Lenfosit (LYM) nedir? LYM düşüklüğü veya yüksekliği ne anlama gelir? Kaç olmalı?

Şikâyetiniz olsun veya olmasın, kan değerlerinize düzenli aralıklarla baktırmanızda fayda var. Biliyorsunuz ki bazı hastalıklar belirti göstermiyor, sadece belli tetkikler sonucunda anlaşılabiliyor. Ayrıca kan değerlerinin düzenli ölçümü, eksik vitamin ve mineralleri de ortaya çıkarıyor. Kan tahlili sonucunda LYM düşüklüğü veya yüksekliği için bir tanı aldıysanız ve ne olduğu konusunda daha çok bilgiye sahip olmak istiyorsanız doğru yerdesiniz! İşte tüm ayrıntılarıyla LYM yüksekliği ve düşüklüğü…

Lenfosit (LYM) Nedir?

Lenfosit ya da LYM ne demek, LYM kan değeri nedir, diye merak ediyor olabilirsiniz. LYM, bedende bağışıklık sisteminin çalışmasına engel olabilecek kanser hücreleri, bakteri, mantar ve virüs gibi yabancı maddelere karşı savunma gösteren beyaz kan hücrelerinin türleri arasında yer alır. LYM, kemik iliğinde yer alan kök hücreler tarafından üretilir.

Dolaşım sisteminde bulunan lenfositlerin temel görevi, vücudu tehlikeli organizmalara karşı korumak. Lenfositler, antikor üreterek patojenleri ortadan kaldırır, enfekte olan vücut hücrelerini yok eder ve onlara karşı sağlıklı hücrelere bilgi gönderir. Böylece vücutta var olan enfeksiyon ortadan kaldırılır.

İnsan bedeninde bulunması gereken normal lenfosit miktarı yaşa göre değişiklik gösterir. Yani yetişkinlerin, çocukların ve bebeklerin farklı aralıklarda lenfosit değerleri bulunur.

B hücreleri ve T hücreleri olmak üzere iki tür LYM bulunur:

B Hücreleri: Kemik iliğinde üretilip boyun bölgesinde yer alan timüs bezlerine aktarılırlar. Vücudu dış etkenlere karşı korumayı buradan sürdürürler. B lenfositleri kendi içerisinde ikiye ayrılırlar. Bunlar; bellek B hücreleri ve düzenleyici B hücreleri olarak adlandırılır.

- Bellek hücreleri: Vücutta yabancı bir maddeyle karşılaştıklarında, bu maddelerden kurtulmak için hızlı bir şekilde antikor yanıtı oluştururlar. Yıllarca vücutta kalıp hafızaya aldığı yabancı ve zararlı maddeler için daima savunma mekanizmasında görev alırlar. Böylece muhtemel saldırılara karşı daha çabuk hareket ederler. Bağışıklık sisteminin gelecekteki saldırılara daha çabuk yanıt vermesini sağlarlar.

- Düzenleyici hücreler: Bregler olarak da adlandırılırlar. B hücrelerinin yaklaşık yüzde 0.5'ini oluştururlar. Vücutta anti-inflamatuar görevi üstlenerek iltihap oluşumunu engellemeye yardımcı olurlar. Ek olarak, diğer bağışıklık hücreleriyle etkileşime girer ve düzenleyici T hücrelerinin üretimini sağlarlar.

- T Hücreleri: Kemik iliğinde üretilerek antikor oluşumuna destek olurlar. Güçlü bir antikor oluşumu demek, güçlü ve sağlıklı bir vücut demektir. T hücreleri kendi içerisinde beş ayrı göreve ayrılır. Bunlar; katil T hücreleri, düzenleyici T hücreleri, doğal öldürücü T hücreleri, hafıza T hücreleri, yardımcı görevdeki T hücreleri.

- Katil hücreler: Enfeksiyonlu ya da kanserli hücreleri yok etmekle görevlidir.

- Düzenleyici hücreler: Bağışıklık sisteminde baskınlık kurarak düzen sağlamaya yardımcı olan hücrelerdir.

