Küresel ihracattaki payımız son 20 yılda 3’e katlandı

TEVİD Yönetim Kurulu Başkanı Önder BÜLBÜLOĞLU

Elektrikli Vinç İmalatçı­ları Birliği Derneği (TE­VİD), fabrika, atölye, li­man, tersane, hava taşıtı hangar­ları, maden ocakları ve benzeri yerlerde, çok çeşitli sektörlere hizmet eden, elektrikli vinçlerin imalatında ve ihracatında önde gelen yerli firmalarımızın işbir­liği ile 2010 yılında kuruldu. De­netimsizlik ile mücadele etmek; uluslararası standartlara ve re­kabet şartlarına uygun koşulla­rın oluşmasını sağlamak, itha­latın azaltılması ve ihracatı ar­tırılması; vinçlerde periyodik bakımın zorunlu ve standart ha­line getirilmesi, kamu nezdinde sektörün temsili TEVİD’in te­mel çalışma amaçları içinde ka­bul edilebilir.

İhracatın ithalatı karşılama oranı maalesef geriledi

2023 ve 2024 yılları ilk altı ay karşılaştırıldığında vinç ihra­catımızın 68,3 milyon dolardan 132,7 milyon dolara yüksele­rek yüzde 94 arttı. İthalatın ise 265,1 milyon dolardan 557,4 do­lara yükselerek yüzde 110 arttı­ğı görülüyor. İhracatın ithalatı karşılama oranı da 2023 yılında yüzde 26’dan 2024 yılında yüz­de 24 oranına gerilediğini hesap­lıyoruz. Türkiye dış ticareti için tercih ettiğimiz bir eğilim, ihra­catın ithalattan daha fazla art­ması gibi 2024 yılı ilk altı ayın­da görülemedi.

Ancak 2024 yı­lı Temmuz-Aralık döneminde neler olabileceğini Ocak-Hazi­ran dönemine bakarak tahmin etmek de pek sağlıklı olmayabi­lir. Geçmiş yılların tecrübesi ile 2024 yılını ilk altı ay verilerinin gösterdiği gibi ihracat ve ithalat­ta yaklaşık yüzde 100 artışla ta­mamlayabileceğimizi söyleyebi­liriz. 2024 sonunda 2023 ile çok yakın dış ticaret verileri ile de ta­mamlayabiliriz. Hem iç pazar­da hem de dış pazarlarda olduk­ça değişken dönemlerden geçi­yoruz.

Türkiye vinç sektörü ihracatını %31,4 artırdı

Dünya vinç sektörü 2023 yılın­da 16,74 milyar dolar ihracat ile 2022 yılına göre yüzde 19,5 artış sağladı. Türkiye 2022 yılına gö­re ihracatını yüzde 31,4 arttıra­rak 2023 yılında 126,5 milyon do­lar ihracat ile dünya pazarından yüzde 0,76 pay alarak sıralamada 2022 sırasını koruyup 22’nci sı­rada yer aldı. İthalatta ise 27’nci sırada bulunduğu 2022 yılına gö­re 2023 yılında Türkiye 590,25 milyon dolar ithalat ve yüzde 242 artış ile dünya ithalatından yüz­de 3,53 pay alarak sıralamada ye­dinci konuma geldi.

Nitelikli eleman bulmak halen başlıca sorunumuz

20 yıllık sürede dünya vinç ih­racatından aldığımız pay yakla­şık yüzde 0,76’ya ulaşıp üç katı­na çıktı. TEVİD üyeleri imalatı kapsamında olan dört vinç ti­pinde dünya ihracatından yüzde 1,88 pay alındı. İhracatta dünya pazarından alabileceğimiz pay çok daha fazla. Dış ticaretimiz­de esas amaç dünya ihracatından alınan payı artırmak ve ithalat payını azaltmaktır.

Vinç imalatı ve montajında ni­telikli eleman eksikliği çok cid­di bir sorun. Nitelikli eleman so­runu vinç sektörünün ayrılmaz parçası olan satış sonrası bakım ve onarım hizmetlerinde de ya­şanıyor ve hatta ciddi kayıt dışı faaliyetler yaratıp ciddi kazala­ra, yaralanmalara/ölümlere, vinç ömürlerinin kısalmasına ve per­formansının tam kullanılamama­sına, verimsizliğe neden oluyor.

Vinç sektörü yüksek oranda proje bazlı müşteriye özel ima­lat yaptığından, özellikle ihra­cat işlerinde müşteri isteği pe­şinat karşılığı teminat mektup­larında Türkiye bankalarına sorun çıkarılabilmekte ve araya alınan yabancı bankalar mali­yetlerin artmasına neden oluyor. 20 yılda dünya ihracatı içinde­ki payımızı tüm vinçlerde yakla­şık üç (%0,76) katına, hatta bazı vinç tiplerinde beş katına (yüz­de 4,55) çıkarmamız imalatçıla­rımızın yetkinliklerini ve kabili­yetlerini gösteriyor.

2023 yılında dünya ihracatı sıralamasındaki ilk beş ülke yüzde 64 ve ilk 10 ül­ke yüzde 80 pay aldı. Dünya vinç ihracatı sıralamasında ilk 10 ve özellikle de ilk beş ülke sıralama­sına girebilmek zor olsa da hede­fimizdir. İlk beş ülkenin vinç ih­racatı birim değeri 2023 yılında 3 bin 708 ila 10 bin 783 dolar/ton arasında değişiyor. Türkiye’nin ihracat birim değerinin 6 bin 463 dolar/ton olduğu dikkate alınırsa fiyatımızın dünya piyasaları ile uyumlu olduğu söylenebilir.

Bakım onarım imalatçı firma tarafından yapılmalı

Satış sonrası hizmetlerde en büyük eksiklik nitelikli personel ile bakım/onarım faaliyet­lerinin imalatçı firma yerine vincin kulla­nıcısı tarafından çalışanlara ya da yetkin olmayan üçüncü taraflara yaptırılma­sıdır. Bakım/onarımların kayıtlarının tutulmaması, bakım aralıklarına ve kapsamlarına uyulmaması, vincin imalatçısından onaylı yedek parça veya sarf malzemesi kullanılma­ması ile vince ait bakım/onarım talimatları olmadan bu hizmetle­rin yapılması en fazla karşılaşı­lan hatalardır. Yetkin ve etkin bilgi birikimleri desteğinde nitelikli personelleri ile ba­kım/onarım ve satış sonrası hizmetler sunan imalatçı­larımız vinçleri için çok kaliteli hizmet veriyor ve vinçlerin çok daha uzun süre sorunsuz, kazasız ve yüksek ve­rimli kullanılmaları­nı sağlayabiliyor.