Yalovalı kiviciler endişeli

GÜLAY SOYDAN PEHLEVAN / YALOVA

Ülke ihtiyacının yüzde 75’ini karşılayan Yalovalı kivi üreticilerinde endişeli bekleyiş hakim. Altınova’da köprü projesi nedeniyle 600 dönümlük bahçenin istimlak edilmesinin ardından şimdi de Kocadere’de konutlar yükseliyor. “Yalova kivide liderliğini sürdüremeyebilir” uyarısında bulunan üreticiler, ovanın korunmasını talep ediyor. 
 
Yalova Kivi Üreticileri Birliği Başkanı Mustafa Tunalı, bölgedeki kivi üretiminin, kentin lokasyon olarak değerinin artması nedeniyle tehdit altında olduğunu savundu. “Toprak koruma kanunu var ama üretim daha ne kadar yapılır? Bilemiyoruz” diyen Tunalı, “Ulaşım projeleri Yalova’dan geçtiği için bölge herkesin iştahını kabartıyor. Stratejik planlarda kent nüfusunun 2023 yılında yaklaşık 600 bin olacağı öngörülüyor. Yani üç katı. Yerleşim artınca da tarımın yapılması zorlaşacak. Yalova, kivide liderliğini sürdüremeyebilir. Ürünün değişik yerlerde ekilip, denenmesi lazım” ifadesini kullandı. Tunalı, Körfez Geçiş Köprüsü projesinin kivi üretim alanlarından geçmesi dolayısıyla, 600 dönümlük tarım arazisinin istimlak edildiğini söyledi. Devletin çiftçiye normalde 20 bin lira olan dönümbaşı fiyat yerine 250 bin lira vermesi sebebiyle bölgedeki fiyatların son bir yılda ikiye katlandığının altını çizen Tunalı, “Tarlası istimlak edilen çiftçi iklim benzerliği dolayısıyla Bursa-Orhangazi’de bahçe kurmaya başladı. Yalova üretiminin yüzde 20’si bu bölgeye kaydı. Çanakkale-Biga ile Balıkesir-Gönen de yeni üretim alanlarından” diye konuştu. 
 
Altınova’nın ardından Kocadere de alarm veriyor

Tunalı, köprü projesi ile birlikte lokasyon olarak değerlenen Yalova’da konut yatırımlarının hızla arttığını vurguladı. Kivi depolarından Kocadere’de de inşaatların yükselmeye başladığının bilgisini veren Tunalı, “Ülke ihtiyacının yüzde 75’ini karşılayan bu ovanın korunması gerekiyor. Biz devam ederiz ama çocuklarımız devam etmez. 30-40 dönüm toprağı varsa, 50 daire veriyorlarsa, herkes daire sahibi olur” iddiasında bulundu.
 
‘Gümrüksüz sokulan İran kivisi sektöre zarar veriyor’

Tunalı, ülkemizde yılda 70 bin ton kivi tüketildiği için ağırlıklı İran’dan olmak üzere 40 bin tonluk ithalatın sözkonusu olduğunu söyledi. Piyasada yerli kivi bitine kadar ithalat yapılmamasına yönelik taleplerinin Bakanlık tarafından bir türlü kabul görmemesinden yakınan Tunalı, “Yerli üreticinin de korunmasını istiyoruz. İran kivisi yerli ürün ile pazara giriyor. Bizim ürünlerimiz daha kaliteli olmasına rağmen fiyatlar kırılıyor. İran’dan kivi gelmesin, demiyoruz ama bu ürünler ülkemize gümrüksüz sokuluyor. TÜİK verilerine göre, Türkiye’ye İran’dan gümrüklü giren kivi miktarı 7 bin ton iken, gümrüksüz giren kivi miktarı 28 bin ton civarında. Gümrük alınmadığında herşeyi ucuza mal ediyorlar. Bu konudaki talebimizi Tarım Bakanlığına ilettik. Bize söylenen konunun Dış Ticaret Müsteşarlığı ile alakalı olduğu. Bir türlü netice alamıyoruz” dedi. 

Bu yıl fiyatların 2.7 lira civarında olması bekleniyor

Yalova’da 4 bin dönümlük alanda üretim yaptıklarını bildiren Tunalı, 2014 yılında Orhangazi ile birlikte toplam 20 bin tonluk üretimleri olduğunu aktardı. Bu sezon bölgede meydana gelen hortum olayı nedeniyle kivi ağaçlarının yüzde 25’inde dal kırığı yaşandığını söyleyen Tunalı, bu açığı yeni bahçelerle kapatarak, yine 20 bin tonu bulacaklarını kaydetti. Ürünü geçen yıl tüccara 2.3 liradan verdiklerini anımsatan Tunalı, bu yıl ki öngörülerinin 2.7 lira civarında olduğunu sözlerine ekledi.