- Doğal öldürücü hücreler: Bağışıklık fonksiyonlarını düzenleyen bir başka hücre tipidir.

- Hafıza T hücreleri: Vücutta daha önce var olan antijenlere karşı koruyuculuk görevi üstlenir.

- Yardımcı görevdeki hücreler: Bağışıklık tepkisini başlatan hücrelerdir.

LYM Kaç Olmalı?

Sağlıklı ve yetişkin bir insanın her bir mikrolitre kanında 1000-4.800 mikrolitre arası LYM oranı bulunması gerekiyor. Sağlıklı çocuklarda ise bu oran biraz daha yüksek olabilir, yani 3.000 – 9.500 arası LYM değeri normal karşılanır. LYM bebeklerde kaç olmalı, sorusunu merak edenler olabilir. Bebeklerde LYM değerinin 11000 mikrolitreye kadar çıkması normal. Değer, daha yüksek çıktığında uygun bir tedavi şekli uygulanması gerekir.

Bebeklerde ve çocuklarda LYM değerinin daha yüksek olması normal. Bunun sebebi, bağışıklık sistemlerinin yeni gelişmeye başlaması. Lenfosit değerinin geçici olarak yükselmesi, yetişkinlerdeki gibi, yakın zamanda gerçekleşen bir enfeksiyona bağlı olabilir. Fakat kronikleşen bir yükseklik varsa mutlaka doktora danışmak, altında yatan sebepleri araştırmak gerekiyor.

LYM Değerlerinin Tespiti İçin Kan Testi Nasıl Yapılır?

Kandaki LYM değerini saptamak için iki farklı kan testi uygulanabiliyor. Bunlar:

- Tam kan sayımı: Kanda yer alan beyaz ve kırmızı hücreler, kanı pıhtılaştırmaya yarayan trombositler ve hemoglobinler tam kan sayımı ile ölçülebilir.

- Akım sitometrisi: Tam kan sayımına göre daha ayrıntılı bir testtir. Bu testte hem lenfositlerin aynı kökten gelip gelmediği (kan kanseri gibi) hem farklı lenfositlerin miktarları ölçülür.

Kan tetkiklerinde LYM değeri, referans aralığı dışında bir oranda çıktıysa uzman hekimlerce gerekli görülen diğer tetkiklere yönlendirilir. Hastaya teşhis konur ve uygun bir tedavi yöntemi uygulanmaya başlanır. Tetkiklerde LYM normal değerlerde değilse ya LYM yüksekliği ya da LYM düşüklüğü tanısı konulur.

LYM yüksekliği ve düşüklüğünün geçici durumlardan dolayı da değişkenlik gösterebileceğini unutmamak gerekiyor. Özellikle kişinin yaşadığı stresten geçirdiği gribal enfeksiyonlara kadar pek çok etken, LYM değerinin referans aralığının dışında çıkmasına yol açabilir. Bu nedenle kişinin tetkiklerinin yanı sıra öyküsünü de dikkate almak gerekir.

LYM Düşüklüğü (Lenfopeni)

Yetişkin bir insanda LYM düşüklüğünden bahsedilebilmesi için yapılan kan tahlillerinde 1000 mikrolitrenin altında bir LYM değeri görülmesi gerekir. Çocuklarda ise bu oran 3000’in altında seyrederse LYM düşüklüğü sayılır. LYM düşüklüğü kimi zaman geçici bir durum da olabilir.

LYM düşüklüğü, vücutta herhangi bir belirti göstermeyebilir. Özellikle yetişkinlerde özel bir semptoma rastlanması son derece nadirdir. Yine de bazı vakalarda çeşitli belirtilerin görülmesi mümkündür. LYM düşüklüğünde şu belirtilerin yaşandığı gözlemlenebilir:

- Gece terlemeleri,

- Deri döküntüsü,

- Sürekli öksürük,

- Yüksek ateş,

- Burun akıntısı,

- Eklem ağrıları,

- Ani kilo kayıpları.

