Pamuk fiyatı ve üretimi düşüşte

Sergül KESKİN

İSTANBUL - Türkiye’de Ofisi bulunan Cotton Council International (CCI) ve Cotton Incorporated Türkiye Program Direktörü Marsha Powell, pamukta ibrenin düşüşten yana olduğunu söyledi. Şu sıralar pamuğun 90 cent civarında seyrettiğini anımsatan Powell, “Pamukta en büyük alıcı Çin. Ancak stokları arttığı için alım yapmayacak gibi gözüküyor. Bu durum pazarda kalacak fazla pamuk, fiyatların biraz daha düşmesine sebep olacak ki bu da yaklaşık 70 cent seviyelerine düşmesi demek” açıklamasını yaptı.
Bir konferansa katılmak üzere Türkiye’ye gelen Marsha Powell, DÜNYA’nın pamuk piyasalarına ilişkin sorularını yanıtladı. Pamuk ekim alanları ve üretimi hızla azalan Türkiye, pamukta dışa bağımlı hale gelirken, uluslararası piyasalardaki fiyatlar Türkiye’de hem tekstil sektörünün hem de pamuk üreticilerinin markajı altında. Uluslararası Pamuk Danışma Kurulu verilerine göre Türkiye 2003 yılında 500 ton ithalat yaparken, 2012 yılında yüzde 50 artışla 750 ton ithal eder duruma geldi. Bu yıl 550 bin tonluk üretime karşın 1 milyon 350 bin ton tüketim öngörülen Türkiye’nin 800 bin tonluk ithalat için 2 milyar dolar ödemesi gerekecek. Verilere göre Türkiye’nin pamuk ekim alanları 2003 yılında 637 hektar iken 2012’de 496 hektara kadar geriledi. Aynı dönemde üretim miktarı da 910 bin tondan 550 bin tona indi.
Uluslararası pamuk piyasalarında fiyatlarının düşmesinin Türkiye’ye iki yönlü etkisi var. Maliyetlerinyüksekliği nedeniyle pamuk üreticisi dış piyasadaki pamukla rekabet edemiyor ve düşük bulduğu pamuk desteklerinin yükseltilmesini bekliyor. İkinci etki ise tekstilciler üzerinde. Pamuk sözleşmelerini erkenden yapmak zorunda kalan tekstilciler, yüksek fiyattan alım yaptıkları zaman dünya piyasalarındaki pamuğun düşüş göstermesi nedeniyle özellikle Uzakdoğulu rakipleri karşısında kan kaybediyorlar.
Bu bakış açısıyla dünya pamuk fiyatlarını yorumlayan Marsha Powell, pamuğun geleceğinin stoklarını artıran Çin’in izleyeceği politikaya bağlı olduğunu, bu nedenle Çin’i dikkatle izlediklerini söyledi.

İki yıl önce dünyada pamuk fiyatlarının 2.48 dolar ile pik seviyeye  çıktığını, ancak o tarihten itibaren düşüş yaşandığını ve şu anda 95 cente kadar indiğini dile getiren Powell, fiyatların yükselmesinin dünyada pamuğa duyulan ihtiyacın artması nedeniyle ABD, Hindistan, Avustralya ve Brezilya’dan  daha fazla ihracat yapılmasından kaynaklandığını söyledi. İhracattan dolayı dünya genelinde pamuk stoklarında azalma olduğunu, buna karşın Çin’in stoklarının arttığını dile getiren Powell, şunları kaydetti: “Pamukta fiyat artışına katkıda bulunan faktörler dönümlerin azalması, ihracatın yükselmesi ve Çin’in politikaları. Önümüzdeki dönemde pamuk talebinin ne yönde olacağı, dünya ekonomisinde iyileşme, pamuk ekim ve üretimi ile Çin’in politikalarına bağlı. Çin’in stoklarında yeterince pamuk olması nedeniyle artık ithal etmesine gerek kalmadı. Bu durumda pazarda kalacak fazla pamuk, fiyatların biraz daha düşmesine sebep olacak ki, bu da yaklaşık 70 cent seviyelerine düşmesi demek. Şu anki seviye dünyada 90-95 cent civarı. Pamukta çok düşük fiyatlar tekstil endüstrisi için, yüksek fiyatlar da çiftçiler için iyi değil. Tarihsel gelişime baktığımızda pamuk fiyat ortalaması 60-80 cent. Bu aralığın altına düştüğünde rekabet gücünü kaybediyor. Çiftçiler ekmiyor. Üstüne çıktığında da tüketici için pahalı oluyor. Optimum aralık 60-80 cent.”

