Superjet - 100 üzerindeki kara bulutlar
Üzerinde nerdeyse 12 yıldır çalışılan ve herkesin Rus Süper Jeti olarak tanıdığı yolcu uçakları talihsizlikten kurtulamıyor.
Havacılık alanındaki gerçek adı Rus Sukhoi Super Jet-100 (SSJ 100) olan uçaklar aslında Dünya'nın sivil havacılık alanında isim yapmış bir çok ülkesinin işbirliği ve ortaklığıyla üretiliyor.
Bunlar arasında Amerikan Boeing'den, İtalyan, Fransız ve Alman şirketlerine kadar değişen ülke ve şirketler yer alıyor.
Uluslar arası işbirliğiyle Rusya'da daha önce askeri uçak üretimiyle tanınan Sukhoi firmasında bölgesel jet üretimi için başlatılan çalışmalar 2000 yılına kadar uzanıyor. Toplam 1 milyar 400 milyon dolar harcamayla kısa mesafelerde 75 ile 100 arasında yolcu taşıyabilen ucuz ve çok sayıda havayolu kuruluşunun satın alabileceği uçak üretmekti ana hedef.
Tanesinin ortalama 35 milyon dolara satılması planlanan uçaklar dört ayrı tipte üretiliyor.
Süper jet-100 uçakları kendi alanındaki rakibi olan Brezilyanın ürettiği Embraer ve Kanada'nın ürettiği Bombardier uçaklarının Pazar payını kapmayı hedefliyordu.
Uçaklardan ilk iki tanesi Ocak 2009 tarihi itibariyle 300 saati bulan 90 uçuş gerçekleştirdi. Motorları ise yer ve havada tam tamına 2300 (ikibin üç yüz) saat denendi.
Bunun yanında gökyüzünün yeni konukları olan süper jetlerden iki tanesi 3000 (üç bin) kilometreden daha uzak olan Novosibirsk-Moskova arasında ki uzun mesafe deneme uçuşunu başarıyla tamamladı.
1 Nisan 2009 tarihindeki denemenin ardından 17 Nisan 2009 tarihinde Avrupa Havacılık Güvenlik Kurumu (EASA) pilotları ilk resmi deneme uçuşunu gerçekleştirdiler.
Bunun ardından uçaklara milyar dolarlara varan talepler gelmeye başladı. Uçaklar Rusya dışındaki ilk uluslar arası yolcu taşımacılığına Ermenistan'ın başkenti Erivan ile Moskova arasında başladı. Tarihler 21 Nisan 2011'i gösteriyordu.
Gelişmelerden Ruslar kadar projenin ortağı olan diğer ülkeler de memnundu. Uçağın teknik özellikleri herkesi memnun etmekte ve uluslar arası sivil havacılık kurallarının istediği ölçülere uymaktaydı.
Buraya kadar yaşanan bu olumlu gelişmelere Endonezya'nın başkenti Jakarta yakınlarında KARA BİR LEKE düştü. Birkaç gün önce uçağın Endonezyalı turizmcilere, havacılık yetkililerine ve basın mensuplarına tanıtım amacıyla yapılan uçuş beklenmedik bir facia ile sonuçlandı. Uçak havalandıktan kısa bir süre Jakarta'ya 80 kilometre uzaklıktaki Salak dağlarında düştü.
Uçakta bulunan 1 Amerikalı, 1 Fransız ve 8 Rus ile 37 Endonezyalı yaşamını yitirdi. Ormanlarla kaplı ve 2 bin 22 metre yükseklikte ki dağda meydana gelen bu facianın nedeni hakkında henüz bir net bilgi yok.
Ama ne olursa olsun bu kazanın ardından büyük umutlarla çıkılan bu yolda belirsizliklerin ve soru işaretlerinin ardı ardına zihinlere çakılmasının önü alınmayacak.
Halen 170 siparişin yetiştirilmesine çalışılan bölgesel jet projesinin, olumsuz kazadan nasıl etkileneceği de belirsiz…
Bir çok sorunun cevabı ve uçakların gelecekte ki kaderleri kazanın ardında ki nedenin ortaya çıkmasıyla netleşecek. Üretimin durması gibi bir ihtimal de hemen hemen yok gibi. Sadece daha dikkatli davranılması gerekecek…