Yıllık izinler belgelendirilmek zorunda mı?
İş yerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. En önemli kural ise, çalışanın talebi bile olsa yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
İş Kanunu’na tabi çalışanlar için işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
- 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) olanlara 14 günden,
- 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
- 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz.
18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.
Yer altı maden işlerinde çalışanlar için bu süreler dörder gün arttırılarak uygulanmaktadır. Dolayısıyla yeraltı maden iş yerlerinde yer altı maden iş yerlerinde sadece 50 yaş ve üzerinde olan erkekler için 24 günden az yıllık izin süresi verilmesi söz konusu olamaz.
***
Avans yıllık izinlerin kullanımına dikkat!
4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren iş yerlerinde çalışan işçiler iş yerine girdiği günden başlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olanlara iş yerindeki kıdemlerine ve yaşlarına göre yıllık ücretli izin verilmektedir. Ancak, işverenlikçe uygun görülmesi halinde, hak kazanacağı gelecek izinden avans olarak yıllık ücretli izin kullandırılması mümkündür. Bu yolu tercih eden işverenler, söz konusu personellerden, işten izne hak kazanmadan ayrılması halinde, bakiye hak edişlerden bu tutarın mahsup edilebileceğine ilişkin protokol/taahhüt imzalamaları gerekmektedir.
***
Yıllık izin kaydı mutlaka tutulmalı!
İş Kanunu’nun 56’ncı maddesine göre, işveren, iş yerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.
Yıllık İzin Yönetmeliği’ne göre işverenin; çalıştırdığı işçilerin izin durumlarını gösteren, örneği yönetmeliğe ekli yıllık izin kayıt belgesini tutmak zorundadır.
İşveren, her işçinin yıllık izin durumunu aynı esaslara göre düzenleyeceği izin defteri veya kartoteks sistemiyle de takip edebilmesine imkân tanımıştır. İzin kayıt belgesinin tutulması, mükerrer izin kullanılmasını önler ve fesihten sonra çıkabilecek anlaşmazlıklara engel olur.
Yıllık ücretli izin kaydında, işçinin adı-soyadı, işe giriş tarihi, bir yıllık çalışma süresi içinde çalışılmayan gün sayısı ve nedenleri, izin yılı, bir yıl önceki izin hakkını kazandığı tarih, hastalık-askerlik-zorunluluk halleri, devamsızlık, varsa hizmete ara verme süresi, diğer nedenler, izne hak kazandığı tarih, iş yerindeki kıdemi, izin süresi, yol izni, izne başlangıç tarihi, izinden dönüş tarihi ve işçinin imzası yer almalıdır.
Özellikle işçi işten ayrıldıktan sonra, işçilik haklarını alamadığına dair iş mahkemelerinde dava açabilmektedir.
İşçinin bu şekilde dava konusu yaptığı haklardan birisi de yıllık ücretli izin alacağıdır. İşçinin yıllık ücretli izinlerini kullandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. Bu nedenle işverenler yıllık ücretli izin defteri, izin pusulası veya izin kartoteksi tutmak zorundadırlar. Böyle bir kayıtla izin kullandırıldığını ispat edemeyen işverenin yıllık ücretli izin parasından sorumlu olması gündeme gelebilir.