Antalyalı mantar üreticisinden KDV indirimi talebi

Duygu ŞAHİN DURMAZ

ANTALYA - Türkiye'de üretilen 70 bin ton kültür mantarının yüzde 38'ini tek başına karşılayan Antalya Korkutelili üreticiler,  mantar üretimine verilen teşvikin komposta da verilerek yüzde 18 olan KDV'nin yüzde 8'e düşürülmesini talep etti. İlçe ekonomisine 75 milyon lira girdi sağlayan mantar üretiminin  bin 200 civarında ailenin gelir kaynağı olduğunu vurgulayan üreticiler, Türkiye mantar üretimindeki oransal paylarının yıllar içinde yüzde 45'ten yüzde 38'lere gerilediğine dikkat çekerek, üretimin bölgede yeniden canlandırılması için devlete önemli görevler düştüğünü dile getirdi.

Korkuteli Mantar Üreticileri Birliği (KOMÜB) Başkanı Mehmet Ölmez, iklim bakımından dünyada 4 mevsim tek mantar üretimi yapılan yerin Korkuteli olduğunu belirterek, "İlçede 5 bin civarındaki üretim deposundan sadece 3 bini aktif durumda. Bin 200 civarında da üretici ailemiz bulunuyor. Geçen yıl mantarın 2.4 liradan satılırken bu yıl  2.2 liradan satışa sunulmaya başlandı" dedi.  Mantarda KDV'nin geçtiğimiz yıllarda Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve üreticibirliğinin etkinlikleri ile yüzde 18'den yüzde 8'e düşürüldüğünü kaydeden Ölmez "Ancak mantarın hammaddesi olan kompost üretimindeki KDV hala yüzde18 olarak duruyor. Pazarın genişlemesi,  üretim maliyetinin düşürülmesi ve tüketimin artırılması için kompostta da KDV'nin yüzde 8'e düşürülmesi yararlı olacaktır. Yine elektrik enerjisi ortam soğutma-ısıtmada kullanıldığı için önemli bir girdidir. Faaliyet tarımsal üretim olduğuna göre elektrik enerjisinin ücretlendirmesi bu faaliyetle ilişkilendirilerek uygun hale getirilmesi üzerinde durulması da  üreticiye yarar sağlar"diye konuştu.

Piyasası belli grupların elinde

Devran Konserve furması sahibi İsmail Gülel de bölgede mantarcılığın tekelleşmeye gittiğini, maliyet artışlarından dolayı para kazanamaz hale gelen üreticilerin mantar üretimini bıraktığını belirterek, "Bölgede mantar üretiminde dikey bir büyüme var. Şu anda mantar piyasası belli grupların elinde olduğu için üreticiler para kazanamıyor ve da bu işi bırakıyor"şeklinde konuştu. Firmalarının konserve tesislerinin ihracata da da katkı sağladığını kaydeden Gülel, "Türkiye'deki mantar üretim maliyetleri nedeniyle Çin ve Hollanda gibi ucuz girdilerle ve uygun fiyatlarla mantar üretien ülkelerle rekabet etmekte zorluk çekiyordu. Şu anda Çin ekonomisinde yaşanan düzenlemelerden dolayı ülkemize ithalat yapılmıyor" açıklamasını yaptı. Türkiye'de 2005 yılı sonuna kadar mantarın  sanayi ürünü mü yoksa tarım ürünümü diye olduğunun tartışıldığını dile getiren  Gülel, "En sonunda tarım ürünü olarak netleşti. Fakat domatese ton başına 100 dolar destek verilmesine rağmen, mantarın tarım ürünü olarak belirlenmesine rağmen hiçbir destek verilmedi. Sektör desteklenir ise ihracat yapılabilir" ifadesini kullandı.

Çin'le rekabet kolaylaştı

Kompost üreticisi firmalardan SMS Ersanlar Şirketi ortağı Sebahattin Ersan ise mantar üretiminin tüketimden daha fazla olduğuna dikkat çekerek, u söyledi. Korkuteli'nde tesislerine 4 Milyon TL'lik yatırım yaptıklarını bildiren Ersan, "Yenilenen teknolojiye ayak uydurmak için tesisimize yenileme yatırımı yaptık" dedi Çin mantarının maliyetinin yükselmesinden dolayı iç piyasada mantarın tüketiminin artığını anlatan Ersan, "Çin'den sadece salamura mantar getiriliyordu. Türkiye'de üretilen mantarın maliyeti çok yüksek. Çin ise maliyetlerin düşük olmasından dolayı mantar ucuz üretiliyor. O yüzden Çin'den salamura mantar ithal ediyorduk. Şu anda Çin'den gelen salamura mantar ithalatı durdu. Nedeni ise üretim maliyetlerinin yükselmesi. Çinliler mantar tüketmeye başladı. Bir de geçmiş yıllarda Çin'de yaşanan sellerden ve yağışlardan dolayı çok fazla mantar üretimi  yapılmadı. Böylece bizim de rekabet etmemiz kolaylaştı" açıklamasını yaptı.

Kompost üretiminde ilçenin pazar payı arttı

Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi  Tarım Ekonomisi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, Korkuteli'nin kültür mantarı üretim miktarı ve kompost üretimi bakımından Türkiye'de çok önemli bir merkez durumunda olduğunu vurgulayarak, "Mantar üretimi ilçe ekonomisine 75 milyon lira, gelir bırakıyor. Mantar, Korkuteli'nde bin 200 ailenin ana veya ek gelir kaynağı. Atıl aile işgücü bu şekilde ücretsiz aile işgücü olarak istihdam edilmiş oluyor. Bu yolla 5 binden fazla kişiye doğrudan yada dolaylı iş olanağı sağlanıyor. İlçede her 4 kişiden biri mantar üretimiyle ilişkili" açıklamasını yaptı.

Türkiye'de 2010 yılında 70 bin ton mantar üretildiğini belirten Özçatalbaş, "Korkuteli ise 2005'te 18 bin tonla Türkiye üretiminin yüzde 45'ini tek başına üretirken, bu oran yüzde 38'lere düşmüş durumda. İlçe, 2005'ten 2010'a kadar geçen 5 yılda  kültür mantarı üretimini yüzde 39 artışla 28 bin tona çıkarsa da aynı zaman diliminde Türkiye üretimindeki artışın yüzde 55 gerisinde kaldı" diye konuştu. Kültür mantarının hammaddesi olan kompost üretiminde ise Korkuteli'nin pazar payının arttığını kaydeden Özçatalbaş, "2005'te Türkiye'nin toplam kompost üretiminin yüzde 60'ı Korkuteli'nde üretilirken, bu oran 2010 yılında yüzde 70'e yükseldi"dedi.

İlçede sektörün bugünkü önemli konumunu koruması için aile işletmelerinin modernleştirilmesi, Akdeniz Üniversitesi Korkuteli Meslek Yüksekokulu Mantarcılık Programı gibi eğitim olanaklarının etkin kullanılması ve üretici örgütleri ile tanıtım gruplarının güçbirliği yapmasına ihtiyaç olduğunu aktaran Özçatalbaş,  "Globalgap gibi iyi tarım uygulamalarının başlatılması da önemli olur.  Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA), il özel idaresi,  kırsal kalkınma hibeleri ve uluslararası fonlarla sağlanan destekler sektöre önemli olanaklar sunuyor" ifadesini kullandı.