Elektrik başta, tüm şebekeler akıllanıyor

Hızla artan dünya nüfusu ve şehirlerin giderek kalabalıklaşması, karmaşık “şehir ağı”nın çok iyi yönetilmesini ve doğru stratejiler geliştirilmesini zorunlu kılıyor. Şehirdeki yaşamın her yönüyle daha iyi bir düzeye getirilmesi, yeni teknolojiler sayesinde mümkün oluyor. Bu kavram temelde, bilişim teknolojilerinin tüm olanaklarından yararlanılarak, şehir hayatındaki fonksiyonların ve uygulamaların etkili şekilde kullanılmasını ifade ediyor. 

“Akıllı Şehirler” ile doğru enerji kullanımına olanak sağlanıyor; yaşam konforunu artırıcı bir şehirleşme yapısı öne çıkıyor. Şehirlere ve insanlara, başta finansal olmak üzere birçok yarar getirilmiş oluyor. Daha iyi bir şehir hayatı sunulurken, şehirlerin marka değeri de artırılıyor. 

Hızla çoğalan nüfusla beraber artan enerji ihtiyacı, elektrik geçişleri sebebiyle ısınan kablolarda yaşanan kayıpların artması ve mevcut tesislerdeki üretimin sınırlı olması gibi unsurlar, klasik şebekelerden akıllı şebekelere geçişi zorunlu kılıyor. Elektrik başta olmak üzere tüm şebekelerin “akıllanması”, gerçek anlamda devrim niteliği taşıyor. 

Netaş Kurumsal Sektör Çözümler Direktörü Bülent Şeref Şenyürek, Netaş’ın konuyla ilgili sunduğu çözümler hakkında şu bilgileri veriyor: 

21 bin sayaç uzaktan okunuyor 

“Netaş temelde bilgi ve haberleşme teknolojileri firması olduğu için, her türlü sektörün haberleşmeyle ilgili ihtiyaçlarına yönelik ürün ve çözümler geliştiriyor. Bu açıdan bakacak olursak, enerji ve elektrik sektörlerinin bu tür ihtiyaçlarına da uzun yıllardır karşılık vermeye çalışıyor. En yoğun çalışma konularından biri ise elektrik sayaçlarının uzaktan erişim sağlanarak okunması. Netaş, Aydem Elektrik Dağıtım işbirliğiyle geliştirdiği Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) projesiyle, nispeten kısa sayılabilecek bir sürede başarıya ulaştı. Aydın, Denizli ve Muğla illerinde elektrik dağıtım işini yürüten ve Bereket Enerji bünyesinde faaliyet gösteren Aydem Elektrik Dağıtım tarafından kullanılan sistemle, yaklaşık 21 bin sayaç uzaktan okunabiliyor. Aynı zamanda sayaçların takibi de yapılabiliyor.” 

Cihazla haberleşmek çok daha önemli hale gelecek 

“Şebekede meydana küçücük bir arıza bile otomatik olarak anında merkeze ulaşıyor ve sorun en kısa sürede çözülüyor. Yazılım, sayaçlar, sayaçlarla haberleşen haberleşme üniteleri ve verilerin toplandığı Felaket Kurtarma Merkezi (FKM) sisteminin tedariği Netaş tarafından gerçekleştiriliyor. 'Talep-tahmin' yani ertesi gün ne kadar enerji satın alınması gerektiğine yönelik çalışmalar, doğru bir şekilde yapılabiliyor. Şu anda elektrik dağıtım şirketleri talep-tahmin çalışmalarını genellikle günlük bazda yapıyorlar. Önümüzdeki dönemde bunun saatlik baza çekilmesi planlandığından, bu durumda sahadaki cihaz ve ekipmanlarla haberleşmek çok daha önemli hale gelecek. Talep-tahmin çalışmaları sayesinde gerçeğe daha yakın değerler elde edilebildiğinden, kayıp-kaçakların nerede ve ne miktarda olduğu tespit edilip, buna göre aksiyon planları hazırlanabiliyor. Ayrıca abonelerin geçmişe dönük tüketimleriyle ilgili detaylı verilere sahip olunduğu için, ileriye dönük tahmin ve planlamalar net olarak yapılabiliyor. Sistemin raporlama özelliği çok güçlü olduğundan, buradan elde edilen bilgiler elektrik dağıtım firmasının yatırım kararlarını etkileyebiliyor”. 

Bu bir otomasyon projesi 

“OSOS Projesi’nin çalışabilmesi için bazı cihazlara ihtiyaç duyuluyor. Bunlardan en önemlisi, sahada kurulumları yapılan ve özel olarak üretilen panolar. Bu panolar tamamen Netaş tarafından tasarlanıyor ve Netaş tesislerinde üretiliyor. Panonun içindeki cihazların montajı yapılıp, haberleşme ve elektriksel testleri gerçekleştiriliyor. Sorunsuz çalıştığı test edilip onaylanan panolar ise kullanılmak üzere sahaya gönderiliyor. 

OSOS Projesi dahilinde Aydem Elektrik Dağıtım için 9 bin pano tasarlanarak trafo merkezlerine kuruldu. Panonun içinde iki adet sayaç yer alıyor. Bunlardan birisi dağıtımla ilgili ölçümleri yaparken diğeri aydınlatma için kullanılıyor. Aydınlatma bölümüne kurulan haberleşme sistemiyle, sokak lambaları uzaktan açılıp kapatılabiliyor. Böylece aydınlatma sisteminin zamanında açılıp kapanmasını sağlayan bir otomasyon sistemi kurulmuş oluyor. Aynı zamanda panoda bulunan birçok cihaz uzaktan denetlenip, kontrol edilebiliyor. Eğer panonun kapağı izinsiz olarak açılırsa, alarm veriyor. Tüm bunlar bir araya geldiğinde ortaya çıkan sistemin, sadece bir sayaç okuma sistemi değil, bir otomasyon projesi olduğu rahatlıkla söylenebilir.” 

Enerji verimliliği artıyor 

“Pano ve sayaçlar aracılığıyla toplanan veriler, kontrol merkezinde kurulan sistemdeki veri tabanına yazılıyor. Ardından veriler, yine Netaş tarafından geliştirilen AMR (Automated Meter Reading) sistemiyle işleniyor. Bu işlemin sonucunda, elektrik dağıtım şirketlerinin ihtiyacı olan her türlü raporlama alınabiliyor. Sistem ayrıca, elektrik dağıtım şirketinin kullandığı diğer sistemlerle entegre olarak çalışabiliyor ve otomatik veri alışverişinde bulunabiliyor. Türkiye’de yenilikçi, yaygınlaştırılabilen, sürdürülebilen ve tasarruf sağlayan akıllı şebekelerin otomatik ölçüm sistemleri sayesinde, enerji kesintilerinde azalma görülüyor. Aşırı yük ve arıza durumları kontrol altına alınarak, şebeke güvenliği sağlanıyor. Yenilenebilir enerji kaynakları sisteme dahil edilip, verimliliğin artırılmasında kurum ve kullanıcılara yüksek fayda sağlanıyor. Bu nedenler ve özellikle ülkemizde 2000’li yıllarda başlayan kamu destekli projelerden dolayı; Netaş olarak sürdürülebilir enerji politikası kapsamında akıllı şebekeler teknolojisinin özümsenmesi ve geliştirilmeye devam edilmesi gerektiği görüşündeyiz.”