Yeni bir ödeme şekli; BPO
“BPO mal mukabili gibi bir ödemeyi akreditif güvencesine kavuşturuyor"
Banka ödeme yükümlüğü diye adlandırabileceğimiz Bank Payment Obligation (BPO) uluslararası ticarette yerini sağlamlaştırmaya başladı. Hem akreditifli işlemlerin güvencesini sunması ve hem de mal mukabili işlemlerin hızına ve maliyetine yaklaşması bu yeni ödeme şekli BPO’nun kullanımının hızla yaygınlaşabileceğinin bir göstergesi.
Küresel ticarette kullanılan ödeme şekillerine baktığımızda, “Mal Mukabili" ödeme şeklinin gittikçe artan oranlarda kullanıldığını görüyoruz. 2013 yılı itibariyle mal mukabili ödemeler, ödeme şekilleri arasında yüzde seksenden daha fazla yer almış. Öte yandan akreditifli işlemler ise ancak %15 civarında kalmakta. Ticaretin mal mukabili ödeme şekliyle yapılmasının artması, diğer ödeme şekillerinin maliyetlerinin ve özellikle de akreditif işlemlerinin zorluğuna bağlanmaktadır. Ancak mal mukabili ödeme şeklinde, alıcının bir teminat vermesi dışında ihracatçının ödeme güvencesinin olmayışı da endişeleri beraberinde getirmektedir.
Maliyeti düşük ancak banka güvencesi taşıyan ve finansman imkanı sağlayabilecek bir ödeme şekli arayışları sonucunda, Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından, hızlı, banka güvencesi sağlayan ve teknoloji tabanlı kullanımı olan BPO adlı yeni bir ödeme şekli oluşturuldu. En çarpıcı unsurlarından bazıları ise, elektronik ortamda kullanılıyor olması, kağıt kullanımını ortadan kaldırması ve SWIFT sistemi üzerinden çalıştığı için oldukça hızlı olması.
Bu yeni ödeme şeklinin sisteminin çalışması da oldukça basit. Pazarlıklar bitip iş bağlandığında alıcı, satıcıya siparişini veriyor ve sipariş bilgileri ile BPO şartlarını da bankasına gönderiyor. Bu bilgiler, satıcının bankası aracılığı ile satıcıya ulaşıyor ve teyidini alınıyor.
Alıcının gönderdiği ve satıcı tarafından teyit edilen bilgiler Transaction Matching Application / İşlem Eşleştirme Uygulaması'nda (TMA) karşılaştırılıyor. Bu bilgilerin eşleşmasi halinde bir “Oluşturulmuş Veri Tabanı" oluşuyor. Alıcı ve satıcıya bankalarınca "Eşleşme Raporu" veriliyor.
Satıcı malları yükleyerek varış yerine gönderiyor ve taşıma belgesi ile fatura bilgilerini de bankasına teslim ediyor. Bankası da bilgileri eşleşmek üzere TMA'ya gönderiyor. Bunun üzerine alıcı kendi bankasından bir eşleşme raporu alıyor ve varsa eşleşmeyen kısımları tartışıp işlemleri sonuçlandırması için bankası ile görüşüyor. Eşleştirmenin oluşması halinde satıcının bankası satıcıya bilgi gönderiyor. Satıcı da bunun üzerine alıcının malı çekebilmesi için, mal mukabilinde olduğu gibi, kağıt belgeleri doğrudan alıcıya gönderiyor.
İşlelerin tamamlanıp tüm eşleşmelerin sağlanmasını takiben, alıcının bankası ödeme vadesine göre paraları alıcının hesabından ve satıcının bankasına gönderiyor. Satıcının bankası da satıcıya ödemeyi yapıyor.