Çin’in stoklarını pazara vermesi beklentisi

[PAGE]

Çin’in stoklarını pazara vermesi beklentisi

Marsha Powell, sezon başındaki bazı dalgalanmalara karşı stokların bu yıl 19 milyon ton ile rekor seviyede olduğunu, 2013/14 sezonunda ise 19.3 milyon beklediklerini  belirterek, şunları kaydetti:
“Çin’in stoklarının ne kadarını üretime aktaracağını bilmiyoruz. 5 yıl önce herkes Çin pazarının hızlı büyümesinden endişe ediyordu. Ancak bugün çok farklı bir noktaya gelindi. Çinlilerin kendi pamuklarını kullanmaları ekonomik değil. Bugün orada üretim 7.7 milyon tona kadar düştü. İplik ithal etmeleri kendi ipliklerini kullanmalarından daha ucuz. Bu nedenle de en fazla Hindistan ve Pakistan’dan ithalat yapıyor. Türkiye’deki fabrikalar da Çin’e ihracat yapıyor. Amerikalılar da bugünlerde Çin’e ihracat yapıyorlar. Türk iplik bükümcüleriyle birlikte çalışarak Çin’deki bazı müşterilere ulaşmaya çalışıyoruz. Yapılan analizler gösteriyor ki Çin işletmelerinin kota dışında ithal yapmaları daha karlı. Bence Çin bu rezervlerinden yavaş yavaş dünya pazarına vermeye başlayacak ve rakamlar normale dönecek.”

Powell, Türkiye’deki işletmelerin yatırım yaparak kapasite artırdıklarını belirterek, Türkiye ile işbirliğini sürdüreceklerini söyledi. Türkiye’nin pamuğunun 3’te biri Amerika’dan Türkiye’nin Amerika için çok önemli bir müşteri olduğunu ve Türkiye’de kullanılan pamuğun üçte birinin Amerika’dan geldiğini vurgulayan Powell, bu nedenle
Türkiye ile partner olarak sektörü ortak olarak geliştirmeye çalıştıklarını kaydetti. Türkiye’nin yıllık pamuk tüketiminin 1.3 milyon ton olduğunu, bunun yarısı olan 600-700 milyon tonunu kendi üretiminden karşıladığını, yarısını ise ithal ettiğini belirten Powell, Amerika’nın Türkiye’ye pamuk ihracatının da 50 bin ton (yüzde 55-60) olduğunu ve bunun ihracatları içindeki payının yüzde 15’ini oluşturduğunu söyledi.
Powell, Türkiye’deki üreticilere risklerini düşürmek için pamuk alırken planlama yaparak, ortalama fiyatı takip etmelerini önerdi. Suriye’den alınamayan pamukğu ABD’den aldı Türkiye’deki iplik üretim kapasitesi arttıkça Amerika’dan alınan pamuk miktarının da artacağını ifade eden Powell, “Türkiye şu anda Suriye’den de pamuk almıyor.
Dolayısıyla Amerika’dan daha fazla pamuk almasının ikinci sebebi bu. Diğer neden Amerika’nın pamuk kalitesi” dedi.

