İnsan için iyi olan dünya için iyi olur

DİDEM ERYAR ÜNLÜ

Dünyada 795 milyon insan aç. 2.1 milyar insan aşırı kilolu ya da obez. Küresel tarım üretiminin yüzde 47’si insanların beslenmesi için kullanılıyor. Yüzde 40’ı ise biyoyakıt ve hayvan yemi üretimi için kullanılıyor. 1.3 milyar ton yenebilir gıda çöpe gidiyor. Oysa çöpe giden bu gıda ile 795 milyon aç insanı beslemek mümkün.

Bu rakamlar sonucunda şu üç temel soruya cevap vermemiz gerekiyor:

İnsanlar açlıktan mı ölecek, yoksa obeziteden mi?.. İnsanları mı besleyeceğiz, yoksa hayvanları ve otomobilleri mi?.. Aç nüfusu mu doyuracağız, yoksa çöp oluşturmaya devam mı edeceğiz?… Barilla “Sizin için iyi, dünya için iyi” sloganı kapsamında hem insan hayatına, hem de yaşadığımız dünyaya değer veren, her ikisine de iyi gelen bir felsefe benimsiyor. “Daha az tüketelim, ama daha iyi beslenelim” diyor. “Çocuklarınıza yedirmeyeceğiniz hiçbir şeyi üretmeyeceksiniz” diyor.

Barilla bugün dünya genelinde 28 üretim tesisinde makarna üretiyor. 100’den fazla ülkeye ihracat yapıyor. Her 1 saniyede, 120 ürün tüketici ile buluşuyor.

“İyi şirket olmak teknik bir konu”

“Sizin için iyi, dünya için iyi” felsefesi; ürünleri sürekli olarak iyileştirmeyi, insanları sağlıklı yaşam tarzları konusunda bilinçlendirmeyi, herkesin sağlıklı gıdaya erişimini desteklemeyi hedefliyor. İnsanı korurken, dünyayı da koruyor ve sürdürülebilir tedarik zincileri oluşturmayı, üretim kaynaklı CO2 emisyonu ve su tüketimini azaltmayı amaçlıyor.

Barilla’nın Parma’daki üretim fabrikasında dinlediğimiz Paolo Barilla’nın da dediği gibi, iyi bir şirket olmak artık sadece “ruhani” bir duruş değil; aynı zamanda teknik bir konu. Bugün iyi bir şirket olmak çevreyi, tarımı, insan yaşamını korumak anlamına geliyor. Yenilikçi, inovatif olmak anlamına geliyor. Barilla Grup Başkanı Paolo Barilla bu süreci makarna örneğini vererek anlatıyor: “140 yıldır spagettinin boyu ve şekli değişmedi; ama geri kalan herşey değişti.”

Bu değişim, ürünün iyileştirilmesi anlamına geliyor. İyileştirme sadece ürünün besin değerini yükseltmekle sınırlı kalmıyor, üretim sürecinden, üretim tekniklerine, üreticilerin yaşam şartlarından, çevrenin korunmasına kadar bütünsel bir iyileştirmeyi kapsıyor. Peki bu süreç ne anlama geliyor?

Barilla 2010 yılından bu yana 360 ürünün besin profilini iyileştirmiş. Yani, ürünlerindeki şeker, yağ ve tuz oranları azaltılmış. 2016 yılında ise unlu mamul kategorisinde bulunan 150 farklı ürünün tarifi yenilenmiş; palm yağı kullanımı sonlandırılmış ve bunun yerine doymuş yağ oranı daha düşük olan ayçiçek yağı kullanılmaya başlamış.

Şirketin 2016 yılında ürünlerinin besin profilini iyileştirmek için gerçekleştirdiği Ar-Ge yatırımları 40 milyon euro.

Barilla soslarında kullanılan domates ve fesleğenlerin tamamı İtalyan çiftçilerinden sağlanıyor. Böylece ülkenin tarım sektörü destekleniyor. Sektör, sürdürülebilir tarım tekniklerinin yaygınlaştırılması amacıyla bilgi paylaşı açısından da destekleniyor. Barilla’nın üretim yaptığı ülkelerde de aynı şekilde yerli üretim destekleniyor.

Barilla tarafından uygulanan sözleşmeli tarım ile, İtalyan çiftçilerin karlılık oranı yüzde 25 artmış. Şirket 2016 yılında sürdürülebilir durum buğdayı alımını bir önceki yıla göre yüzde 30 artırarak, bin 500 çiftlikten 190 bin durum buğdayı satın almış. 2017 hedefi bu rakamı 250 bin tona çıkarmak. 2019 hedefi ise 280 bin ton.

