Türkiye’nin de olduğu“Süper Bölge” enerji geçişinde lider olur

Emre ERGÜL

Raporun ismi “Süper Bölge: Enerji Dönüşümü Nasıl Sağlanır?” Kaleme alan kuruluş, merkezi İskoçya’da bulunan araştırma ve danışmanlık şirketi Wood Mackenzie… Rapor, 10-11 Ocak’ta Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’daki “Gelecek Minarelleri Forumu”nda sunuldu ve büyük beğeni topladı.

Rapor, maden zengini olan ülkelerin birleşip bir “Süper Bölge” oluşturmasını öneriyor. Afrika, Ortadoğu ve Güney Asya ülkelerinden oluşan “Süper Bölge”de Türkiye de yer alıyor. Wood Mackenzie’nin teknik raporu, “Süper Bölge”nin mineral üretiminde ve ilgili temiz enerjiteknolojinde nasıl küresel bir güç olabileceğine dair bir plan sunuyor.

Raporun en önemli bölümü ise “Süper Bölge” için gerekli olan yatırım miktarının altının çizildiği bölüm: “Arz-talep açığını kapatmak ve küresel sıcaklık artışlarını sanayi öncesi seviyelerin 1.5 santigrat üzerinde sınırlamak için 2030 yılına kadar kritik minerallerin çıkarılması, rafine edilmesi ve eritilmesi için yaklaşık 400 milyar dolar sermaye harcanması gerekiyor.” Teknik incelemeye göre, Süper Bölge’nin potansiyelini ortaya çıkarmak için 4 temel değişken, (Kaynaklar, sermaye, talep ve yetenekler) birleştirmeyi gerekiyor.

Wood Mackenzie Araştırmadan Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Julian Kettle, “Süper Bölge, 4 değişkenin tamamında işbirliği yapabilirse, enerji geçişini ve ekonomik kalkınmayı yönlendiren müthiş bir metal ve madencilik santrali haline gelebilir” dedi. Raporda 3 bölge detaylı olarak anlatılıyor.

1-Afrika rakipsiz maden kaynakları sunuyor: “Enerji dönüşümü için ihtiyaç duyulan mineral maden çeşidi ve miktarı açısından Afrika kıtası lider konumda bulunuyor. Küresel kobalt rezervlerinin yaklaşık yüzde 80'i, mangan rezervlerinin yüzde 44'ü bu kıtada yer alırken küresel grafit rezervlerinin yüzde 21'i Afrika'da işlenmeyi bekliyor.

Kıtada bakır ve kalay rezervleri ise 'benzersiz' olarak değerlendiriliyor. Ancak Afrika'nın olgunlaşmamış finansal ekosistemi, az gelişmiş altyapısı ve birçok Afrika ülkesine yatırım yapma konusundaki isteksizliği, kıtanın güçlü ters rüzgârlar sağladığı anlamına geliyor.”

2-Ortadoğu finansman ve deneyim sağlıyor: “Ortadoğu, Süper Bölge'nin oluşumunda ve uzun vadeli başarısında önemli bir rol oynama potansiyeline sahip ve teknik rapora göre Afrika'daki bazı sorunlara çözüm sunabilir. Bölge, trilyonlarca doları kontrol eden ve yurt dışında fiziksel altyapı ve bazı durumlarda madencilik alanında yatırım yapma konusunda geniş deneyime sahip devlet varlık fonlarına ev sahipliği yapıyor.

Bu uzmanlık, Süper Bölge genelinde maden tedarik zincirlerine yatırım yapmak için kullanılabilir. Ancak Ortadoğu, sermaye ve maden kaynaklarına erişimi olmasına rağmen büyük rezerv ve üretimden yoksun. Örneğin, Ortadoğu şu anda küresel petrolün yüzde 35'ini üretiyor ancak anlamlı miktarlarda kobalt, nikel, lityum veya grafit üretmiyor.”

 3-Güney Asya büyük potansiyel talebi sunuyor: “Güney Asya, Ortadoğu'nun mali nüfuzuna ve Afrika'nın bol doğal kaynaklarına sahip değil, ancak dünyanın en yoğun nüfuslu bölgesi olarak Süper Bölge'nin talep ve üretim merkezi olarak büyük bir potansiyel sunuyor.