Bu belirtiler, pek çok farklı durumda gerçekleşebilir. Tamamının ya da herhangi birinin her zaman LYM düşüklüğünün belirtisi olduğunu söylemek mümkün değil.

LYM, bağışıklık sisteminin yapı taşlarından biri olduğu için düşüklüğü söz konusu olduğunda; bağışıklık sistemi vücudu yeterli düzeyde zararlı organizmalara karşı koruyamaz. Bu nedenle vücut pek çok hastalığa karşı açık olur.

Ayrıca lenfosit düşüklüğü hamilelerde anne ve bebek sağlığını tehlikeye atabiliyor. Tekrarlanan düşük (bebek kaybı) problemlerinde anne adaylarına lenfosit aşısı uygulanmaktadır. Lenfosit düşüklüğü kontrol altına alınmalı, alınamadığı takdirde grip, kanser, AIDS gibi hastalıklar görülebilir.

LYM Düşüklüğünün Nedenleri Nelerdir?

LYM değerlerinin düşüklüğü rahatsızlığına “lenfopeni” adı veriliyor. LYM değerlerinde kimi zaman geçici düşüklükler görülse de lenfopeni ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır. LYM düşüklüğü nedenleri nelerdir, LYM düşüklüğü neden olur, sorularına cevap vermemiz gerekirse şu rahatsızlıkları sayabiliriz:

- Herhangi bir hastalık nedeniyle lenfositlerin dalak ya da lenf bezlerinde kalması;

- Yetersiz beslenme, stres, kemoterapi ve kortizon gibi tedaviler;

- Vücuttaki toksinlerin lenfositleri yok etmesi;

- Vücudun yetersiz miktarda lenfosit üretmesi;

- Hodgkin lenfoma benzeri kan hastalıkları;

- Tüberküloz, AIDS ve viral hepatit benzeri bulaşıcı hastalıklar;

- Steroid kullanımı;

- Nadir görülen bazı kalıtsal hastalıklardan Ataksi telenjiektazi, DiGeorge anomalisi;

- Halk arasında kelebek hastalığı adıyla da anılan lupus gibi otoimmün rahatsızlıklar;

- Şiddetli kombine immün yetmezlik sendromu ve Wiskott-Aldrich sendromu.

LYM Seviyesini Yükseltecek Öneriler

LYM düşüklüğü ciddi ve takip edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Bu nedenle doktor kontrolünde ilaç ve takviye kullanılmalıdır. Ancak bazı önerilere uyarak LYM düşüklüğü tedavisine destek olabilirsiniz.

- Bol su tüketimi,

- Doktorun bilgisi dâhilinde D vitamini kullanımı,

- Sigara ve alkolden uzak durulması,

- Limon, greyfurt, portakal ve mandalina gibi yüksek C vitamini içeren meyvelerin tüketilmesi,

- Kavun, bal kabağı, marul, havuç ve ıspanak gibi beta karoten içeren besinlerin tüketilmesi,

- Kırmızı et ve yeşil yapraklı sebzeler gibi çinko içeren besinlerin tüketilmesi.

Bu önerileri doktorunuza danışarak uygulamalısınız. Özellikle D vitamini konusunda mutlaka uzman görüşüne başvurarak hareket etmelisiniz.

LYM Yüksekliği (Lenfositoz)

Kan tahlil sonuçlarına göre yetişkin bir insanın lenfosit değerinin 4900 üzerinde, çocuklarda ise 9000 değerinin üzerine çıkması durumunda LYM yüksekliği yani lenfositoz teşhisi konulmaktadır. Geçici bir durum olarak rastlanılabileceği gibi sürekli yüksek olması durumu da yaşanabilir. LYM'nin sürekli yüksek olması, ciddi sorunları işaret edebilir ve yeni problemlere neden olabilir.

