Sigorta ve bireysel emeklilik şirketlerinin yaklaşık yarısı zarar etti

ANKARA - Hazine Müsteşarlığı'nın raporuna göre, Türkiye'deki 59 şirketten 23'ü (17 hayat dışı, 1 hayat, 4 hayat/emeklilik şirketi ve 1 reasürans) 2011 yılı faaliyetlerini zararla kapattı.

Hazine Müsteşarlığı, "Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektörleri 2011 Yılı Faaliyet Raporu"nu yayımladı.

Rapora göre, 2011 yılında sigortacılık sektöründe toplam 17,2 milyar lira brüt prim üretimi gerçekleştirildi. Toplam primin 14,5 milyar liralık kısmı hayat dışı sigortalarda, 2,7 milyar liralık kısmı ise hayat sigortalarında üretildi.

Prim üretiminde hayat dışı branşların payı yüzde 84,36 iken, hayat dalının payı yüzde 15,64 düzeyinde gerçekleşti. Geleneksel olarak devam eden hayat dışı sigortaların toplam prim üretimindeki ağırlığı geçen yıl da devam etti.

Sigortacılık sektörü prim üretimi itibariyle 2002-2007 yılları arasında yüksek oranda reel büyüme sergilendi. Ancak, üretim düzeyi 2008 yılının ikinci yarısından itibaren dünyada yaşanan ekonomik krizin de etkisiyle anılan ve takip eden yıllarda enflasyon oranının altında büyüme gösterdi ve sektör reel olarak küçüldü. Buna karşın, krizin etkilerinin azalmasının da etkisiyle 2010 yılından itibaren prim üretimi tekrar artmaya başlamış ve 2010 yılında yüzde 13,36, 2011 yılında ise yüzde 21,48 oranında nominal büyüme sağlandı. 1998'de fiyatları ile hesaplanan direkt prim üretimi reel artış oranları ise son iki yılda sırasıyla yüzde 7,27 ve yüzde 11,84 olarak gerçekleşti. Sektör 2011 yılında GSYH'nin üzerinde büyüme gösterdi.

60 milyon poliçe veya sertifika tanzim edildi

Sektörde tanzim edilen poliçe sayısı incelendiğinde, şirketler tarafından 16,4 milyon adedi hayat, 44,2 milyon adedi de hayat dışı sigorta branşlarında olmak üzere 2011 yılında toplam 60,6 milyon adet poliçe veya sertifika tanzim edildi. Tanzim edilen poliçe/sertifika sayısı bir önceki yıla göre hayat dışı branşlarda yüzde 15,62, hayat dalında ise yüzde 57,07 oranında arttı. Raporda, "Bu veriler, sigortacılığın genişlemeye ve tabana yayılmaya devam ettiğini gösteriyor" değerlendirmesine yer verildi.

Tanzim edilen poliçeler ve alınan primler karşılığında 2011 yılında şirketler tarafından sigortalılara 39,2 trilyon lira teminat verilirken, Toplam teminat tutarı 2010 yılına göre yüzde 27,73 oranında artışla GSYH'nin yaklaşık 30 katına ulaştı.

Toplam teminatın önemli bir kısmının Karayolları Trafik Kanunu Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) sigortası kapsamında verilen ve şirketler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilen tedavi teminatı olduğu dikkate alındığında dahi toplam teminatın GSYH'nin 18 katına yaklaştığı belirtilen raporda, "Bu rakamlar, finans sektörü içerisinde arzu edilen büyüklüğün oldukça gerisinde olmasına rağmen, sigortacılık sektörünün ülkemiz ekonomisi ve sürdürülebilir bir büyüme için önemini ortaya koymakta" ifadelerine yer verildi.

En büyük paylar kasko ve trafik sigortasında

2011 yılında şirketler tarafından sigortalılar ile zarar görenlere toplam 9,9 milyar lira tazminat ödendi. Ödenen tazminatların 8,3 milyar liralık kısmı hayat dışı sigortalarda, 1,6 milyar liralık kısmı ise hayat sigortasında gerçekleşti. Ödenen tazminatların hesabında indirim kalemi olarak dikkate alınan, zararın meydana gelmesinde kusuru bulunanlardan (sorumluluk sigortalarında teminat veren sigorta şirketleri dahil) geri tahsil edilen tutarlar ile sovtaj gelirleri (toplam 1,3 milyar lira) ilave edildiğinde, sigorta şirketleri tarafından ödenen brüt tazminat tutarı 11,2 milyar liraya yükseldi.

Sektörde prim üretimin dağılımı incelendiğinde, Motorlu Kara Taşıtları Kasko Sigortası ile Trafik Sigortasının, geleneksel olarak önemli bir pay oluşturmaya devam ediyor. Adı geçen iki sigorta türünün toplam prim üretimindeki payı son iki yılda düşmekle birlikte, Motorlu Kara Taşıtları Kasko Sigortası 3,8 milyar lira prim üretimi ve yüzde 26,70 pay ile ilk sırada yer almakta ve onu 2,5 milyar lira üretim ve yüzde 17,55 pay ile trafik sigortası takip etti. Prim üretiminde üçüncü sırada 2,2 milyar lira üretim ve yüzde 15,70 pay ile Yangın ve Doğal Afetler Sigortası yer aldı.