Örneğin Hindistan'ın 2020'ye kadar 152 gigavat güneş enerjisi kurulu gücü, 2050'ye kadar ise 19 milyon elektrikli araç hedefi mineral talebinin bu bölgede oldukça fazla olacağının göstergesi durumunda bulunuyor. ”

“Ortadoğu, güneş enerjisi üretimi için donanımlı bölge”

Alt başlığı “Hükümetler ve pazarlar arasındaki işbirliği, Süper Bölge’nin madencilik potansiyelinin kilidini açabilir” olan raporda şöyle denildi: “Süper Bölge'nin önümüzdeki onyıllardaki merkezi rolü uzun vadeli dinamikler üzerine kurulacak.

Örneğin enerjide, petrol ve gaz 2050'li yıllara kadar küresel ekonominin önemli bir parçası olmaya devam edecek ve başka yerlerdeki varlıklar çevrimdışına geçtikçe, dünyaya uygun fiyatlı, güvenilir ve emniyetli geleneksel kaynaklar sağlamak için Orta Doğu'ya giderek daha fazla güvenilecek.

Bu arada, Afrika ve Güney Asya'nın başını çektiği Süper Bölge'deki nüfus artışı ve kentleşme, gelecekteki ekonomik büyümenin temel itici gücü olmaya hazırlanıyor. Ve dünya hidrokarbonlardan uzaklaşırken, Süper Bölge yenilenebilir enerjide lider olma potansiyeline sahip. Örneğin Sahra altı Afrika ve Ortadoğu, güneş enerjisi üretimi için doğal olarak en donanımlı bölgeler arasında yer alıyor.”

“Süper Bölge, Çin’in enerji geçiş hakimiyetine denge unsuru olur"

Wood Mackenzie Araştırmadan Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Julian Kettle, “Bir Mineral Süper Bölge’nin oluştutulması, bölge ülkelerinin işbirliği yapması ve mevcut kaynaklardan ve uzmanlıktan yararlanması için eşsiz bir fırsat sunuyor. Bölge, mineral üretiminde ve ilgili temiz enerji teknolojilerinde küresel bir lider haline gelebilir ve Çin’in enerji geçiş ekosistemindeki hakimiyetine karşı bir denge unsuru haline gelebilir” diye konuştu.

Türkiye’nin hangi bölgesinde ne çıkartılıyor?

Marmara Bölgesi

Demir: Balıkesir, Sakarya ve Kocaeli çevreleri.

Mermer: Balıkesir'de Marmara Adası ve Bilecik çevresinde.

Bor: Balıkesir’In Bigadiç ve Susurluk ilçeleri. ( Ülkemizde bor minerallerinin %65'i bu bölgeden çıkartılıyor.)

Linyit: Çanakkale, Bursa, Edirne, Balıkesir ve Adapazarı.

 Doğalgaz: Kırklareli’nin Lüleburgaz ve Hamitabat ilçeleri.

 Volfram: Türkiye rezervinin tamamı Bursa Uludağ'dan çıkarılmaktadır.

Ege Bölgesi

Civa: İzmir ve Uşak.

 Tuz: İzmir'de bulunan Çamaltı Tuzlası.

 Bor: Kütahya'nın Emet ilçesi.

Krom: Kütahya ve Muğla.

Zımparataşı: Aydın, Muğla ve İzmir.

Mermer: Manisa, Afyon ve Kütahya.

Akdeniz Bölgesi

 Krom: Toros Dağları ve Fethiye.

Boksit: Antalya’nın Akseki ilçesi.

Demir: Kahramanmaraş.

 Linyit: Adana’nın iki ilçesi, Karaisalı ve Kozan.

 Kükürt: Isparta Keçiborlu.

Doğu Anadolu Bölgesi

 Demir: Malatya Hekimhan ve Hasançelebi.

Kurşun: Elazığ Keban.

Bakır: Elazığ Maden.

Oltu Taşı: Erzurum.

Kaya Tuzu: Kars, Ağrı, Iğdır ve Erzincan.

Krom: Elazığ Guleman.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

Krom: Gaziantep.

Çinko, demir ve bakır: Diyarbakır.

Batman: Petrol.

Linyıt: Adıyaman.

İç Anadolu Bölgesi

Demir: Kayseri.

Manganez: Ankara.

Linyit: Eskişehir ve Sivas.

Çinko: Kayseri ve Sivas.

Krom: Eskişehir, Kayseri ve Sivas. Lületaşı, bor ve amyant: Eskişehir.

 Cıva: Konya.

 Kaya tuzu: Çankırı ve Kırşehir.

Tuz: Çankırı, Sivas, Kırşehir ve Tuz Gölü.

Karadeniz Bölgesi

Bakır: Rize, Artvin ve Kastamonu.

Linyit: Çeltek, Havza ve Merzifon.

Taş kömürü: Amasra ve Zonguldak.

Krom: Bayburt.

 Manganez: Ereğli ve Artvin.