Üretim düşüp, tüketim artacağından, pamuk ithalatı 2 milyar doları aşar

Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Barış Kocagöz, ise tekstil ülkesi Türkiye’nin pamuğu stratejik ürün olarak desteklemesi gerektiğini kaydetti. DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Kocagöz pamuk üretimindeki gerilemenin üretim maliyetlerindeki artıştan kaynaklandığını söyledi ve özellikle mazot fiyatlarına dikkat çekti. Brezilyalı bir çiftçinin yakıt maliyetiyle, Türk çiftçisinin maliyeti arasında iki kat fark bulunduğuna işaret eden Kocagöz, “Rakip üreticinin pamuğu sıfır gümrükle girdiğine göre, bizim  üreticimize aynı şartlarda hammadde sağlamamız lazım. Bakanlığın dekar başına verilen mazot desteği var. Bizim önerimiz, pamuğa, buğdaya veya ayçiçeğine özel mazot desteği verilmesi” diye konuştu. Kocagöz, destekleme primini de önümüzdeki yıl için 60 kuruş talep etmelerine karşın 50 kuruş olarak açıklandığını, primlerde revize yapılarak 60 kuruşa çıkarılması halinde pamuk üreticisine 10 kuruş daha destek olacağını söyledi. Geçen yıl üretilen pamuğun destek priminin evrak teslim süresinin 30 Mayıs’a kadar uzatıldığını, bu nedenle de ödemelerin geciktiğini dile getiren Kocagöz, üreticilerden ciddi anlamda şikayet olduğunu, primlerin en geç haziran ayında ödenmesi gerektiğini söyledi. Türk pamuk üretiminin geçen yıl da azalmaya devam ettiğini, geçen yılın üreticiler için kötü bir sezon olduğunu ve zarar ettiklerini dile getiren Kocagöz, “Dolayısıyla bu sezon pamuk üretimi yüzde 20-25 arası düşecek. Gelecekyıl üretim tahminimiz bu kez 500 bin tona düşmüş olacak. 1.3 milyon ton tüketimin artarak sürmesini bekliyoruz. Bu yıl 1 milyon 350 bine çıkacaktır. 500 bin ton üretim yaparsak, önümüzdeki yıl 850 bin ton pamuk ithalatı gerçekleşecek. Yine Türk tekstili 2.5 dolar olsa, 2-2,5 milyar dolar yurt dışından pamuk ithal etmek durumunda kalacak” dedi.

ICAC ve TÜİK rakamları arasında 405 bin tonluk fark kafa karıştırdı

Öte yandan Uluslararası Pamuk Danışma Kurulu’nun (ICAC) pamuk üretim verileriyle, TÜİK’in üretim verileri arasındaki 405 bin tonluk fark, piyasada büyük bir çelişki yaşanmasına neden oluyor. ICAC ile TÜİK üretim miktarlarında 2003-2006 yılları arasında önemli bir fark bulunmazken, bu tarihten itibaren farklı miktarlarlarda olmakla birlikte 2012-2013 sezonunda ICCA’ya göre 550 bin ton üretim olmasına karşılık TÜİK 955 bin ton üretim olduğunu açıkladı. Aradaki 405 bin tonluk fark ise piyasada kafaları karıştırdı. Ancak piyasa oyuncuları TÜİK verilerinin gerçekçi olmadığını, piyasada bu kadar pamuk bulunmadığı görüşünü öne sürdüler.

Hangi bölgenin pamuğu kaç lira?

Şu anda piyasada geçen yılın pamukları işlem görüyor. Ağustos ayına kadar eski pamuk işlemleri devam edecek. Yeni pamuk piyasası ise 15 Eylül’de açılacak. Önce Güneydoğu, sonra da Ege Bölgesi pamukları satışa çıkacak.Şu anda Ege Bölgesi lif pamuk fiyatı 3.70 lira, Güneydoğu pamuğu da 3.40 lira. Üreticiden çıkan kütlü Ege pamuğu 1.45, Güneydoğu pamuğu da 1.34 lira.