Rüzgâr enerjisi için tarihi gün

Mehmet KARA

Bugün, yani 3 Ağustos 2017, Türkiye enerji sektörü tarihinde önemli bir yer edinmeyi şimdiden garantilemiş görünüyor. Çünkü bugün yerli türbin kullanma, ekipman fabrikası kurma ve Ar-Ge yatırımı yapma şartlı 1000 MW’lik rüzgar santrali lisans ihalesi yapılıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından açılan yenilenebilir kaynak alanları (YEKA) rüzgâr santrali lisans ihalesi bugün gerçekleştiriliyor. İhaleye dünyanın en büyük 10 büyük türbin üreticilerinin de içinde yer aldığı, yerli-yabancı ortaklı 8 konsorsiyum katılıyor.

Teklifler açılacak, yarış yapılacak

27 Temmuz 2017 tarihinde teklif zarflarını teslim eden oyuncuların verdikleri kilovatsaat başına verdikleri elektrik fiyatı bugün zarflar açılınca ortaya çıkacak. Zarfların açılmasından sonra en iyi teklifi sunan istekliyi belirlemek için, yarışma yapılacak. Yarışmaya, 8 istekliden en düşük fiyat teklifini sunan 5’inin katılması bekleniyor.

5 Avrupalı, 2 Çinli, 1 Amerikalı

YEKA Rüzgâr lisans ihalesine teklif veren konsorsiyumlarda yer alan türbin üreticilerinden beşi Avrupalı, ikisi Çinli, biri de ABD’li. Avrupalılardan dördü, yani Nordex, Enercon, Siemens ve Senvion Alman, Vestas ise Danimarka firması. İki Çinli üretici ise MingYang ile GoldWin. Teklif sahibi konsorsiyumlara üye bu oyuncular, küresel rüzgâr türbini pazarının yüzde 90’lık bölümünü temsil ediyor.

En büyük 10’un dokuzu

Enerji Bakanı Berat Albayrak’ın ‘Türkiye’yi yenilenebilir eneri teknolojilerinin üretim üssü haline getireceğiz” diyerek açıkladığı YEKA rüzgâr ihalesine teklif sunan yabancı oyuncular, dünya türbin liginin en büyük 10 markasının dokuzunu oluşturuyor. İhale sürecinde en büyük 9 oyuncu yer alırken teklif sayısının 8 olması ise Gamesa’nın bir süre önce Siemens tarafından satın almasından ileri geliyor.

Deneyimli yerli paydaşlar

YEKA rüzgar ihalesine teklif sunan konsorsiyumların yerli üyeleri de sektörün önde gelen oyuncularından oluşuyor. Danimarkalı Vestas’la birlikte teklif sunan Enerjisa, elektrik alanında Türkiye’nin en büyük özel sektör oyuncusu. Alman Siemens ile sürece dahil olan Türkerler ve Kalyon’da doğalgaz ve elektrik alanlarında önemli yatırımlara sahip. Kalyon 100h MW’lik YEKA güneş santrali lisans ihalesini Koreli panel üreticisi Hanwha ile birlikte kazanmıştı.

Rüzgâr şampiyonu Enercon’la

Alman Enercon’un yerli partnerlerinden Polat Enerji Türkiye rüzgar yatırımları liginin tepesinde yer alıyor. Enercon’un diğer partneri Limak Enerji ise elektrik sektörünün üretim, dağıtım ve satış ayaklarında konumlanan en büyük yerli oyunculardan biri. Uludağ EDAŞ, Hamitabat Termik Santrali Limak’ın portföyünde. Limak ayrıca Yeniköy Kemerköy santrallerinin de ortaklarından.

Zorlu Alman Nordex’le birlikte

Alman Nordex, İklim Elektrik Yatırım ve MKS Marmara ile aynı konsorsiyumda yer alan Zorlu Enerji de Türkiye’nin en büyük özel sektör enerji oyuncularından bir diğeri. Zorlu Enerji, elektrik üretimi, dağıtımı ve satışının yanında doğalgaz dağıtım ve satışı faaliyetlerinde bulunuyor. Bir diğer Alman türbinci Senvion’un birlikte hareket ettiği IC İçtaş Enerji de Türkiye’nin özel sektör enerji devleri arasında. IC İçtaş’ın YK Başkanı Serhat Çeçen, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği Başkanlığını yürütüyor.

Goldwin ile Akfen ve yerli kanatçı

Çinli küresel türbin devi Goldwind, YEKA rüzgar ihalesine Türkiye’nin önde gelen altyapı taahhüt ve enerji oyuncularından Akfen Holding ve Türkiye’de türbin kulesi üreten Türk-İspanyol ortaklığı Beyçelik ile birlikte katılıyor. Akfen Holding, HES, RES ve GES alanlarında enerji yatırımları bulunan bir oyuncu.

Özyeğin GE ile birlikte

Rüzgar YEKA ihalesine katılan tek ABD’li türbin üreticisi General Electric’in de içinde yer aldığı konsorsiyumun yerli ortağı ise Türk iş dünyasının tanınmış isimlerinden Hüsnü Özyeğin’in şirketi Fina Enerji. Fina Enerji Haziran ayında gerçekleştirilen 710 MW’lik rüzgar santrali kapasite tahsis ihalelerinde de etkin bir rol üstlenmişti. Fina aynı zamanda güneşe dayalı elektrik üretim yatırımlarıyla da öne çıkan bir oyuncu.

Türk müteahhitlik devi Çinli ile

Türkiye’de adı pek duyulmamış Çinli türbin üreticisi MingYang da YEKA rüzgar ihalesinde boy gösteren bir başka küresel dev. MyWind markasıyla türbin üreten MingYang’ın birlikte hareket ettiği oyuncu da enerji yatırımları alanında adı duyulmamış bir oyuncu. Buna karşın MingYang’ın partneri İlk İnşaat, dünyanın en büyük 250 müteahhitlik devi arasında 138. sırada bulunan bir Türk firması.

1 milyarlık yatırımla yerlilik için neler gelecek?

Yarışmayı kazanan firma, 100 milyon dolarında üzerinde yatırımla en az 2.3 MWe gücünde türbin üretebilecek fabrika kuracak. Tek vardiyada en az 150 adet/yıl veya 400 MW/yıl rüzgar türbini üretim kapasitesine sahip olacak fabrika en geç 21 ay içinde üretime geçecek. Türbinlerin yerlilik oranı asgari yüzde 65 olacak. YEKA rüzgar ihalesini kazanacak firma, 1 milyar doların üzerinde rüzgar santrali yatırımı yapmış olacak.

En az 200 yerli rüzgâr AR-GE mühendisi

Yarışmayı kazanacak oyuncu, kanat, jeneratör tasarımı, malzeme teknolojileri ve üretim teknikleri, yazılım ve yenilikçi dişli kutusu alanlarından en az üçünü de kapsayacak şekilde toplam 5 alanda 10 yıl boyunca, yüzde 80’i Türk mühendislerden oluşan 50 teknik personel ile Ar-Ge faaliyeti yürütecek. Her yıl için bu faaliyetlere 5 milyon dolar ayıracak. Fabrika ile RES’lerin kurulumu ve işletilmesi, AR-GE faaliyetleri dikkate alındığında, rüzgar YEKA’sı yaklaşık 3750 kişilik bir istihdam sağlayacak.