinizden, herhangi bir sigorta yaptırmanız gerekmez.

FOB/gemide masrafsız kuralında satıyorsanız, mallar geminin bordasına indiğinde teslim etmiş varsayılacağınızdan, malların geminin içerisine indirilmesine kadar yer alan süreçler için ihracatçının (satıcı) kendisini korumak amacıyla sigorta yaptırması gerekir. Bu kuralda ithalatçı (alıcı), malları teslim aldığı nokta olan bordada teslim sonrası için sigorta yaptıracağı için, genel olarak onun sigortası ihracatçıyı korumaz.

FCA/taşıyıcıya masrafsız kuralı ile sattıysanız iki durum olabilir. İlkinde ithalatçının (alıcının), belirlediği taşıma aracı sizin teslim yerinize gelir. Bu durumda ihracatçı (satıcı) malları araca yükler ve araç oradan ayrıldıktan sonra oluşacak kayıp ve hasardan mesul değildir. Ancak ikinci seçenekte ihracatçı (satıcı) malları, ithalatçının (alıcı) belirlediği aracın teslim alma noktasına götürecekse, işletmesinden oraya kadar yapılacak taşıma için kendisi sigorta yaptırabilir. Ancak, taşımacının yerinde malları indirmek sorumluluğu yoktur ve orada oluşacak kayıp ve hasardan ithalatçı (alıcı) mesuldür.

Bu anlattıklarımızdan hareketle vurgulamak istediğimiz konuyu biraz daha net yazalım. Eğer siz FCA sattıysanız, malları taşımacıya teslim ettiğinizde sorumluluğunuz biter. FOB sattıysanız malların geminin bordasına inmesinden sonra sizin sorumluluğunuz biter. Başka bir deyişle konteynerle yapılacak taşımalar için FOB kullandıysanız, konteyner geminin içine yüklenene kadar kayıp ve hasardan siz yani ihracatçı (satıcı) sorumlu olacaktır. Malları konteynere yükledikten sonra, konteyner sahasında ve yükleme esnasında olabilecekler üzerinde kontrol imkânınız olmadığından, konteyner yüklemelerinde FOB tavsiye edilmemekte, yerine FCA kullanılması önerilmektedir.

CIF kuralı ile sattıysanız, kayıp ve hasar sorumluluğunuz FOB kuralında olduğu gibidir. Farkı sadece yurtdışı taşımayı ayarlamanız, bunun için sigortayı yaptırmanız ve bedellerini ödemenizdir.

CIP kuralı ile sattıysanız da kayıp ve hasar sorumluluğunuz FCA kuralında olduğu gibidir. Ondan farkı ise, sadece yurtdışı taşımayı ayarlamanız, bunun için sigortayı yaptırmanız ve bedellerini ödemenizdir.

FAS/Gemi Doğrultusunda Masrafsız kuralına uygun olarak sattıysanız, malları geminin yanına getirdiğinizde ki burası bir iskele veya mavna olabilir, kayıp ve hasar sorumluluğunuz malları indirdiğiniz bu noktaya kadardır. Sigorta yaptıracaksanız o noktaya kadar geçen süreçler için yaptıracaksınız ve geri kalan işlemler ve süreçler için kayıp ve hasar sorumluluğu ithalatçıya (alıcı) ait olacaktır.