Bireysel emeklilikte katılımcı sayısı 2,6 milyona ulaştı

Türkiye'de 27 Ekim 2003'te uygulanmaya başlanan bireysel emeklilik sistemi yüksek büyüme hızını 2011'de de devam ettirdi. 31 Aralık 2011 itibariyle bireysel emeklilik sisteminde katılımcı sayısı 2,6 milyon kişiye, akdedilen sözleşme sayısı da 2,9 milyona ulaştı. Bu rakamlar, 2011'de katılımcı sayısında yüzde 15,80 ve sözleşme sayısında da yüzde 15,92 oranında artış olduğunu gösterdi.

Yürürlükteki bireysel emeklilik sözleşmeleri için sistemin uygulamaya başlandığı tarihten 31 Aralık 2011'e kadar katılımcılar tarafından toplam 12,3 milyar lira katkı payı ödendi ve toplanan katkı paylarının yatırıma yönlendirilmesi sonucu oluşan fonların değeri 14,3 milyar liraya ulaştı.

Açıklanan bu tutarlara, 31 Aralık 2011 önce sistemden ayrılan katılımcılar tarafından ödenen katkı payları ile bu kişilere şirketler tarafından ödenen fon tutarları dahil edilmedi. 2011'de birikim ve katkı payı tutarındaki artışlar sırasıyla yüzde 19,30 ve yüzde 29,49 düzeyinde gerçekleşti.

DASK'tan ödenen tazminat tutarı 47 milyon liraya ulaştı

2011 sonu itibariyle sigortalı konut sayısı 3,7 milyon adet, sigortalılık oranı ise yüzde 22,75 olarak gerçekleşti. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından Zorunlu Deprem Sigortasında, alınan primler karşılığında konut sahiplerine 238 milyar lira teminat verilmiş ve yıl içinde gerçekleşen depremler sonucunda 26 milyon lira tazminat ödendi. Diğer yandan, kurulduğu günden itibaren 2011 yılı sonuna kadar DASK tarafından ödenen tazminat tutarı 47 milyon liraya ve sistemde
biriken fon tutarı 1,6 milyar liraya ulaştı.

Devlet Destekli Tarım Sigortaları için 2011 önemli bir yıl olarak kayıtlara geçti.
2010'da 366 bin 410 olan poliçe sayısı 2011 yılı sonunda 587 bin 716 adede yükselirken, sigortalılardan 441 milyon lira prim tahsil edilip ve aynı tutarda da devlet tarafından prim katkısı sağlandı. Buna karşılık, yıl içinde sigortalılara toplam 225 milyon lira tazminat ödemesi yapıldı. Devlet Destekli Tarım Sigortasında 2011 yılında tanzim edilen poliçe sayısı yüzde 60,40 ve prim üretimi yüzde 137,76 oranında arttı.

Sektörler 80 binden fazla kişiye doğrudan istihdam sağladı

Sektörler 80 binden fazla kişiye doğrudan istihdam sağladı

Finans sektörü içinde aktif büyüklüğüne göre sıralama yapıldığında, sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinin yüzde 2,80'lik payla bankacılık sektöründen sonra ikinci sırada yer alıyor. Sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinin varlık
toplamı 2011 yılında yüzde 15,46 oranında yükselerek 42,5 milyar liraya ulaştı.

Sigorta ve bireysel emeklilik şirketlerinin aktif toplamları içinde hayat sigortalıları ile bireysel emeklilik katılımcılarına ait fonların payı 31 Aralık 2011 itibariyle 14,3 milyar lirayı buldu. Şirketler tarafından 2011'de 1,5 milyar liraya ulaşan vergi ödemesi de devlet bütçesi için önemli bir gelir kaynağı oldu.

Geçtiğimiz yıl sonu itibariyle sigorta, reasürans ve bireysel emeklilik şirketlerinde toplam 16 bin 783 personel çalıştı. Sektörde 16 bin 616 adet sigorta acentesi (gerçek tüzel kişi) ve 17 bin 868 adet bireysel emeklilik aracısı yer aldı. Yıl sonu itibariyle bin 343 adet sigorta eksperi, 92 adet broker (gerçek tüzel kişi) ile 44 adet aktüerin de görev yapmakta olduğu dikkate alındığında, Türkiye'de sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinin 80 binden fazla kişiye doğrudan istihdam sağladı.

Faaliyetteki 59 şirketten 23'ü (17 hayat dışı, 1 hayat, 4 hayat/emeklilik şirketi ve 1 reasürans) 2011 yılı faaliyetlerini zararla kapattı. Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri konsolide bazda 2008'de 532,7 milyon lira teknik kar elde ederken, söz konusu tutar 2009'da 239,6 milyon liraya, 2010'da 218,7 milyon liraya, 2011'de ise 61,9 milyon liraya geriledi. Konsolide bilanço karı da teknik karlara benzer bir gelişme izledi. Sektörün 2008 yılında 972 milyon lira olan konsolide bilanço karı 2009 yılında 542,9 milyon liraya, 2010 yılında ise 179 milyon liraya gerilerken, 2011 yılında küçük bir artış ile 184 milyon liraya yükseldi.