Bu arada tüm dünyada hızla büyüyen organik tarım da Barilla’nın yakından ilgilendiği bir alan. Bugün gıda sektörü yılda yüzde 1 ila 2 arasında büyüme kaydederken, organik gıda sektörü yüzde 50 büyüme gösteriyor.

Çiftçiyi desteklerken, kendi çalışanına da iyi bir çalışma ortamı sunmayı hedefl eyen şirket, İnsan Hakları Konseyi’nde “Kurumsal Eşitlik Endeksi” nde tam puan almış. Şirketteki kadın yönetici oranı yüzde 35. Hedef üç yıl içinde kadın ile erkek yönetici oranını eşitlemek.

İşin dünyayı korumak tarafına gelirsek; Barilla’nın Parma’daki merkezinde İtalya’nın en büyük hibrid otomobil şarj istasyonu bulunuyor. Şirketin Parma yakınındaki sos fabrikasında CO2 emisyonları ve su tüketimi ülke ortalamasına göre sırasıyla yüzde 32 ve yüzde 63 daha az. Satın alınan elektriğin ise yüzde 52’si yenilenebilir enerji kaynaklarından elde ediliyor.

Sağlıklı yaşamın sırrı Akdeniz diyeti

Barilla sürdürülebilirlik anlayışını iş modeli haline getiren bir şirket. Bu anlayış doğrultusunda 2009 yılında kurulan Barilla Gıda ve Beslenme Vakfı (BCFN) gıda ve beslenme sorunlarına yönelik çözüm önerileri ve projeler gerçekleştiriyor. Vakıf, insanların dengeli bir diyet ve bilinçli yiyecek tercihleri ile çevresel etkilerini azaltabileceklerini, çok sayıda hastalığın sürdürülebilir beslenme ile önleneceğini, çevreye zarar vermeyecek sağlıklı yaşam tarzının Akdeniz diyeti ile mümkün olabileceğini savunuyor. Barilla’nın yerel yönetimlerle birlikte hayata geçirdiği Giocampus, çocukları iyi beslenme konusunda eğitmeyi hedefl eyen yaratıcı bir proje. 2002 yılından bu yana Parma’da 5-14 yaşları arasındaki 35 bin çocuk bu programdan yararlanmış. Hedef, programa katılan aşırı kilolu çocuk oranının önümüzdeki 10 yıl içinde yüzde 25 azalması.

İtalya’nın ardından en büyük 2. makarna ihracatçısıyız

Nielsen’in 2016 yılında yaptığı ölçümlere göre, Barilla Türkiye’de yüzde 31 pazar payına sahip. Yani sektörün en önemli oyuncusu. Barilla, Türkiye pazarına 1994 yılında Doğuş Grubu bünyesinde bulunan Filiz Makarna’ya ortak olarak girdi. Şirket 2004’te Doğuş Grubu’nun tüm şirket payını satın aldı ve Bolu’daki üretim tesislerine hem kapasite artırıcı hem de teknoloji geliştirici yatırımlar yaptı. Peki “Türkiye makarnayı seviyor mu?” diye soracak olursak: Türkiye makarna sektörünün 2016 iç pazar büyüklüğü 600 bin ton civarında. Kişi başına makarna tüketimi ortalama 7.5 kilo. Dünyada ise bu oran 15 kilo. Dünyanın en fazla makarna tüketen ülkesi İtalya. İkinci sırada ABD geliyor. Türkiye ise 19. sırada. Türkiye’nin 2016 makarna üretimi 1.3 milyon ton. Bu oranla, İtalya ve ABD’nin ardından dünya makarna üretiminde 3. sıradayız. Türkiye’de makarna üreten 24 firma var. 21 fabrika ise aktif bir şekilde çalışıyor. Sektörün kurulu kapasitesi 2.2 milyon ton civarında. Türkiye, makarna ihracatında İtalya’nın ardından ikinci sırada. 2016 yılında gerçekleştirilen makarna ihracatı ise 834 bin ton.

140 yıllık aile şirketi

1877 yılında Parma’da küçük bir dükkanda kurulan Barilla'nın 140 yıldır yoluna devam etmesinin üç temel nedeni var: Geleneksel mutfak değerlerine bağlı kalması; çalışanlarına değer vermesi ve üretim sistemini sürekli yenilemesi. Barilla cirosunun yüzde 45.7’sini İtalya’da yapıyor. Barilla’nın 8 bin 420 çalışanı var. 2016 cirosu bir önceki yıla oranla yüzde 2 artarak 3,413 milyar euro oldu.