Tıpkı LYM düşüklüğü gibi LYM yüksekliği de doktor kontrolünde takip edilmesi gereken ciddi hastalıklardan biridir. LYM yüksekliği, genel olarak bazı hastalıkların geçirilmesinden sonra yüksek bulunabilir. Değer, belli bir süre daha yüksek seyreder ve sonrasında normale döner. Özellikle enfeksiyon geçirmiş bir bebeğin LYM yüksekliği normal karşılanır.

LYM yüksekliği, tıpkı düşüklüğü gibi kendini çok fazla belli etmese de en çok rastlanan belirtileri şunlardır;

- Halsizlik,

- İshal,

- Mide bulantısı,

- Yüksek ateş.

Bu belirtiler sadece LYM yüksekliğinin değil, altta yatan farklı hastalıkların da işareti olabilir. Farklı rahatsızların belirtisi de olabilecek bu şikayetleri yaşadığınızda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

LYM Yüksekliğinin Nedenleri Nelerdir?

LYM yüksekliği nedenleri nelerdir? Farklı rahatsızlıklar da LYM yüksekliğine neden olabiliyor. Rutin kan testlerinde ortaya çıkan ve herhangi bir hastalığa bağlı olmayan LYM yüksekliği için ek tahliller yapılması gerekir. Lenfositozun nedenleri arasında kronik enfeksiyonlar, inflamatuar bağırsak hastalıkları ve bazı kanserler bulunabiliyor. LYM değerinin yüksek olmasına yol açan nedenler arasında farklı hastalıklar da yer alabilir:

- Grip,

- Adenovirüs,

- Hipotiroid,

- Kızamık,

- Kabakulak,

- Sarılık,

- Tüberküloz,

- Halk arasında Akdeniz ya da Malta Humması olarak da bilinen Brusella (Bakteriyel rahatsızlık),

- Toksoplazma (Parazit rahatsızlığı),

- Vaskülit (Kan damarı iltihabı),

- Lenfoma,

- Akut lenfositik lösemi,

- Kronik lenfositik lösemi,

- HIV,

- Boğmaca,

- Frengi,

- AIDS gibi hastalıkların varlığında LYM artışı görülebilir.

LYM Seviyesini Düşürecek Öneriler

LYM yüksekliği doktor kontrolü altına alınması gereken ciddi problemlerden biridir. Düzenli olarak kan testleri ile LYM değerleri izlemeye alınmalıdır. Gerekli görülen durumlarda doktor, ilaç tedavisine başvurur. Eğer değerlerde bir düşüş görülmüyorsa hastaya daha detaylı kan tetkikleri ve biyopsi uygulanabilir. Test sonucuna göre hastaya teşhis konur. Daha sonra bu hastalıklar için en uygun tedavi uygulanmaya başlanır.

Bazı önerilere uyarak LYM yüksekliğini düşürmeye destek olunabilir. Ancak önerilerin mutlaka uzman doktora danışılarak uygulanması gerekir. LYM değerini düşürmek için uygulanabilecek önerilerden bazıları:

- Sigara ve alkol kullanımının tamamen bırakılması,

- İdeal kilonun üstüne çıkmamak veya altına düşmemek,

- Düzenli bir şekilde egzersiz yapmak,

- Dengeli ve sağlıklı beslenmek,

- Stresten daima uzak kalmaya çalışmak.

Daha önce belirtildiği gibi, LYM düşüklüğü ve yüksekliği farklı nedenlerle ortaya çıkabiliyor. Çoğunlukla belirti göstermese de rahatsızlık, rutin kan testlerinde kolayca tespit edilebilir. Vücudun savunmasız kalmaması adına, LYM düşüklüğü ve yüksekliği için gerekli tedavilerin hızlı bir şekilde yapılması gerekir.

Siz de LYM düşüklüğü veya yüksekliğini tespit etmek için gerekli kontrolleri yaptırabilirsiniz. Tüm rahatsızlıkların erken teşhisle çok daha kolay tedavi edilebileceğini unutmamalısınız. Bu konuda bireysel araştırmalarınızla yol almak yerine alanında uzman bir doktorla ayrıntılı şekilde konuşmanız çok daha doğru olur.