İhracatçıya Mersin Limanı'nda Kırmızı Hat şoku

DERYA EĞRİCAN GÜLEÇ

MERSİN - Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli’nin Orta Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü ziyaretinin ardından verdiği şifahi talimat Akdenizli ihracatçıları sıkıntıya soktu. Talimat gereği 11 Eylül’den bu yana Mersin Gümrük Müdürlüğü’nde Dahilide İşleme Rejimi (DİR) kapsamında işlem gören 3151 rejim kodlu tüm ihraç beyannameleri kırmızı hatta işlem görüyor. Konudan ihracatçıların büyük rahatsızlık duyduğunu anlatan Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) başkanları sorunun çözümü için gerek Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, gerek Ekonomi Bakanlığı gerekse TİM’e yazı yazdıklarını, bunun bir haftalık geçici bir uygulama olduğunu öğrendiklerini ve yarın (Perşembe günü) sorunun çözümlenmesini beklediklerini söylediler. Bakan Canikli’nin Mersin ziyaretindeki açıklamalarında kaçakçılıkla mücadeleye kararlılıkla devam edeceklerini söylemesinin ardından bu yönde şifahi bir talimat vermesi diğer gümrük bölgelerini de tedirgin etti. Kırmızı Hat’ta yalnızca kontrol yapılmıyor aynı zamanda fiziki muayene de gerçekleştiriliyor. Tüm bu uygulama ihracatçıya zaman kaybının yanında yaklaşık 400-500 dolarlık ek maliyet de yüklüyor.

Konuyla ilgili açıklama yapan AKİB Koordinatör Başkanı ve Akdeniz Kimyevi Maddeler ve İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Uğur Ateş, Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli’nin Mersin ziyaretinde kaçakçılıkla mücadeleye kararlılıkla devam edeceklerini açıklamasının ardından Mersin Limanı’nda Kırmızı Hat şoku yaşanıyor. catçılardan konuyla ilgili yoğun şikâyet aldıklarını söyledi. Kırmızı Hat nedeniyle tüm konteynerlerin Kırmızı Hat’tan geçirildiğini dile getiren Ateş, “Bu uygulamanın bir kontrol olduğu söylendi. Bir haftalık geçici bir süre uygulanacağını öğrendik. Bu uygulamanın daha erken bitmesi için görüşmelerimiz sürüyor” dedi. 

İhracatın % 80’inde DİR kullanılıyor 

Akdeniz Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Hayri Uğur, Türkiye’de gerçekleştirilen ihracatın yaklaşık yüzde 80’lik bölümünün DİR kapsamında gerçekleştirildiğini hatırlatarak bu uygulamanın ihracatçı açısından büyük sorun doğurduğunu söyledi. Mersin’deki bu uygulamanın diğer gümrüklere de yayılması endişesinin taşındığına dikkat çeken Uğur, “Bugün yapılan bu uygulama ihracatçıyı desteklemenin tam tersi bir tutumdur” değerlendirmesini yaptı. Sadece Kırmızı Hat'ta düşme konusu değil, fiziki muayeneye de ürünlerin tabi tutulmasının, laboratuvar kontrolleri yapılmasının istendiğini de anlatan Uğur, bunun tamamen bir güvensizlik göstergesi olduğunu dile getirdi.

Akdeniz Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zeki Kıvanç ise riskli ürünlere böyle bir uygulama yapılabileceğini ancak tüm ürünlere uygulanmasını doğru bulmadıklarını anlattı. “Ticaret politikası önlemlerine tabi ürünlerde böyle bir uygulama yapılabilir” diyen Kıvanç, vergileri yüksek ürünlerde uygulanabileceğini ancak DİR kapsamındaki tüm ürünlerin aynı işlemi görmesinin sistemi tıkayacağını söyledi. 

"500 dolar ek maliyet çıkıyor" 

Dünyanın her yerinde ihracatçıların DİR’i yoğun olarak kullandığını anlatan Akdeniz Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Başkanı Mahmut Arslan da, şunları söyledi: “Şifahi talimat sonucu getirilen uygulama ile ihraç kalemlerinin hepsinden tam muayene yapılarak numune alınıyor. Araçtaki tüm mallar yere seriliyor, onların içinden bir numune alınıp analize gönderiliyor. Sonra siz eşyaları toplayıp yüklüyorsunuz. Gümrüğün fiziki imkânları ve personel sayısı da yetersiz olunca ihracatçılar ödedikleri cezaların dışında indirme, bindirme ve analiz ücretlerini de ödemek durumunda kalıyor ki bu da yaklaşık 500 dolarlık bir ek maliyet anlamına geliyor.” 

Bu uygulama nedeniyle ihracatın engellendiğini, herkesin beklemek durumunda kaldığını vurgulayan Arslan, “Türkiye’nin ihracatının büyük bölümü Mersin Limanı’ndan gerçekleştiriliyor. Geçici bir uygulama olabilir belki ama fiziki imkânlar da düşünülerek uygulamalar yapılmalı. Şu anda randevu sistemi ile ihracat yapar hale geldik oysa biz zamanla yarışıyoruz” dedi. 

Akdeniz Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Şerafettin Memiş ise böyle bir uygulamanın ihracatçının itibarını da zedelediğini söyledi. Memiş, “Ayrıca konteynerlerin fiziki muayeneye hazırlanması için işletici kuruluşlara 300 dolar ve kimyagerlik analizi için de 90-180 TL arasında ödenecek tutarlar da yine ihracatçılarımızın maliyetini artırıyor” dedi.

"Uluslararası pazarda olma şansımız kalmayacak" 

Akdeniz Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı Bülent Aymen uygulamanın yaratacağı iş yükünün ilgili gümrük idareleri, liman işletmeleri ve diğer kurum ve kuruluşların kapasiteleri dikkate alındığında mesai içerisinde yapılabilmesinin mümkün olmadığına dikkat çekti. Tüm ihracat işlemlerinin tıkanma noktasına gelebileceğini kaydeden Aymen, “Uygulamanın yarattığı maliyetin ve zaman kaybının hâlihazırda zor şartlarda rekabet eden ihracatçılarımız üzerine bindirdiği ek yük de düşünüldüğünde, uluslararası pazarlarda var olma şansımız kalmayacak, yıllar süren emekler neticesinde alınan sonuçlar bir anda heba olacaktır” dedi.