Dolardaki yükseliş tarımda 10 milyar dolara mal oldu

Türkiye'de 60 milyar dolar civarında olan tarımsal milli gelirin, dolar kurundaki yükselişin sektör maliyetlerine etkisi nedeniyle 45-50 milyar dolara düşmesi beklenirken, kurdaki yükseliş tarım sektöründe asgari 10 milyar dolara mal olacak.

Türkiye Ziraatçılar Derneği'nin (TZD)  "Tarım Sektörü 2015 Yılı Değerlendirmesi" raporuna göre; bu senenin bütçesinden çiftçiye doğrudan 10 milyar lira kaynak ayrıldı. Ancak kamu iktisadi teşebbüslerinin (KİT) finansmanı, diğer müdahale alımları, kredi sübvansiyonu gibi kalemler de dikkate alındığında bu miktarın 13,1 milyar lirayı bulması bekleniyor.

Açıklanan bütçe, Tarım Yasası'nın öngördüğü milli gelirin yüzde 1'inin altında kaldı.

Türkiye'de tarımsal girdilerde dışa bağımlılık oranının yüksek olması üreticilerin döviz fiyatlarındaki dalgalanmalardan doğrudan zarar görmesine yol açıyor. Doların yükselmesinden olumsuz etkilenen çiftçiler özellikle mazot, gübre, yem ve ilaç gibi ithal girdilerdeki artış nedeniyle desteğe ihtiyaç duyuyor.

Rapora göre, bu talepler tüketicileri de ilgilendiriyor, çünkü girdilerdeki fiyat artışları, yüksek aracı karlarıyla birleşince tüketiciye katlanarak yansıyor.

Türkiye'de 60 milyar dolar civarında olan tarımsal milli gelirin, dolar kurundaki yükselişin sektör maliyetlerine etkisi nedeniyle 45-50 milyar dolara düşmesi beklenirken, kurdaki yükseliş tarım sektöründe asgari 10 milyar dolara mal olacak. Türkiye'de tarıma verilen yıllık desteklemenin 10 milyar lira civarında olduğu düşünülürse, çiftçi, dolardaki yükseliş nedeniyle bir yıllık desteklemenin üç katı miktarında gelir kaybına uğramış durumda.

Dolar cinsinden tarımsal milli hasıladaki bu düşme sonucu tarım kesiminde kişi başına düşen milli gelir 2 bin 800 dolara kadar geriledi. Türkiye ortalaması ise 10 bin dolar civarında. Yani tarımsal nüfusun yaşam standardı kentsel nüfusun çok altında bulunuyor.

Tarımda yılda 3,3 milyon ton mazot kullanılıyor

Tarım sektöründe yılda 3,3 milyon ton civarında mazot kullanılıyor. Mazottan, yüzde 36,57 ÖTV  ve yüzde 15,07 KDV alınıyor. Bu rakam, çiftçiye bu yıl verilen 10 milyar liralık toplam desteğe yakın bir miktarı oluşturuyor. Yani salt mazottan alınan dolaylı vergilerle, çiftçiye bir yılda verilen tüm destek geri alınıyor. 

Gübreden yüzde 18 KDV, kırsal elektrikte yüzde 1 enerji fonu, yüzde 2 TRT payı ve yüzde 18 KDV, tarımsal ilaçlardan, tarım makinaları ve traktörlerden, tohumluk ve hayvan yemlerinden yüzde 8 KDV alınıyor.

Rapora göre, gelinen noktada tarımsal girdilerde vergi oranlarının düşürülmesi ve fiyat dalgalanmalarına karşı girdi sübvansiyonlarının artırılması zorunluluk arz ediyor.