Yunan krizi Euro krizidir, uzun vadede yapısal düzenlemeler önemli
Yunanistan'da yaşanan kriz beklenenden daha fazla küresel ekonomiyi etkiledi. Bunun nedeni Yunanistan'daki krizin küresel krizin bir parçası olmasıdır. Yunan devlet tahvilleri tıpkı ABD Mortgage kağıtları gibi çöp haline geldi. Çünkü bu tahvillerin ödenememe riski arttı. ABD çöp tahvilleri (Junk Bonds) Merkez Bankası'nın (FED) para basması yolu ile satın aldı ve bankaları kurtardı. Yunanistan bunu yapamıyor, zira Merkez Bankası'nın para politikası uygulama gücü yok. Yunan drahmisi yok. Euro var ve Yunan Merkez Bankası Euro basamıyor.
Yunanistan krizi bir ülkenin maliye politikası zayıflıklarının nelere mal olabileceğini gösterdiği gibi para politikası uygulama gücü olmayan bir ülkenin krizlere karşı nasıl çaresiz olduğunu da gösterdi Yunanistan uzun zamandır maliye politikası kurallarına uymayan genişleyici bir harcama politikası izledi. Buna karşı vergi gelirlerini artıramadı. Kamu harcamalarını küresel ekonominin, sermaye hareketlerinin sağladığı olanakları kullanarak borçlanma yolu ile finanse etti. Bunun sonucunda kamu borçlarının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 115'e yükseldi.
Yunanistan'ın izlediği makro ekonomi politikasına Avrupa Birliği (AB) ve uluslararası derecelendirme kuruluşları kriz patlak verene kadar hiç seslerini çıkarmadılar. Tam aksine bugün Yunanistan'ın ekonomisinin görünümünü negatif çeviren derecelendirme kuruluşları o dönemde Yunan ekonomisine yüksek notlar verdiler. (Uluslararası derecelendirme kuruluşlarının özellikle Yunan krizi sonrası güvenirliği kalmamıştır). AB'nin lokomotif ülkeleri Almanya ve Fransa bu yapılanmaya adeta seyirci kaldılar. Çünkü Yunan devlet tahvillerinin yüzde 32'si Fransız Bankalarının, yüzde 19'u da Almanya Bankalarının elinde idi. Bu bankalar ve onların ikincil el bono piyasasında sattıkları tahvilleri ellerinde tutan Fransız ve Alman vatandaşları iyi para kazanıyorlardı.
Bu yapılanma nedeni ile kriz sonrası Fransa ve Almanya'nın Yunanistan'a yardım etmelerinin altında yatan gerçek neden, yapılacak yardımlarla Yunanistan ekonomisinin yanında, Yunan tahvillerini elinde tutan Fransız ve Alman Bankalarının da kurtarılacak olmasıdır. Eğer Yunanistan moratoryum ilan (iflasını) ederse sadece Yunanistan değil, bazı Fransız ve Alman Bankaları da iflas edecek. Bu ise domino etkisi ile benzer borçlanma tablosuna sahip İtalya, Portekiz ve İspanya'yı da zora sokacaktır. Çünkü kamu borçlarının GSYİH'ye oranı İtalya'da yüzde 116, Portekiz'de yüzde 77 ve İspanya'da yüzde 53'e ulaşmış durumda. Yunanistan, İspanya ve Portekiz'in ihraç ettikleri devlet tahvillerinin 436 milyar Euro'luk kısmı Alman ve Fransız bankalarının elinde. Buna diğer Euro alanı ülkelerinin ellerinde tuttukları 326 milyar Euro'luk tahvili eklediğinizde sadece bu üç ülkenin Euro alanı içindeki riskleri 762 milyar Euro düzeyine çıkmaktadır. Bundan dolayı Yunanistan'daki kriz bir Euro krizidir.
Yunanistan'daki kriz Euro krizine, bunun da toparlanmaya çalışan diğer ülkelere sıçrama olasılığı artınca küresel dünyanın en güçlü iktisadi aktörü ABD'nin, yan bahçesi olan uluslararası kuruluş yani IMF'de biz yardıma hazırız pozisyonu aldı.
Yunan ekonomisi yardımlarla yeniden borçlanabilir aynı zamanda borç ödeyebilir ülke konumuna gelecek. AB Maliye Bakanları'nın IMF ile dün açıkladığı yüklü paket piyasalardaki fırtınayı şimdilik dindirecekter. Ancak uluslararası para sisteminde yeni bir yapılanmaya gidilmedikçe bu tür dalgalanmaları hep göreceğiz. Artık uzun vadede gerçekleştirilecek yapısal düzenlemeler büyük bir önem taşıyor.
Yunanistan krizi içinde Türkiye'nin de yer aldığı diğer yükselen ekonomiler olarak tanımlanan ülkeler için örnek olma özelliği taşıyor. Belki kötü bir örnek. Ancak ders alınması gereken bir örnek. Diğer yandan 2009'un başlarında Euro'nun uluslararası rezerv para olması gerektiğini önerenler de bu krizden ders almalılar. (O tarihte Türkiye'nin de Euro'ya geçmesini önerenler olmuştu).